Αγώνας κατά της έμφυλης βίας στην Αργεντινή του ακροδεξιού Μιλέι

H Άδα Μπεατρίς Ρίκο δεν αποκλίνει σχεδόν ποτέ από την καθημερινή της «ιεροτελεστία». Μαζί με τον πρωινό καφέ της, «καταβροχθίζει» τις ειδήσεις της ημέρας στην πατρίδα της, την Αργεντινή, κρατώντας σημειώσεις.

Συγκεντρώνει πληροφορίες από ρεπορτάζ του αστυνομικού δελτίου, διανθίζοντας τη βάση δεδομένων της για την εγχώρια έμφυλη βία.

Είναι κάτι που η 68χρονη ακτιβίστρια κάνει ανελλιπώς -ακόμη και σε αργίες ή στις διακοπές- εδώ και δεκαπέντε χρόνια.

Από τότε δηλαδή που η φεμινιστική οργάνωση La Casa del Encuentro -της οποίας η Ρίκο είναι συνιδρύτρια- εξέδωσε την πρώτη έκθεση για τις γυναικοκτονίες στη λατινοαμερικανική χώρα.

Δεν ήταν απλά η πρώτη που συνέταξε η συγκεκριμένη ΜΚΟ.

Μέχρι το 2008 δεν υπήρχε καμία καταγραφή στην Αργεντινή για την έμφυλη βία κατά των γυναικών.

Παρά τις κοπιώδεις προπάθειες, ακόμη και εκείνη η πρώτη απόπειρα της Casa del Encuentro ήταν ημιτελής.

Αποτέλεσε ωστόσο ένα καθοριστικό βήμα, που έκτοτε επαναλάμβανε κάθε χρόνο, με όλο και μεγαλύτερο πείσμα και ακρίβεια.

Πέρα από τις εκθέσεις για τις γυναικοκτονίες, βοήθησε στη  σφυρηλάτηση του φεμινιστικού κινήματος στην Αργεντινή, που βρήκε αργότερα απήχηση σε όλη τη Λατινική Αμερική.

Η Casa del Encuentro, της οποίας προεδρεύει η Ρίκο,  διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ιστορική πορεία «Ni una menos» -«Ούτε μια λιγότερη» ελληνιστί- που το 2015 κατέκλυσε τις πόλεις της Αργεντινής και έπειτα εξαπλώθηκε σε άλλες χώρες της περιοχής.

Η δράση της είχε επίδραση στη μεταρρύθμιση του αργεντίνικου Ποινικού Κώδικα, με τη συμπερίληψη του εγκλήματος της γυναικοκτονίας.

Χρειάστηκε πάντως να περάσουν επτά χρόνια από την πρώτη έκθεση της φεμινιστικής ΜΚΟ, μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο της Αργεντινής να δημιουργήσει για τις γυναικοκτονίες ένα σχετικό εθνικό μητρώο.

Αυτά, σε μια χώρα όπου η ενδοοικογενειακή βία αποτελούσε μάστιγα για δεκαετίες.

Μια εθνική μάστιγα

Με έδρα των γραφείων της το Μπουένος Άιρες, η οργάνωση La Casa del Encuentro υπερασπίζεται εδώ δύο δεκαετίες τα δικαιώματα των γυναικών.

Στο «Σπίτι της Συνάντησης», όπως μεταφράζεται η ονομασία της MKO, παρέχεται ψυχολογική στήριξη, βοήθεια, ακόμη και εκπαιδευτικά σεμινάρια για θύματα της έμφυλης βίας και της εμπορίας ανθρώπων.

Έχει κάνει για πάρα πολλές γυναίκες και οικογένειες μικρά θαύματα όλα αυτά τα χρόνια.

Οι στατιστικές δείχνουν ότι το πιο ανασφαλές μέρος για μια γυναίκα είναι οι δικοί της τέσσερις τοίχοι. Το 60% των γυναικοκτονιών συμβαίνουν στο σπίτι.

Όμως η δράση της «La Casa del Encuentro» φαντάζει τώρα όσο ποτέ κρίσιμη στην Αργεντινή, μετά την εκλογή στην προεδρία του ακροδεξιού Χαβιέρ Μιλέι.

Αν και στη χώρα έχουν ληφθεί κατά το παρελθόν μέτρα κατά της έμφυλης βίας, οι πολιτικές της έχουν επικριθεί ως αδύναμες στην εστίαση και στην εφαρμογή τους.

Χρειάστηκε, δε, να φτάσει 2020 για να θεσμοθετηθεί το δικαίωμα στην άμβλωση.

Όμως ακόμη και αυτή η κατάκτηση του γυναικείου κινήματος κινδυνεύει από τη νέα μορφή machismo που εκπροσωπεί η διακυβέρνηση Μιλέι.

Ένα μείγμα ακροδεξιάς μισαλλοδοξίας, πατριαρχίας και άκρατου νεοφιλελευθερισμού, που στήριξαν με την ψήφο τους κυρίως νέοι άντρες.

Τώρα ο πρόεδρος Μιλέι θέλει να ποινικοποιήσει τις αμβλώσεις.

Μεταξύ των υπουργείων που έσπευσε να καταργήσει ήταν το  Γυναικών, Φύλου και Διαφορετικότητας.

Υποβαθμίζει το πρόβλημα της βίας και διακρίσεων λόγω φύλου, σε μια χώρα όπου πέρυσι καταγραφόταν κάθε 35 ώρες η δολοφονία μιας γυναίκας.

Στο ζήτημα των γυναικοκτονιών ζητά «ισότητα ενώπιον του νόμου», θεωρώντας ότι η στοχοποίηση ενός θύματος λόγω του φύλου του δεν θα πρέπει θεωρείται επιπλέον επιβαρυντικό στοιχείο για την καταδίκη.

Ο ίδιος δεν κρύβει άλλωστε τις φαλλοκρατικές απόψεις του και την απέχθειά του για τον φεμινισμό.

«Δεν πρόκειται να ζητήσω συγγνώμη», είχε πει σε πρόσφατη συνέντευξη, «για το ότι έχω πέος!».

Όχι ότι του το ζήτησε ποτέ κανείς…

La @casadeencuentro en el Anexo de la Cámara de Diputados. Participamos de una reunión multipartidaria multisectorial y con organizaciones de la sociedad civil  reclamando  justicia por #CeciliaStrzyzowski
Seguiremos reclamando
JUSTICIA POR CECILIA#PorElla#PorTodasSiempre pic.twitter.com/5uiX7NZrIZ

— Ada Rico (@AdaBeatrizRico) June 17, 2023

Νέες προκλήσεις, διαρκής αγώνας

Πάνω από 250 γυναίκες έπεσαν θύματα γυναικοκτονίας στην Αργεντινή το 2022.

Παρά τις προσπάθειες των προηγούμενων ετών, ο αριθμός παραμένει σχεδόν σταθερός τα τελευταία χρόνια.

«Θα παραμείνει έτσι στο εγγύς μέλλον. Χρειαζόμαστε μια πολιτιστική αλλαγή», είχε τονίσει σε παλαιότερη συνέντευξη η Άδα Μπεατρίς Ρίκο.

Τα στοιχεία έκτοτε, δυστυχώς, την επιβεβαιώνουν.

Σε αυτό υπάρχει συνενοχή και του ίδιου του κράτους.

«Η Αργεντινή έχει πλέον πληθώρα νόμων σε εθνικό επίπεδο που προστατεύουν τις γυναίκες. Ωστόσο, λείπει η σωστή εφαρμογή τους», παρατηρεί η 68χρονη ακτιβίστρια,

Αν και από το 2009 υπάρχει νόμος κατά της βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της λεκτικής -εξηγεί- «όταν μια γυναίκα κάνει αναφορά σε αστυνομικό τμήμα ότι ο σύζυγός της την απείλησε φραστικά, οι περισσότεροι αστυνομικοί δεν γνωρίζουν καν ότι αυτό τιμωρείται».

Οι δε ετήσιες εκθέσεις της ΜΚΟ La Casa del Encuentro έχουν κατά μέσο όρο καταγεγραμμένες 50 έως 60 περισσότερες γυναικοκτονίες από τις επίσημες στατιστικές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αναφέρει.

Επικρίνει το δικαστικό σύστημα για «έλλειψη προοπτικής με γνώμονα το φύλο».

Χαρακτηρίζει «αθώα» την αρχική θεώρησή της ότι θα είναι επαρκή τα επίσημα στοιχεία, παρά το γεγονός ότι η συλλογή τους κανονικά «έγκειται στο κράτος, όχι στην κοινωνία των πολιτών».

Οι γυναίκες εν τω μεταξύ που απευθύνονται για βοήθεια στην οργάνωση Casa del Encuentro όλο και αυξάνονται, καθώς το φεμινιστικό κίνημα στην Αργεντινή έχει καταφέρει να σπάσει τον «τοίχο» της σιωπής.

Χρηματοδοτείται από δωρεές και λειτουργεί χάρη σε σχεδόν 30 εθελοντές ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και δικηγόρους, που συμβουλεύουν δωρεάν και υποστηρίζουν τα θύματα βίας λόγω φύλου η εμπορίας ανθρώπων.

Το τηλέφωνο έκτακτης ανάγκης ήταν και παραμένει το κινητό της Ρίκο.