Απρόσωπος ή ερημίτης

Η τελευταία φορά που έκανα πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν σε σπίτι ήταν πριν από τον κορωνοϊό.

Ποτέ δεν «τρελαινόμουν» με αυτές τις συνεστιάσεις, ακόμα και αν το σπίτι ήταν γνωστού ή γνωστής – γιατί πολλές φορές δεν ήταν.

Μεταξύ αγνώστων μπορείς να αισθανθείς άβολα και η αμηχανία έχει συνήθως τον πρώτο λόγο.

Μπορώ ωστόσο να πω ότι μου άρεσαν οι φορές που έκανα Πρωτοχρονιά σε ξένο σπίτι με λίγους ανθρώπους τους οποίους γνώριζα.

Φέτος μάλιστα ήμουν καλεσμένος σε συγκέντρωση σπιτιού λίγων και γνωστών, όμως δεν πήγα τελικά πουθενά καθότι (όπως πάρα πολύς κόσμος) έπεσα πάλι θύμα της COVID-19 (δεν λέει να μας αφήσει!), επομένως αναγκαστικά έμεινα σπίτι.

Δεν ξέρω αν αυτού του τύπου οι συνεστιάσεις άγνωστων μεταξύ αγνώστων εξακολουθούν να συμβαίνουν με τη συχνότητα που θυμάμαι ότι γίνονταν παλιά. Μάλλον ναι.

Αυτό όμως για το οποίο αναρωτιέμαι σήμερα είναι αν μου λείπουν.

Φοβάμαι πως… ναι. Μου λείπουν.

Σίγουρα μου λείπει η ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής που παρά τα επίσης μεγάλα προβλήματά της, με έναν περίεργο τρόπο (και όχι μόνο επειδή ήμουν λίγα χρόνια νεότερος), έμοιαζε κάπως πιο ανέμελη, πιο γελαστή, ίσως ακόμα και πιο αισιόδοξη.

Οχι ότι τώρα δεν υπάρχει αισιοδοξία, ανεμελιά και γέλιο. Ασφαλώς και υπάρχουν. Ομως δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Το νιώθεις στον αέρα. Η ατμόσφαιρα είναι διαφορετική.

Τόσο που ορισμένες φορές έχω την εντύπωση ότι πολύς κόσμος δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να είναι πια μαζί με τον άλλον, τουλάχιστον όχι όπως ήταν παλαιότερα.

Πολύ πιθανόν αυτό να είναι ένα από τα κατάλοιπα της COVID-19 αλλά όσο περνά ο καιρός τόσο πιο έντονη μέσα μου γίνεται η βεβαιότητα ότι προς τα εκεί ούτως ή άλλως οδεύαμε.

Θα φανεί κλισέ, αλλά υπάρχουν φορές που σκέφτομαι ότι το κινητό μας ίσως να έχει καταφέρει τελικά να αντικαταστήσει την ανθρώπινη παρουσία ακριβώς επειδή όλοι οι άνθρωποί μας – ή όσοι είναι καταχωρημένοι στις επαφές μας – βρίσκονται μέσα σε αυτή τη μικρή συσκευή και ανά πάσα στιγμή είναι, κυριολεκτικά, του χεριού μας.

Υπάρχουν στιγμές που στ’ αλήθεια νιώθω ότι εφόσον έχω το κινητό μου και μπορώ όποτε θέλω να έρθω σε επαφή με όποιον βρίσκεται καταχωρημένος μέσα του, είναι σαν να τον έχω μπροστά μου.

Ενα sms, ένα μήνυμα στο messenger ή στο WhatsApp αρκεί για να έρθουμε για λίγο κοντά.

Για πολλούς ανθρώπους της γενιάς μου, όπως και παλαιότερων γενιών, τα πράγματα, φυσικά, δεν είναι έτσι.

Μιλώ για τις γενιές που πιστεύουν ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη φυσική παρουσία.

Ολα όμως τείνουν στο να γίνει ακριβώς αυτό. Ενα παράδειγμα: την περίοδο των Χριστουγέννων προσπαθούσα επί μέρες να έρθω σε επαφή με κάποιον άνθρωπο, με ανθρώπινη φωνή δηλαδή, εκπρόσωπο υπηρεσίας.

Τριών για την ακρίβεια: μιας κινητής τηλεφωνίας, μιας υπηρεσίας παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και μιας υπηρεσίας courier. Δεν τα κατάφερα με καμία από τις τρεις.

Κάθε οδηγία του αυτόματου τηλεφωνητή ήταν κατά τέτοιον τρόπο δομημένη και διατυπωμένη ώστε ο πελάτης σε καμία περίπτωση να μην μπορέσει να επικοινωνήσει με άνθρωπο.

Μόνο ηλεκτρονικά. Μόνο ψηφιακά. Μόνο με πλήκτρα.

Για έναν άνθρωπο συνηθισμένο στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του να έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους, αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει κυριολεκτικά στην απελπισία.

Και πράγματι, είναι θαύμα το γεγονός ότι το κινητό μου δεν βρέθηκε χαλκομανία στον τοίχο.

Δεν βρέθηκε διότι κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι απλώς έτσι είναι.

Ή θα μάθω να χειρίζομαι όσο καλύτερα μπορώ το απρόσωπο και αυτοματοποιημένο, ή θα καταλήξω κυριολεκτικά ερημίτης.

Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Με νίκησαν; Αν μιλάμε για μάχη, μπορεί. Αλλά αυτή είναι η κατάσταση και αυτή την κατάσταση, απ’ όσο αντιλαμβάνομαι, την ακολουθούν όλοι.

Κοιτούσα τις προάλλες τις φωτογραφίες της Πρωτοχρονιάς στους δρόμους διαφόρων πόλεων και το μόνο που έβλεπα ήταν ανθρώπους να τραβάνε φωτογραφίες με τα κινητά τους.

Κανείς δεν είχε αγκαλιά κάποιον άλλον, όλοι κάτι φωτογράφιζαν.

Από τη μια αναρωτιέμαι αν κάποιος από όλους αυτούς τους ανθρώπους απολάμβανε τη στιγμή της αλλαγής του χρόνου – ό,τι και αν σημαίνει αυτή η απόλαυση.

Από την άλλη, είμαι βέβαιος ότι όλοι ανησυχούσαν μη χάσουν την ψηφιακή απαθανάτισή της.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»