Ποιος βοηθά την ακροδεξιά;

Μπροστά στις ευρωεκλογές καταγράφεται ένα αυξανόμενο άγχος για τη διαφαινόμενη ενισχυμένη παρουσία της ακροδεξιάς, ξεκινώντας από μια σειρά χωρών του «ευρωπαϊκού πυρήνα», συμπεριλαμβανομένου του υπαρκτού ενδεχομένου μιας σαφούς πρωτιάς π.χ. στην Γαλλία.

Μάλιστα, ήδη ορισμένες κινήσεις τακτικής, όπως η επιλογή του Εμανουέλ Μακρόν να διορίσει τον Γκραμπριέλ Ατάλ ως πρωθυπουργό, αποτελούν απόπειρες να ανακοπεί η εκλογική άνοδος της ακροδεξιάς.

Ωστόσο, αυτό που δεν συζητιέται σοβαρά είναι γιατί έχει ανέβει η ακροδεξιά. Υπάρχει η εκτίμηση ότι αυτό οφείλεται στο ότι οι κοινωνίες γίνονται όλο και πιο συντηρητικές και φοβικές απέναντι σε φαινόμενα όπως η μετανάστευση, στοιχεία που εκμεταλλεύεται η ρατσιστική ακροδεξιά.

Αυτή η εκτίμηση συνήθως οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αυτό που απαιτείται είναι τα «συστημικά» κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα να επιλέξουν πιο «σκληρές γραμμές» σε θέματα όπως το προσφυγικό και το μεταναστευτικό και να υιοθετήσουν πολιτικές «νόμου και τάξης» ώστε να ανακοπεί η επιρροή της ακροδεξιάς.

Αυτό που δεν συζητιέται είναι μήπως το βέλος της αιτιότητας κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή, ότι είναι ακριβώς η δεξιόστροφη κατεύθυνση των «συστημικών» κομμάτων που τελικά διευκολύνει την άνοδο της ακροδεξιάς αφού αυτή πλέον δεν φαντάζει ως «εκτός πλαισίου» αλλά ως η συνεπέστερη εκδοχή της κυρίαρχης πολιτικής.

Θα μπορούσε, δηλαδή, να πει κάποιος ότι δεν είναι η άνοδος της ακροδεξιάς που μετατοπίζει προς τα δεξιά τον πολιτικό μέσο όρο στην Ευρώπη, αλλά είναι η δεξιά στροφή των κομμάτων που διεκδίκησαν το «Κέντρο» που έδωσε μια κρίσιμη ώθηση αλλά και νομιμοποίηση στην ακροδεξιά.

Σε αυτό συνετέλεσε και το γεγονός ότι η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού ως κυβερνητικής λογικής  σήμαινε ότι συστηματικά συκοφαντήθηκαν τα αξιακά στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν το «αντίπαλο δέος» στον πυρήνα της ακροδεξιάς ιδεολογίας: η αλληλεγγύη και η συλλογική αγωνιστικότητα (αντί του κυνισμού και της μισαλλοδοξίας), η διεκδίκηση ισότητας (αντί του ανταγωνισμού), η δημοκρατική συμμετοχή (αντί για την εξιδανίκευση της αυταρχικής εξουσίας).