«Γιατί σε δέκα χρόνια ο κόσμος θα είναι… χειρότερος» – Εκτιμήσεις 288 ειδικών

Άραγε σε μια δεκαετία πως θα είναι η ανθρωπότητα, χειρότερα ή καλύτερα; Θα ανακτήσει ποτέ η Ουκρανία τα εδάφη της; Θα τα βρούνε ποτέ μεταξύ τους Ισραηλινοί και Άραβες; Θα είναι ακόμα παντοδύναμες οι ΗΠΑ ή θα μειωθεί η μόλυνση του αέρα που αναπνέουμε;

288 ειδικοί, από στρατιωτικούς μέχρι πολιτικούς αναλυτές, από τις ΗΠΑ, τηn Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και τη Καραϊβική –συνολικά 48 χώρες- δίνουν τις εκτιμήσεις για το μέλλον του κόσμου μέχρι το 2034.

Δυστυχώς, στην ετήσια έρευνα Global Foresight του Κέντρου Στρατηγικής και Ασφάλειας Scowcroft του Ατλαντικού Συμβουλίου, το 60% των ειδικών που συμμετείχαν πιστεύουν ότι ο κόσμος θα είναι… χειρότερος.

Έχοντας πάντα υπόψιν ότι πρόκειται για μια αμερικανική δεξαμενής σκέψης που δεν κατευθύνεται πάντα από επιστημονικά κριτήρια, αλλά από πολιτικά ελατήρια που εξυπηρετούν πολιτικές της Ουάσιγκτον, 10 είναι οι σημαντικές προβλέψεις:

1.Ισραήλ και Σαουδάραβες θα τα «βρουν»

Αν και το ξέσπασμα των εχθροπραξιών φαινόταν να επιφέρει μεγάλο πλήγμα στην πρόοδο που είχαν κάνει οι ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ προς μια ιστορική συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των χωρών τους, περίπου το 60% των ερωτηθέντων αναμένει ότι το Ισραήλ θα έχει ομαλοποιήσει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία έως το 2034.

Αυτό σύμφωνα με την αμερικανική δεξαμενή σκέψης υποδηλώνει ότι οι υποκείμενες συνθήκες που συνέδεαν τις δύο χώρες πριν από την 7^η Οκτωβρίου θα μπορούσαν να διαρκέσουν τις μάχες και να παραμείνουν

Ίσως από τα πιο θολά ευρήματα του Ατλαντικού Συμβουλίου είναι ότι είναι πιο πιθανή η ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους. Όπως αναφέρει, σχεδόν 1 στους 5 ερωτηθέντες πιστεύει ότι έως το 2034 το Ισραήλ θα έχει ομαλοποιήσει τις διπλωματικές σχέσεις με ένα ανεξάρτητο, κυρίαρχο παλαιστινιακό κράτος.

Οι αναλυτές του Ατλαντικού Συμβουλίου βλέποντας αυτό το αποτέλεσμα εκτιμούν (;) ότι μακροπρόθεσμα η βία που φέρνει την ειρήνη θα μπορούσε τελικά να αναζωογονήσει τις εκκλήσεις για μια λύση δύο κρατών στο Ισραήλ. Προφανώς, όμως, ένα τέτοιο ποσοστό δεν γεννάει αισιοδοξία, όπως θέλει να παρουσιάσει το Ατλαντικό Συμβούλιο, ειδικά αν συνυπολογίσουμε και άλλα δεδομένα της έρευνας, όπως ότι μόλις το 4% θεωρεί ότι το Ισραήλ θα τα βρει με τη Συρία και το 2% με το Ιράν.

2. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα θα παραμείνει ισχυρό, αλλά δεν θα καταλάβει την Ταϊβάν

Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό που πιστεύει στην αντοχή και σταθερότητα του κινεζικού πολιτικού συστήματος. Για παράδειγμα, το 86% πιστεύει ότι το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα θα εξακολουθεί να είναι στην εξουσία μέχρι το 2034, ενώ μόνο το 3% αναμένει το αντίθετο. Μόνο ένας ερωτώμενος πιστεύει ότι η χώρα θα γίνει ένα αποτυχημένο κράτος την επόμενη δεκαετία, ποσοστό που στρογγυλοποιείται στο 0% του συνόλου. Την ίδια στιγμή, για τις ΗΠΑ, το ποσοστό αυτό είναι 5%. Για τη Ρωσία, είναι 11%! Δηλαδή περισσότεροι πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ θα καταντήσουν ένα αποτυχημένο κράτος απ’ ότι για την Κίνα!

Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Wang Yi μιλά κατά τη διάρκεια δεξίωσης για τον εορτασμό της 45ης επετείου Κίνας-ΗΠΑ. Διπλωματικές σχέσεις στο Diaoyutai στο Πεκίνο, Κίνα, 5 Ιανουαρίου 2024. (Andy Wong/Pool REUTERS)

Το ποσοστό εκείνων που προβλέπει στρατιωτική επιχείρηση Κίνας στην Ταϊβάν, έχει πέσει από 70% της περσινής έρευνας σε περίπου 50% φέτος. Μία από τις μεγάλες αλλαγές από το 2022 έως το 2023 είναι η αύξηση του ποσοστού των ειδικών που δηλώνουν ότι «δεν ξέρουν» εάν η Κίνα θα προσπαθήσει να επανενωθεί με τη βία.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης, μια πιθανή εξήγηση για αυτές τις αλλαγές είναι ότι οι ειδικοί επανεκτιμούν είτε τις προθέσεις της Κίνας είτε τις δυνατότητές της όσον αφορά την Ταϊβάν υπό το φως των εξελίξεων του περασμένου έτους. Ειδικότερα, οι δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει η Ρωσία στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας ή τα οικονομικά προβλήματα της Κίνας, για παράδειγμα, μπορεί να κάνουν το Πεκίνο πιο απρόθυμο να αναλάβει τους κινδύνους μιας μεγάλης στρατιωτικής δράσης.

3.Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα είναι πρόεδρος της Ρωσίας

Σύμφωνα με πολλούς ερωτηθέντες, ένας νέος ηγέτης πιθανότατα θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της Ρωσίας — υπό άγνωστες συνθήκες και εν μέσω πιθανής αναταραχής. Μπορεί να αναμένεται ευρέως ότι θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές της χώρας του Μαρτίου, αλλά το 71% των ειδικών λέει ότι δεν θα είναι ακόμη πρόεδρος της Ρωσίας μέχρι το 2034 και ένα επιπλέον 22% δεν είναι σίγουρο.

Σημειώνεται ότι γενικά για πολλούς Αμερικανούς αναλυτές, ο Πούτιν θεωρείται -αυθαίρετα- είναι «ξοφλημένος» εδώ και πολλά χρόνια, αλλά στο τέλος πάντα κάθεται στο Κρεμλίνο.

4.Ο ισχυρότερος στρατός στον κόσμο οι ΗΠΑ, αλλά όχι και υπερδύναμη

Μέχρι το 2034, σύμφωνα με το 73% των ερωτηθέντων, ο κόσμος θα είναι πολυπολικός, αλλά την ίδια στιγμή, το 81% αναμένει ότι οι ΗΠΑ θα παραμείνουν η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Μια παρόμοια μεγάλη πλειοψηφία (79%) αναμένει ότι οι συμμαχίες των ΗΠΑ στην Ευρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή, θα διαρκέσουν.

Συγκεκριμένα, το 63% πιστεύει ότι οι ΗΠΑ θα είναι η κυρίαρχη πηγή τεχνολογικής καινοτομίας έως το 2034, και λίγο περισσότερο από το ήμισυ (52%) λέει ότι θα είναι η κυρίαρχη οικονομική δύναμη.

Ωστόσο, μόνο το 1/3 των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν τη διπλωματική επιρροή τους παγκοσμίως. Ακόμη και οι ειδικοί που αναμένουν ότι η παγκόσμια στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ θα διαρκέσει, δεν πιστεύουν ότι αυτό θα είναι αρκετό για να διατηρήσουν το καθεστώς της μοναδικής υπερδύναμης. Όσοι οραματίζονται τις ΗΠΑ ως την κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη του 2034 είναι εξίσου πιθανό να αναμένουν ότι ο κόσμος θα είναι πολυπολικός εκείνη τη χρονιά (73%) με εκείνους που δεν πιστεύουν ότι η στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ θα διαρκέσει τη δεκαετία (72%).

Έτσι, οι ερευνητές του Ατλαντικού Συμβουλίου εκτιμούν ορθά ότι για να διατηρήσουν τις συμμαχίες του οι ΗΠΑ διεθνώς, απαιτεί κάποιου είδους διπλωματικής επιρροής για την οποία όμως οι ερωτηθέντες είναι λιγότερο αισιόδοξοι για τη συνέχεια.

5.Η Ευρώπη δεν θα είναι στρατηγικά αυτόνομη

Όσον αφορά την περίφημη διακήρυξη πολλών ευρωπαϊστών, περί «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ, μόνο το 31% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η ΕΕ θα έχει επιτύχει «στρατηγική αυτονομία» μέχρι το 2034. Ακόμη και οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι είναι σε μεγάλο βαθμό διχασμένοι: Το 40% πιστεύει ότι θα έχει τέτοια αυτονομία, αλλά το 36% διαφωνεί. Μεταξύ των μη Ευρωπαίων ερωτηθέντων, οι μισοί δεν βλέπουν να συμβαίνει αυτό, ενώ μόνο το 29% το βλέπει.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν συνοδεύεται από τον συνταγματάρχη Γκρέγκορι Άνταμς, στην 89η πτέρυγα μάχης, Βάση Άντριους, καθώς ο Πρόεδρος Μπάιντεν επιβιβάζεται στο Air Force One, 12 Ιανουαρίου 2024.

Σημειώνεται ότι οι απαντήσεις για τις προοπτικές της αμερικανικής εξουσίας επηρεάζονται και από την υπηκοότητα των ερωτηθέντων. Για παράδειγμα, ενώ οι ερωτηθέντες από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική είναι ελαφρώς πιο πιθανό από τους ερωτηθέντες συνολικά να αναμένουν ότι η στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ θα παραμείνει το 2034, είναι πολύ λιγότερο πιθανό από άλλους ερευνητές να πουν το ίδιο για την ισχύ των ΗΠΑ σε άλλους τομείς.

6.Οι ερωτηθέντες έχουν χαμηλή εμπιστοσύνη στον ΟΗΕ

Όσον αφορά τους διεθνείς οργανισμούς που ιδρύθηκαν μετά τον Β’ Παγκόμιο Πόλεμο, οι εμπειρογνώμονες δεν αναμένουν ιδρύματα όπως (ΟΗΕ), Παγκόσμια Τράπεζα και το (ΔΝΤ), να παίξουν και τόσο σημαντικό ρόλο την επόμενη δεκαετία.

Η πιο εντυπωσιακή έλλειψη εμπιστοσύνης καταγράφεται στον ΟΗΕ. Μόλις το 2% των ερωτηθέντων λέει ότι μέχρι το 2034 ο οργανισμός στο σύνολό του θα είναι πλήρως ικανός να λύσει τις προκλήσεις που βασίζονται στην αποστολή του, με ένα επιπλέον 23% να δηλώνει ότι θα είναι κάπως ικανός να το πράξει.

Όσον αφορά το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κανένας από τους ερωτηθέντες δεν πιστεύει ότι θα είναι απολύτως ικανό, και μόλις το 17% αναμένει ότι θα είναι κάπως έτσι.

7.Πυρηνικά δίχως περιορισμούς ασφάλεια

Όσον αφορά τα πυρηνικά, δυστυχώς, η τεράστια πλειοψηφία των ερωτηθέντων προβλέπει τη διάδοσή τους: Το 84% λέει ότι τουλάχιστον ένα επί του παρόντος μη πυρηνικό κράτος θα αποκτήσει αυτά τα όπλα έως το 2034. Η πιο πιθανή χώρα, που αναφέρεται από το 73% των ειδικών, είναι το Ιράν, αλλά σημαντικός αριθμός αναμένει επίσης τη Σαουδική Αραβία Η Αραβία (40%), η Νότια Κορέα (25%) και η Ιαπωνία (19%) να ενταχθούν στην πυρηνική λέσχη.

Ένα 20% πιστεύει ότι μια τρομοκρατική ομάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα μέχρι το 2034. Το αισιόδοξο είναι ότι πάνω από το 60% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι τα πυρηνικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν κατά την επόμενη δεκαετία.

8.Μια Ουκρανία ενταγμένη, πλην ακρωτηριασμένη

Ενώ μόνο το 12% των ερωτηθέντων αναμένουν ότι η Ουκρανία θα ανακτήσει τον έλεγχο της επικράτειάς της πριν από το 2014, το 48% αναμένει ότι θα ανακαταλάβει τα εδάφη που έχασε μετά τη Ρωσική εισβολή του 2022.

Με δεδομένο πως μόνο το 6% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η Ουκρανία θα καταλήξει να εξαρτάται από τη μέχρι το 2034, το 54% των ερωτηθέντων αναμένει να δει την Ουκρανία στην ΕΕ. Το 44% αναμένει επίσης ότι η Ουκρανία θα έχει ενταχθεί στο ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με αυτή την προοπτική πιθανόν να συζητηθεί στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας στην Ουάσιγκτον, DC αυτό το καλοκαίρι.

9.Δεν θα επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών αερίων

Η μόνη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ευημερία την επόμενη δεκαετία είναι η κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με πολλούς ερωτηθέντες, με το 37% να την επιλέγει ως κύριο μέλημά τους. Η κλιματική αλλαγή είναι επίσης μακράν ο πιο συχνά αναφερόμενος τομέας στον οποίο οι ερωτηθέντες αναμένουν τη μεγαλύτερη επέκταση της παγκόσμιας συνεργασίας τα επόμενα δέκα χρόνια 49%.

Η σχετική αισιοδοξία σχετικά με την ικανότητα των χωρών να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μετριάζεται από τη σχετική απαισιοδοξία για το πόσο θα επιτύχει αυτή η συνεργασία όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το 53% των ερωτηθέντων δεν πιστεύει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα έχουν κορυφωθεί ώστε να αρχίσουν να μειώνονται μέχρι το 2034.

Σημειώνεται πως όσο αργότερα κορυφωθούν οι εκπομπές, τόσο πιο απότομα θα χρειαστεί να μειωθούν εάν οι χώρες θέλουν να επιτύχουν τους στόχους που τέθηκαν στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015.  Ήδη η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή λέει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να κορυφωθούν πριν από το 2025 για να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη σε 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

10.Η κυριαρχία της τοξικότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Τέλος, οι ερωτηθέντες γενικά έχουν μια πολύ αρνητική άποψη για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μια κάπως θετική άποψη για την τεχνητή νοημοσύνη. Το 81% λέει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις παγκόσμιες υποθέσεις τα επόμενα δέκα χρόνια