Σιέρα Λεόνε: Το ναρκωτικό με ανθρώπινα κόκκαλα που μετατρέπει τους νέους σε «ζόμπι»

Η ζωή των ανθρώπων της Σιέρα Λεόνε είναι βυθισμένη στη φτώχεια και την απόγνωση. Το Κους προσφέρει προσωρινή ανακούφιση – αλλά η νιρβάνα είναι εφήμερη και έχει ένα ζοφερό τίμημα σύμφωνα με το France 24.

Το εν λόγω ναρκωτικό σημειώνει τρομερή αύξηση μεταξύ των νέων στη Σιέρα Λεόνε, ένα δυτικοαφρικανικό έθνος που κατατάσσεται μεταξύ των φτωχότερων του κόσμου. Η Σιέρα Λεόνε βγήκε από τον εμφύλιο του 1991-2002 με παιδιά-στρατιώτες, γυναίκες βιασμένες και κάθε συνεκτικό ιστό της κοινωνίας διαλυμένο.

Στην άκρη μιας χωματερής στην πρωτεύουσα Φρίταουν, ο Μοχάμεντ (όνομα αλλαγμένο), ένας 25χρονος εργάτης που μαζεύει σκουπίδια, κάπνισε ένα τσιγαριλίκι με ουσία κους. Η λέξη κους (διεθνώς kush) παραδοσιακά αφορούσε ένα καθαρό στέλεχος της ινδικής κάνναβης.

Φωτογραφία από τον εμφύλιο της Σιέρρα Λεόνε, από τον Γιάννη Μπεχράκη που του χρωστάμε πολλά.

Το ναρκωτικό που το συγχέουν με τo σίσα, μοιάζει αρκετά αλλά έχει ουσιαστικές διαφορές

Για περίπου μία ώρα, είπε ο Μοχάμεντ, «διαλογιζόταν», κοιμόταν, ξυπνούσε και έτρωγε. Και στη συνέχεια, λίγο αργότερα, τα έκανε όλα από την αρχή. «Το καπνίζουμε όλη την ημέρα», είπε. «Ξοδεύω πολλά χρήματα γι’ αυτό κάθε μέρα – περίπου 200 λεόνες», δηλαδή περίπου 9 ευρώ: μια μικρή περιουσία σε μια χώρα με μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα κάτω από 465 ευρώ το χρόνο.

Σε κοντινή απόσταση, οι σύντροφοι του Μοχάμεντ ήταν στριμωγμένοι σε μια παράγκα καλυμμένη από καπνό κους, στην καρδιά μιας παραγκούπολης όπου τα παιδιά έπαιζαν ανάμεσα σε γουρούνια και σκουπίδια. Το συνθετικά παρασκευασμένο ναρκωτικό εμφανίστηκε πριν από περίπου χρόνια, αν και η σύνθεσή του είναι ασαφής. Κατασκευάζεται και διανέμεται από εγκληματικές συμμορίες, «το ναρκωτικό είναι ένα αμάλγαμα διαφόρων χημικών ουσιών και φυτών που μιμούνται το φυσικό (κανναβινοειδές) THC που βρίσκεται στην κάνναβη», δήλωσε ο Αμπντούλ Σέκου Καργκμπό, επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Επιβολής του Νόμου για τα Ναρκωτικά.

Η συγκέντρωση του δραστικού συστατικού μπορεί να «αυξηθεί εκθετικά», αυξάνοντας την ισχύ, είπε. «Νέοι άνθρωποι πεθαίνουν», δήλωσε ο Ibrahim Hassan Koroma, ιδρυτής μιας ΜΚΟ που ονομάζεται Mental Watch Advocacy Network. Οι χρήστες του κους φαίνεται να βρίσκονται σε όλη τη Φρίταουν, από τις φτωχογειτονιές μέχρι τις εύπορες περιοχές, καθισμένοι σκυφτοί με το κεφάλι τους να γέρνει και μερικές φορές κοιμούνται όρθιοι.

Η Σιέρρα Λεόνε είναι από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής, προερχόμενη από έναν αιματηρό εμφύλιο και απανωτές υγειονομικές επιδημίες. Η φωτογραφία κατά την κρίση του Εμπόλα.

Σεξεργασία για την δόση

Η Καντιάτου, 22 ετών, είναι μεταξύ εκείνων που εθίστηκαν στο ναρκωτικό. «Μερικές φορές όταν ξυπνάω από τον ύπνο μου χωρίς να καπνίζω, το σώμα και οι αρθρώσεις μου πονάνε», είπε. «Αφού καπνίσω δύο, τρία (τσιγαριλίκια), αισθάνομαι καλά, νιώθω καλά, ο διαλογισμός μου αλλάζει, η διάθεσή μου γίνεται δροσερή. Μετά το κάπνισμα τρώω πολύ», είπε.

Για να πληρώσει τα χτυπήματά της, καταφεύγει στην σεξεργασία. Μεταξύ των εθισμένων οι γυναίκες βρίσκονται πάντα στην δυσχερέστερη θέση, κάτι που η κοινωνία τείνει να ξεχνά. Η Καντιάτου φέρει σημάδια από επιθέσεις με μαχαίρι και, όπως παραδέχτηκε, και ψυχικά τραύματα. «Παλιά ήμουν μια χαρούμενη γυναίκα με τόσα πολλά φορέματα της μόδας», είπε. «Κοιτάξτε τα μαλλιά στο κεφάλι μου – δεν πλέκω τα μαλλιά μου».

Η Κορόμα περπάτησε στη φτωχή συνοικία της Crab Town, κάνοντας μια επίσκεψη σε ένα κρησφύγετο, όπου ίσως εκατό χρήστες κους ήταν μέσα και κάπνιζαν διακριτικά τσιγαριλίκια. Η βασική αιτία του εθισμού τους ήταν η φτώχεια και η παραμέληση, είπε. «Δεν θέλουμε να τους κάνουμε διακρίσεις ή να τους δείξουμε με το δάχτυλο, αυτό είναι στιγματισμός. Χρειαζόμαστε μια ταχεία και επαναπροσδιορισμένη στρατηγική. Αυτή τη στιγμή είναι αρκετά ανησυχητικό».

Η ποσότητα που χρειάζεται είναι πολύ μικρή, με καπνό και λίγη κάνναβη βρεγμένα με χημικά.

Το «νοσοκομείο των ζόμπι»

Το μοναδικό ψυχιατρικό νοσοκομείο της Σιέρα Λεόνε, μια ανακαινισμένη εγκατάσταση από την εποχή της βρετανικής αποικιοκρατίας, κατακλύζεται από νεαρούς τοξικομανείς που εισάγονται από οικογένειες που αναζητούν απεγνωσμένα βοήθεια. Το εξήντα τοις εκατό των εισαγωγών του νοσοκομείου σχετίζεται με το κους, δήλωσε ο Τσούσου Ματία, εκτελών χρέη ιατρικού επιθεωρητή και ειδικευόμενου ψυχιάτρου. Στη μονάδα κατάχρησης ουσιών, δεκάδες ασθενείς βρίσκονται ξαπλωμένοι σε κρεβάτια. Το νοσοκομείο «δέχεται ασθενείς που βρίσκονται στο ακραίο άκρο – είναι μεθυσμένοι ή ψυχωτικοί», είπε. Σε ολόκληρη την χώρα υπάρχουν μόλις 8 ψυχίατροι με το κους να «θερίζει στις ηλικίες από 18-25»

Η περίθαλψη ανέρχεται σε θεραπεία απομόνωσης που διαρκεί από τρεις έως έξι εβδομάδες και υποστηρίζεται από αντιψυχωσικά φάρμακα που βοηθούν τους ασθενείς να απεξαρτηθούν από τον εθισμό τους. Μπορούν να κάνουν ψυχοθεραπεία και να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες κοινωνικοποίησης, όπως ο αθλητισμός και η ραπτική. Ο Μίκαελ Μάνα, ένας 22χρονος φοιτητής, δήλωσε ότι η ζωή του είχε μεταμορφωθεί μετά από χρόνια χρήσης του κους.

«Ήμουν ο κακός Μίκαελ, όχι ο καλός Μίκαελ που είμαι τώρα», είπε μιλώντας σε έναν από τους κοιτώνες.  «Ένιωθα σαν να βρισκόμουν σε έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό από αυτόν», είπε. «Αποχή από το κους», είναι η καλύτερη συμβουλή που έχω». Παρά τον θριαμβευτικό τόνο του, η εγκατάσταση έχει περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό για την παροχή θεραπείας παρακολούθησης και οι υποτροπές είναι συχνές. Αλλά πολλοί εξαρτημένοι από το κους δεν έχουν καμία πρόσβαση σε θεραπεία – αν είναι ακίνδυνοι μένουν μόνοι τους, ζώντας ως «ζόμπι» αλλά χωρίς κανέναν να τους φροντίζει, δήλωσε ο ιατρικός επιθεωρητής Ματία. Το νοσοκομείο μπορεί να θεραπεύσει μόνο «την κορυφή του παγόβουνου», είπε. «Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο και διαδεδομένο πρόβλημα».

Το «ναρκωτικό των ζόμπι» έχει πολύ γρήγορη επίδραση και χρειάζεται συνεχής χρήση, για να μην νιώθει ο χρήστης συμπτώματα στέρησης.

Τι γνωρίζουμε για τα συστατικά του κους

Οι αρχές έχουν παρομοιάσει το κους με συνθετικό προϊόν κανναβοειδών – παρόμοιο με το λεγόμενο «ναρκωτικό ζόμπι» spice – που μπορεί να καπνίζεται, αλλά κανείς δεν φαίνεται να είναι σίγουρος για το τι περιέχει. Το αποκαλούν ναρκωτικό των ζόμπι, γιατί μπορεί κατά την διάρκεια της επίδρασης η συμπεριφορά του ανθρώπου να μοιάζει με αυτή των τηλεοπτικών ζόμπι. Ενίοτε προκαλεί μόνιμες ψυχώσεις αλλάζοντας για πάντα τον χαρακτήρα των ανθρώπων. Στην περιοδική χρήση η συμπεριφορά των χρηστών μοιάζει με αυτή των χρηστών της φαιντανύλης και της κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης. Επίσης έχει παρεμφερείς ιδιότητες στην συμπεριφορά των χρηστών με το «σίσα».

Οι χρήστες του κους και οι γιατροί που τους θεραπεύουν έχουν υποδείξει ότι υπάρχουν επικίνδυνα πιθανά συστατικά, όπως η φαιντανύλη και η τραμαδόλη, καθώς και η φορμαλίνη, μια χημική ουσία που χρησιμοποιείται συχνότερα για τη συντήρηση ανθρώπινων σωμάτων.

Ένα από τα ενεργά συστατικά είναι τα θρυμματισμένα κόκκαλα ανθρώπων, που προσδίδουν θειάφι στο μείγμα πολλαπλασιάζοντας τις «επιθυμητές» και ανεπιθύμητες παρενέργειες. Το βερνίκι παπουτσιών είναι ένα άλλο στοιχείο. Ενώ ανά περιπτώσεις έχει και προσμίξεις με κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη.

Πηγές: France 24, Guardian