Ταϊβάν: Ο «ταραχοποιός» που έγινε πρόεδρος της Ταϊβάν – Η «απροσδόκητη» πολιτική πορεία του Λάι Τσινγκ-Τε 

Ο 64χρονος, Λάι Τσινγκ-Τε, ένας γιατρός από φτωχή οικογένεια ανθρακωρύχων που θεωρείται ως «σοβαρός κίνδυνος» από το Πεκίνο είναι ο νέος πρόεδρος της Ταϊβάν, πως όμως αυτός ο άλλοτε γιατρός κατάφερε να ξεκινήσει την «απροσδόκητη καριέρα» του στην πολιτική και να γίνει επικεφαλής της κυβέρνησης του νησιού.

Το Σάββατο, ο Λάι Τσινγκ-Τε, ο σημερινός αντιπρόεδρος του κυβερνώντος Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος (DPP), κέρδισε τις εκλογές που παρακολούθησε ευρέως όλος ο πλανήτης λόγω της σφοδρής αντίδρασης της Κίνας προς το πρόσωπό του.

Η Κίνα θεωρεί την Ταϊβάν μία από τις επαρχίες της και είχε καλέσει τους ψηφοφόρους να κάνουν «τη σωστή επιλογή», με το στρατό της να υπόσχεται να «συντρίψει» οποιαδήποτε διάθεση για «ανεξαρτησία».

Ο Λάι αποκάλεσε την είσοδό του στην πολιτική «απροσδόκητο ταξίδι» και κατάφερε να σπάσει και την «κατάρα των οκτώ ετών»

Ο Λάι, ο οποίος αντιμετωπίζει εδώ και καιρό την οργή του Πεκίνου για την υπεράσπιση της κυριαρχίας της Ταϊβάν, δήλωσε ότι ως πρόεδρος έχει «σημαντική ευθύνη για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στο Στενό της Ταϊβάν», δεσμευόμενος να συνεχίσει το διάλογο με την Κίνα υπό τις αρχές της αξιοπρέπειας και της ισοτιμίας.

«Ταυτόχρονα, είμαστε επίσης αποφασισμένοι να διαφυλάξουμε την Ταϊβάν από τις συνεχιζόμενες απειλές και τον εκφοβισμό από την Κίνα», δήλωσε στους δημοσιογράφους πριν από τη νικητήρια ομιλία του.

Στο υψηλότερο σημείο από το 1996 η ένταση

Υπό την ηγεσία του Σι Τζινπίνγκ, του πιο διεκδικητικού ηγέτη της Κίνας εδώ και χρόνια, το Πεκίνο έχει αυξήσει τη διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική πίεση στην Ταϊβάν, την οποία θεωρεί ως δικό της έδαφος που μπορεί να καταληφθεί με τη βία, αν χρειαστεί.

Οι εντάσεις στα Στενά της Ταϊβάν βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα από το 1996, όταν η Κίνα εκτόξευσε πυραύλους στα ύδατα ανοικτά των ακτών της Ταϊβάν για να εκφοβίσει τους ψηφοφόρους πριν από τις πρώτες ελεύθερες προεδρικές εκλογές στο νησί αφού η εκκολαπτόμενη δημοκρατία βγήκε από δεκαετίες αυταρχικής διακυβέρνησης.

Για τον Λάι, τότε έναν νεαρό γιατρό σε ένα πανεπιστημιακό νοσοκομείο στη νότια πόλη Ταϊνάν, αυτή η κρίση των πυραύλων αποτέλεσε την «καθοριστική στιγμή» του.

«Αποφάσισα ότι είχα καθήκον να συμμετάσχω στη δημοκρατία της Ταϊβάν και να βοηθήσω στην προστασία αυτού του νεοσύστατου πειράματος από εκείνους που ήθελαν να του κάνουν κακό», έγραψε πέρυσι στην εφημερίδα The Wall Street Journal.

Κατάφερε να σπάσει την κατάρα των οκτώ ετών

Ο Λάι αποφάσισε τελικά να «κρεμάσει» τη ρόμπα του γιατρού για να μπει στον πολιτικό «στίβο», πρώτα έγινε βουλευτής, στη συνέχεια δημοφιλής δήμαρχος στην πόλη Ταϊνάν για δύο θητείες, προτού υπηρετήσει ως πρωθυπουργός και από το 2020 ως αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση της νυν προέδρου Τσάι Ινγκ Γουέν.

Ο γιατρός που έγινε πολιτικός πλέον κατάφερε να σπάσει και την «κατάρα των οκτώ ετών» στην πολιτική της Ταϊβάν (ένας δημοφιλής όρος που υπονοεί το γεγονός ότι, μέχρι τη νίκη του Λάι, κανένα πολιτικό κόμμα δεν είχε παραμείνει στην εξουσία για περισσότερες από δύο θητείες από τότε που η Ταϊβάν έγινε δημοκρατία).

Ο Λάι αποκάλεσε την είσοδό του στην πολιτική «απροσδόκητο ταξίδι». Μεγαλώνοντας σε συνθήκες φτώχειας σε ένα χωριό ορυχείων κοντά στις βόρειες ακτές της Ταϊβάν ονειρευόταν από την παιδική του ηλικία να γίνει γιατρός. Είχε πέντε αδέλφια και η μητέρα του τα μεγάλωνε μόνη της κάνοντας περιστασιακές δουλειές. Ο πατέρας του, ανθρακωρύχος, πέθανε σε εργατικό δυστύχημα όταν ο Λάι ήταν μικρό παιδί.

Ο Λάι ήταν πολύ μικρός για να θυμάται τον πατέρα του. «Αλλά μια μέρα συνειδητοποίησα ξαφνικά, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που μου άφησε ο πατέρας μου ήταν ότι η οικογένειά μου ήταν φτωχή», δήλωσε σε μια εκδήλωση τον περασμένο Μάρτιο σύμφωνα με το CNN.

«Μεγαλώνοντας σε μια τέτοια οικογένεια, θα είμαστε πιο ώριμοι, θα έχουμε περισσότερη θέληση και περισσότερο θάρρος για να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες», προσέθεσε.

Αφού πήρε πτυχίο φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης στην Ταϊπέι, ο Λάι πήγε στην ιατρική σχολή της Ταϊνάν.

Οι οχλήσεις να μπει στην πολιτική

Ήταν λίγα χρόνια σε μια πολλά υποσχόμενη καριέρα ως γιατρός στην Ταϊνάν, όταν τον πλησίασε ένας τοπικός αξιωματούχος του DPP και ζήτησε από τον δημοφιλή γιατρό να βοηθήσει έναν πολιτικό του κόμματος στην προεκλογική εκστρατεία για τις τοπικές εκλογές.

Ήταν το 1994, λιγότερο από μια δεκαετία αφότου το DPP αναδύθηκε για πρώτη φορά από το κίνημα δημοκρατίας της Ταϊβάν ενάντια στην αυταρχική διακυβέρνηση του Κουόμιντανγκ (KMT).

Πριν από την άρση του στρατιωτικού νόμου το 1987 και την αργή μετάβαση προς τις ελεύθερες εκλογές, το KMT κυβέρνησε την Ταϊβάν με σιδηρά πυγμή για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, αφού κατέφυγε στο νησί από την ηπειρωτική Κίνα μετά την ήττα στον εμφύλιο πόλεμο από τις κομμουνιστικές δυνάμεις. Δεκάδες χιλιάδες πολιτικοί αντίπαλοι σκοτώθηκαν ή φυλακίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτού που έμεινε γνωστό ως «Λευκή Τρομοκρατία». Το DPP σχηματίστηκε από πολλούς βετεράνους από εκείνους που είχαν κάνει εκστρατεία για τη δημοκρατία.

Ο Λάι συμφώνησε να βοηθήσει το DPP στις τοπικές εκλογές, αλλά ο υποψήφιος έχασε τελικά. Ένα χρόνο αργότερα, ορισμένοι ακτιβιστές της δημοκρατίας τον κάλεσαν να ενταχθεί στο DPP και να θέσει υποψηφιότητα για το νομοθετικό σώμα.

«Αντί να επικρίνω την τότε κυβέρνηση από την κλινική μου, δεν θα ήταν καλύτερα να κάνω πραγματικά κάτι για την Ταϊβάν;»

Αρχικά απέρριψε την ιδέα. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα αγροτικό, φτωχό μέρος και πάντα ήθελα να γίνω γιατρός. Τώρα, τελικά έφτασα τόσο μακριά ώστε να γίνω αρχίατρος», δήλωσε στο βίντεο της προεκλογικής εκστρατείας.

Αλλά οι πολιτικοί του φίλοι αρνήθηκαν να τα παρατήσουν. Μήνες αργότερα, η κρίση αναζωπυρώθηκε στα Στενά της Ταϊβάν, καθώς η Κίνα πραγματοποίησε ασκήσεις με πραγματικά πυρά και εκτόξευσε πυραύλους προς την Ταϊβάν, δίνοντας στον Λάι μια τελική ώθηση για να περάσει τη γραμμή.

«Ήμουν γεμάτος αμφιβολίες και ανησυχίες για το μέλλον αυτής της χώρας. Αντί να επικρίνω την τότε κυβέρνηση από την κλινική μου, δεν θα ήταν καλύτερα να βγω και να ακολουθήσω την πρωτοπορία του δημοκρατικού κινήματος και να κάνω πραγματικά κάτι για την Ταϊβάν; Σκέφτηκα επίσης ότι σε αυτή τη ζωή, αν μπορούσα να βρω ένα έργο που με κάνει να νιώθω πάθος για να ξεκινήσω, θα ήταν μια ζωή που αξίζει να ζήσω», προσέθεσε.

Η θέση που δεν του συγχώρησε ποτέ η Κίνα

Κατά την προεκλογική περίοδο η Κίνα δεν έκρυψε την επιθυμία της να αποτρέψει τη νίκη του Λάι. Κινέζοι αξιωματούχοι εξέφρασαν επανειλημμένα την άποψη ότι το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν μια επιλογή μεταξύ «ειρήνης και πολέμου», απηχώντας τις απόψεις του Χου Γιου-ιχ του KMT, του προτιμώμενου υποψηφίου του Πεκίνου, ο οποίος κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του καταφέρθηκε εναντίον του Λάι για την πρόκληση «αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων».

Προερχόμενος από μια πιο ριζοσπαστική πτέρυγα του DPP, ο Λάι ήταν κάποτε ανοιχτός υποστηρικτής της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν – μια κόκκινη γραμμή για το Πεκίνο.

Οι απόψεις του μετριάστηκαν καθώς ανέβαινε στην ιεραρχία, αλλά η Κίνα δεν του συγχώρησε ποτέ τα σχόλιά του πριν από έξι χρόνια, στα οποία περιέγραφε τον εαυτό του ως «εργάτη για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν στην πράξη». Ο Λάι πλέον υποστηρίζει ότι ευνοεί το σημερινό στάτους κβο, διακηρύσσοντας ότι «η Ταϊβάν είναι ήδη μια ανεξάρτητη κυρίαρχη χώρα», οπότε δεν υπάρχει «κανένα σχέδιο ή ανάγκη» για την κήρυξη της ανεξαρτησίας.

Αυτή η σκόπιμα διαφοροποιημένη στάση μιμείται την απερχόμενη προκάτοχό του Τσάι, την πρώτη γυναίκα πρόεδρο της Ταϊβάν, η οποία δεν μπόρεσε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα λόγω των ορίων θητείας.

Το Πεκίνο διέκοψε τις επίσημες επικοινωνίες με την Ταϊπέι μετά την ανάληψη των καθηκόντων της Τσάι το 2016 και ενίσχυσε την εκστρατεία απομόνωσης της Ταϊβάν διεθνώς, κάτι που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί όταν ο Λάι ορκιστεί και αναλάβει πλήρως τα καθήκοντά του τον Μάιο.

«Επικίνδυνος αυτονομιστής», «Ταραχοποιός» και «Πολεμοκάπηλος» για το Πεκίνο

Με πολλούς τρόπους η ρητορική του Πεκίνου προς τον Λάι είναι ακόμη πιο εχθρική από το πώς αντιμετώπιζε την Τσάι. Η κυβέρνηση και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας χρησιμοποιούν «σκληρή γλώσσα» για τον Λάι, αποκαλώντας τον «επικίνδυνο αυτονομιστή», «ταραχοποιό» και «πολεμοκάπηλο», ενώ απορρίπτουν τις επανειλημμένες προσφορές του για συνομιλίες. Μια τέτοια προσφορά έγινε στον κορυφαίο ηγέτη της Κίνας, τον Σι Τζινπίνγκ.

Τον Μάιο του περασμένου έτους, σε μια συνάντηση ερωτήσεων και απαντήσεων με φοιτητές στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ταϊβάν, ο Λάι κατονόμασε τον Σι ως τον αρχηγό κράτους με τον οποίο θα ήθελε περισσότερο να δειπνήσει κι αν του δινόταν η ευκαιρία θα συμβούλευε τον Κινέζο ηγέτη να «χαλαρώσει λίγο».

«Δεν χρειάζεται να είστε τόσο αγχωμένος», είπε. Ερωτηθείς σχετικά με την πρόσκληση του Λάι, το Πεκίνο δήλωσε ότι τα σχόλιά του ήταν «περίεργα» και τον κατηγόρησε ότι «προσπαθεί να φορέσει έναν μανδύα της καλής θέλησης», δεδομένου ότι ο «ανεξάρτητος χαρακτήρας της Ταϊβάν» του δεν είχε αλλάξει.

Η τακτική του Σι απομακρύνει τους Ταϊβανέζους από την Κίνα

Ο Λάι κέρδισε πάνω από το 40% των ψήφων, ενώ το KMT συγκέντρωσε το 33% και ένα νεότερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Λαϊκό Κόμμα της Ταϊβάν (TPP), το 26%.

Το DPP έχασε την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο, καταλαμβάνοντας 51 από τις 113 έδρες, πράγμα που σημαίνει ότι ο Λάι μπορεί να βρεθεί πιο περιορισμένος από την Τσάι και να χρειαστεί να βασιστεί σε πολιτικές συμμαχίες για να περάσει νομοσχέδια.

Λίγες ώρες αφότου ο Λάι κήρυξε τη νίκη, η Κίνα απέρριψε το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ταϊβάν, λέγοντας ότι το DPP  «δεν αντιπροσωπεύει την επικρατούσα κοινή γνώμη» στο νησί.

Αλλά αυτός ο ισχυρισμός δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την κυρίαρχη κοινή γνώμη της Ταϊβάν.

Με την τακτική του Σι, ο λαός της Ταϊβάν απομακρύνθηκε αποφασιστικά από την Κίνα. Λιγότερο από το 10% υποστηρίζει τώρα μια άμεση ή ενδεχόμενη ενοποίηση και λιγότερο από το 3% ταυτίζεται κυρίως ως Κινέζος.

Η πλειοψηφία των Ταϊβανέζων θέλει να διατηρήσει το σημερινό στάτους κβο και δεν δείχνει καμία επιθυμία να κυβερνηθεί από το Πεκίνο.

«Μας εκφοβίζουν εδώ και πολλά χρόνια. Δεν αντέχω να γονατίζω στις απαιτήσεις τους και στην ανάμειξή τους στις εκλογές μας. Θέλουμε να διατηρήσουμε τον ελεύθερο τρόπο ζωής μας και τη δημοκρατία μας», δήλωσε ο Γιανγκ Γουέι-τινγκ, ένας 27χρονος δημόσιος υπάλληλος, εν μέσω επευφημιών και πανηγυρισμών στη συγκέντρωση του Λάι.