Γιατί «η φεμινίστρια που μισεί τους άντρες» είναι ένας μύθος, σύμφωνα με την επιστήμη

Στο πλαίσιο της εκστρατείας «Γυναίκες κατά του φεμινισμού», που ξεκίνησε το 2014, σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εμφανίστηκαν νεαρές γυναίκες να κρατούν πλακάτ με το μήνυμα «Δεν χρειάζομαι τον φεμινισμό επειδή…», όπου απαριθμούνται διάφοροι λόγοι, από το «Σέβομαι τους άνδρες» έως το «Δεν είμαι μίσανδρη».

«Αυτή η αντίληψη του μισανδρισμού είναι ίσως το πιο διαδεδομένο και ανθεκτικό στερεότυπο για τον φεμινισμό. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, ο φεμινισμός δεν είναι στην πραγματικότητα ένα κίνημα για τον τερματισμό του σεξισμού και την επίτευξη της ισότητας των φύλων, αλλά μάλλον ασχολείται εξ ολοκλήρου με την αντιπάθεια προς τους άνδρες» γράφει σχετικό άρθρο στο theconversation.com

Παρόλο που το «Γυναίκες κατά του φεμινισμού» κατατροπώθηκε, τρία χρόνια αργότερα, από το κίνημα #MeToo, αντανακλά μια ευρύτερη πραγματικότητα ότι τα στερεότυπα για τον φεμινισμό έχουν κάνει τις γυναίκες να περιφρονούν, ακόμη και να καταγγέλλουν δημοσίως το κίνημα.

Οι φεμινίστριες τείνουν να αντιπαθούν τους άνδρες; Όχι, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνά μας.

Μια βασική αιτία του μίσους

Ερευνητικά στοιχεία δείχνουν ότι η συνειδητοποίηση των αρνητικών τρόπων που χαρακτηρίζουν τις φεμινίστριες ως ιέρειες του μισανδρισμού μειώνει τόσο την προθυμία των γυναικών να ταυτιστούν ως φεμινίστριες όσο και την υποστήριξή τους σε πρωτοβουλίες για την ισότητα των φύλων.

«Η ιδέα της “ανδροκτόνου” εμψυχώνει επίσης το μίσος κατά του φεμινισμού και των γυναικών στην ανδρόσφαιρα -ιστοσελίδες που προωθούν τον ανδρισμό και τον μισογυνισμό-, όπου χρησιμοποιείται για να προωθήσει την αντίθεση στην ισότητα των φύλων και να δικαιολογήσει πράξεις βίας» συνεχίζει το άρθρο στο theconversation.com και συνεχίζει:

«Φυσικά, υπάρχουν λόγοι ορισμένες φεμινίστριες μπορεί να έχουν αρνητική στάση απέναντι στους άνδρες. Ορισμένες μάλιστα υποστηρίζουν τον μισανδρισμό ως ορθολογική και αυθεντική απάντηση στη βίαιη, εξευτελιστική και καταπιεστική μεταχείριση των γυναικών από τους άνδρες».

«Πρώτον, η πεποίθηση ότι οι φεμινίστριες μισούν τους άνδρες είναι ένας βολικός τρόπος για να απορρίψει κανείς αυτά που έχουν να πουν»

Ο κλασικός, λευκός άντρας

«Κατά κάποιον τρόπο θα ήταν λογικό για τις φεμινίστριες να αντιπαθούν μια ομάδα που απειλεί την ευημερία και την αξιοπρέπειά τους. Και ξέρουμε ότι τα αρνητικά συναισθήματα απέναντι σε ευνομούμενες ομάδες στην κοινωνία μπορούν στην πραγματικότητα να αποτελέσουν σημαντικό μοχλό διαμαρτυρίας και άλλων μορφών συλλογικής δράσης.

»Αλλά οι φεμινίστριες, τουλάχιστον εκείνες που ασπάζονται τις κυρίαρχες πεποιθήσεις για ελευθερία, συχνά βλέπουν τους άνδρες και τις γυναίκες ως σχετικά όμοιους μεταξύ τους. Και γνωρίζουμε ότι η αντιλαμβανόμενη ομοιότητα προάγει την έλξη και τη θετική στάση απέναντι σε άτομα και ομάδες.

»Επομένως, οι φεμινίστριες αναμένεται να έχουν θετική στάση απέναντι στους άνδρες. Τέτοιες απόψεις έχουν αντικατοπτριστεί στα λόγια και τις πράξεις ορισμένων επιφανών φεμινιστριών» συμπληρώνει το σχετικό άρθρο.

Το στερεότυπο του μισανδρισμού

Η συγγραφέας bell hooks (ψευδώνυμο) επεσήμανε με σαφήνεια τα δεινά των ανδρών, ιδίως των έγχρωμων ανδρών, κάτω από μισογυνιστικά συστήματα. Τα αισθήματα αυτά επαναλήφθηκαν από την ηθοποιό Έμα Γουάτσον στον ΟΗΕ, το 2014.

Παρά τη μακροβιότητα και τον αντίκτυπό του, το στερεότυπο του μισανδρισμού έχει υποβληθεί σε ελάχιστο επιστημονικό έλεγχο. Οι μελέτες που έχουν γίνει, όπως και οι περισσότερες στην ψυχολογία, περιορίζονται από μικρά δείγματα που συχνά προέρχονται αποκλειστικά από πληθυσμούς φοιτητών πανεπιστημίων των ΗΠΑ.

Οι προηγούμενες έρευνες έχουν επίσης παρεμποδιστεί από τις σχετικά λίγες γυναίκες που προσδιορίζονται (τουλάχιστον ανοιχτά) ως φεμινίστριες σε αυτά τα δείγματα (μόλις 17%).

«Οι άνθρωποι έφτασαν λανθασμένα το στερεότυπο ότι οι φεμινίστριες έχουν πιο αρνητική στάση απέναντι στους άνδρες από ό,τι ανέφεραν οι φεμινίστριες στην πραγματικότητα»

Είμαστε όλοι «φεμινίστριες»

Πιο πρόσφατα στοιχεία δημοσκοπήσεων στις ΗΠΑ δείχνουν ότι το 60% των γυναικών και το 33% των ανδρών θεωρούν τον εαυτό τους «φεμινιστή» ή «ισχυρό φεμινιστή». Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 67% των νέων 18-24 ετών χαρακτηρίζονται φεμινιστές.

Επιπλέον, οι μετρήσεις της στάσης απέναντι στους άνδρες συχνά συγχέουν τη συνολική θετικότητα και αρνητικότητα με τα στερεότυπα και τις ιδεολογικές πεποιθήσεις. Για παράδειγμα, οι ερευνητές μπορεί να χρησιμοποιήσουν δηλώσεις όπως «Οι άνδρες συμπεριφέρονται σαν μωρά όταν είναι άρρωστοι», για να μετρήσουν την εχθρική στάση απέναντι στους άνδρες.

Το πρόβλημα εδώ είναι ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα μπορεί να συμφωνούν με αυτή τη δήλωση ακόμη και αν συμπαθούν πολύ τους άνδρες. Μπορεί απλώς να προσυπογράφουν συγκεκριμένα κοινωνικά στερεότυπα σχετικά με το πώς οι άνδρες (υπερ)αντιδρούν στην ασθένεια.

Ψάχνοντας βαθύτερα

«Στην έρευνά μας, προσλάβαμε 9.799 συμμετέχοντες στις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Νότια Κορέα, την Ινδία, την Ιαπωνία, την Ταϊβάν, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία» εξηγεί το άρθρο στο theconversation.com και συνεχίζει:

«Συμπεριλάβαμε διάφορες μετρήσεις της στάσης απέναντι στους άνδρες και τον ίδιο τον φεμινισμό – συμπεριλαμβανομένου του βαθμού στον οποίο κάποιος προσδιοριζόταν ως φεμινιστής, των συγκεκριμένων πεποιθήσεών του και της συμμετοχής του ή της υποστήριξής του σε φεμινιστικές κοινωνικές δράσεις.

»Γενικά συμπεριλάβαμε έναν τρόπο για να δηλώσουν οι συμμετέχοντες αν είχαν θετικές ή αρνητικές στάσεις σε απόλυτους και όχι μόνο σχετικούς όρους. Για παράδειγμα, συχνά συμπεριλάβαμε «θερμόμετρα συναισθημάτων», στα οποία οι συμμετέχοντες βαθμολογούσαν το πώς αισθάνονταν για τους άνδρες σε μια κλίμακα που κυμαινόταν από το 0 («πολύ κρύο») έως το 100 («πολύ ζεστό»), με το 50 να είναι ουδέτερο («ούτε κρύο ούτε ζεστό»)».

Όλες συμπαθούσαν τους άνδρες

«Διαπιστώσαμε ότι οι φεμινίστριες είχαν συνολικά θετική στάση απέναντι στους άνδρες, σημειώνοντας πολύ πάνω από το μέσο της κλίμακας στα συναισθήματα ζεστασιάς, συμπάθειας και εμπιστοσύνης. Οι φεμινίστριες και οι μη φεμινίστριες ελάχιστα διέφεραν στις στάσεις τους. Αυτά τα πρότυπα ήταν σε μεγάλο βαθμό συνεπή σε εννέα χώρες σε τρεις ηπείρους.

»Παρομοίως, η συμμετοχή σε φεμινιστικές δράσεις συσχετίστηκε με θυμό για την κακομεταχείριση των γυναικών, αλλά όχι με αρνητικές στάσεις απέναντι στους άνδρες. Οι στάσεις των φεμινιστριών απέναντι στους άνδρες ήταν στην πραγματικότητα περίπου τόσο θετικές όσο και οι στάσεις των ανδρών απέναντι στους άνδρες.

Σε ορισμένες χώρες, ζητήσαμε από τους ανθρώπους να μας πουν πόσο θετικά ή αρνητικά πιστεύουν ότι οι «φεμινίστριες» αισθάνονται απέναντι στους άνδρες. Αυτό επέτρεψε την άμεση σύγκριση του τι πραγματικά σκέφτονται οι φεμινίστριες και τι νομίζουν οι άνθρωποι ότι σκέφτονται – μια πραγματική δοκιμή της ακρίβειας του στερεότυπου του μισανδρισμού. Οι άνθρωποι έφτασαν λανθασμένα το στερεότυπο ότι οι φεμινίστριες έχουν πιο αρνητική στάση απέναντι στους άνδρες από ό,τι ανέφεραν οι φεμινίστριες στην πραγματικότητα».

Η πεποίθηση ότι οι φεμινίστριες μισούν τους άνδρες είναι ένας βολική

Αν το στερεότυπο ότι οι φεμινίστριες μισούν τους άνδρες είναι αβάσιμο, από πού προέρχεται; «Τα αποτελέσματά μας υπέδειξαν δύο πιθανούς λόγους. Πρώτον, η πεποίθηση ότι οι φεμινίστριες μισούν τους άνδρες είναι ένας βολικός τρόπος για να απορρίψει κανείς αυτά που έχουν να πουν.

»Δεύτερον, ακόμη και οι φιλοφεμινιστικές συμμετέχουσες έκαναν ένα σημαντικό λάθος. Νόμιζαν ότι οι φεμινίστριες βλέπουν τους άνδρες και τις γυναίκες ως σε μεγάλο βαθμό ανόμοιους μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα, οι φεμινίστριες συμμετέχουσες έτειναν να βλέπουν τους άνδρες και τις γυναίκες σε μεγάλο βαθμό όμοιους.

»Αυτό εξηγείται, δεδομένου ότι οι γυναίκες έχουν ιστορικά υποστεί διακρίσεις με βάση φανταστικές διαφορές φύλου, όπως το ότι δεν είναι αρκετά «λογικές» για ορισμένες θέσεις εργασίας.

»Τελικά, ελπίζουμε ότι, δείχνοντας ότι ο φεμινισμός δεν είναι συνώνυμο του μίσους κατά των ανδρών, μπορούμε να συμβάλουμε σε μια πιο ενημερωμένη και ακριβή συζήτηση για τις σχέσεις των δύο φύλων.

Εξάλλου, οι άνθρωποι θα πρέπει να κάνουν κρίσεις με βάση τα γεγονότα και όχι τη φαντασία».

*Με στοιχεία από theconversation.com