Η ανατροπή δεν προειδοποιεί

Βλέπω να διαμορφώνεται και να αναπαράγεται ένα αφήγημα που υποστηρίζει ότι σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι παντοδύναμος, με χορηγό την αδύναμη και κατακερματισμένη αντιπολίτευση.

Στα θεμέλια του αφηγήματος αυτού τα επιχειρήματα ότι η κοινωνία δεν πρόκειται να στραφεί εναντίον του γιατί δεν θέλει να ζήσει ξανά την «αυταπάτη» του 2015, ότι προβλήματα όπως η ακρίβεια ή η εγκληματικότητα δεν αρκούν για να «χαλάσουν» την εικόνα του πρωθυπουργού, και ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή μια πειστική εναλλακτική λύση στην αντιπολίτευση.

Τολμώ να πω ότι λίγες φορές έχω ακούσει απόψεις που να απέχουν περισσότερο από την πραγματικότητα.

Καταρχάς είναι μια τοποθέτηση που ξαναγράφει την ιστορία, κυρίως σε ότι αφορά το τι συνέβη το 2015, αλλά και το ποια κοινωνικά προβλήματα, με βάσει τα διδάγματα του παρελθόντος, έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να προκαλέσουν κοινωνική οργή και ανατροπές.

Ως προς τη βολική τακτική του τσουβαλιάσματος και την ταμπέλα της αυταπάτης κρίνεται αναγκαίο να ειπωθεί ότι η χώρα δεν βγήκε από τα μνημόνια και την κρίση το 2019, οπότε εξελέγη ο Κυριάκος Μητσοτάκης για πρώτη φορά στην πρωθυπουργία.

Η χώρα βγήκε από τα μνημόνια το 2018.

Και βγήκε από τα μνημόνια το 2018, ακριβώς επειδή είχε υπάρξει η πολιτική αλλαγή του 2015.

Που μόνο «αυταπάτη» δεν ήταν.

Γιατί από το 2008 έως το 2015 όλα τα «συστήματα εξουσίας» που δοκιμάστηκαν δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να επιδεινώνουν την οικονομική κρίση και να σπρώχνουν τη χώρα ακόμη πιο βαθιά μέσα στα μνημόνια.

Από τα μνημόνια μπορέσαμε να βγούμε ακριβώς επειδή υπήρξε το 2015 μια κυβέρνηση που τολμούσε να πει ότι τα μνημόνια ήταν καταστροφικά, που δοκίμασε να συγκρουστεί με την Τρόικα έχοντας την κοινωνία στο πλευρό της και που όταν επέλεξε να συμβιβαστεί, κατάφερε να εφαρμόσει ένα μνημόνιο, στον πιο σύντομο δυνατό χρόνο, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, περιορίζοντας όσο μπορούσε τις κοινωνικές επιπτώσεις αλλά και αποδεχόμενη το πολιτικό κόστος.

Έτσι το 2018 η χώρα όχι μόνο βρέθηκε εκτός μνημονίων, αλλά και είχε δημιουργηθεί ένα χρηματοδοτικό «μαξιλάρι» 37 δισεκατομμυρίων, που δεν σπαταλήθηκε σε  προεκλογικές «παροχές». Ήταν αυτό το «μαξιλάρι» που βρήκε το 2019 η κυβέρνηση Μητσοτάκη και μπόρεσε να κάνει επιλεκτικές παροχές και να δείξει «κοινωνικό πρόσωπο» και έτσι να οικοδομήσει τις συμμαχίες της με τα στρώματα που της έδωσαν τη νίκη στις εκλογές του 2023.

Ως προς την κρισιμότητα των κοινωνικών προβλημάτων και των αντιδράσεων που μπορούν να προκαλέσουν, πέρα από το να μη ξαναγράφουμε την ιστορία, κάποτε πρέπει να μάθουμε να μιλάμε με βάση αυτά που όντως αφορούν και βασανίζουν την κοινωνία.

Να το πω απλά: για ορισμένους από αυτούς που δημοσιολογούν και κρίνουν ότι πρέπει η οποιαδήποτε άποψή τους να προβάλλεται στα ΜΜΕ, η ακρίβεια και η εγκληματικότητα είναι απλώς ειδήσεις. Είναι απλώς εικόνες. Έχουν συνήθως αρκετή οικονομική άνεση ώστε να μην ανησυχούν.

Όμως, για τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας, για τα λαϊκά στρώματα και τη μεσαία τάξη, η ακρίβεια και η εγκληματικότητα αφορούν τη ζωή τους.

Και τα Τέμπη αφορούν την κοινωνία και το σκάνδαλο των υποκλοπών την ανησυχεί, αλλά τα μεγάλα ζητήματα είναι η ακρίβεια και η εγκληματικότητα.

Γιατί η μεν ακρίβεια σημαίνει ότι οι πολίτες βλέπουν το μισθό να εξανεμίζεται στα μισά του μήνα και δεν έχουν λύση, δεν μπορούν να τα «φέρουν βόλτα» και δυσκολεύονται. Ενώ η εγκληματικότητα τούς δημιουργεί ανασφάλεια πως ανά πάσα στιγμή κάτι κακό μπορεί να τους συμβεί.

Δηλαδή, κάποια στιγμή πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τι σημαίνει για την πραγματική κατάσταση της κοινωνίας το γεγονός ότι σήμερα ένα ζευγάρι με δύο παιδιά, εάν έχει πραγματικό καθαρό μηνιαίο εισόδημα κάτω από 3.000 ευρώ, -δηλαδή δεν ανήκουν στους υψηλόμισθους με βάση το τι ισχύει σήμερα στην αγορά εργασίας- απλώς δεν τα βγάζει πέρα. Ο αντίκτυπος αυτού είναι να τινάζεται στον αέρα ο οικογενειακός προϋπολογισμός, να κόβεται το χαρτζηλίκι στα παιδιά αν όχι και το φροντιστήριο, δεν μιλάμε απλώς για ένα γραφικό, μια κάρτα, που συνοδεύει το τηλεοπτικό ρεπορτάζ για το θέμα.

Ή να αναλογιστούμε ότι κάποιος που δεν τον πηγαινοφέρνει φρουρός, όταν ακούει κάθε βράδυ για πιστολίδι σε μια συνοικία της Αθήνας απλώς νιώθει ανασφαλής γιατί σκέφτεται τι θα γινόταν εάν φάει αυτός ή το παιδί του μια αδέσποτη σφαίρα.

Όλα αυτά στην πραγματικότητα σταδιακά υπονομεύουν την εικόνα της παντοδυναμίας της κυβέρνησης.

Και μπορεί να ισχύει ότι αυτή τη στιγμή η αντιπολίτευση σε όλες τις παραλλαγές της δεν κατορθώνει να πείθει, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η κοινωνία σήμερα στηρίζει την κυβέρνηση.

Σημαίνει απλώς ότι η κοινωνία δεν έχει βρει – ακόμη… – προς τα πού να διοχετεύσει την οργή και τη δυσαρέσκειά της.

Μόνο που αυτή είναι μια συνθήκη που δεν θα διαρκέσει για πάντα.

Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι κυβερνήσεις όπως αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη και ευρύτερα συστήματα και δομές εξουσίας που διαμορφώνουν αυτή την εικόνα παντοδυναμίας, ανατρέπονται πολύ πιο εύκολα από όσο νομίζουν όταν εμφανιστούν νέα πολιτικά σχήματα και προτάσεις.

Είτε αυτό σημαίνει νέα πρόσωπα, είτε και πρόσωπα που έχουν ήδη δοκιμαστεί σε άλλες συνθήκες, με νέα προγράμματα και νέους ρόλους.

Γιατί τότε η «παντοδυναμία» γκρεμίζεται εύκολα, η κοινωνία βρίσκει την διέξοδο που αναζητούσε και διαμορφώνεται νέος συσχετισμός.

Αυτή τη στιγμή αυτό μπορεί να φαντάζει μακρινό ενδεχόμενο, μέσα στη συνθήκη «αντιπολιτευτικού κενού» που έχει δημιουργηθεί. Όμως, η φύση ως γνωστόν αντιπαθεί το κενό…

Το νέο δεν προαναγγέλλει την εμφάνισή του και η ανατροπή συνήθως δεν προειδοποιεί.

Και όταν έρθει, όλοι συνειδητοποιούμε ότι το «αναπάντεχο», δεν είναι τίποτα άλλο παρά η εκδίκηση της πραγματικότητας απέναντι στην εικόνα (και όσους την πίστεψαν…).