Κίνα: Κλωνοποίησαν πίθηκο – Επιστημονική αντίδραση για τυχόν κλωνοποίσηση ανθρώπου

Ερευνητές στην Κίνα κλωνοποίησαν τον πρώτο πίθηκο rhesus, ένα είδος που χρησιμοποιείται ευρέως στην ιατρική έρευνα επειδή η φυσιολογία του είναι παρόμοια με του ανθρώπου. Του έδωσαν το όνομα «Ρετρό».

Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα μπορούσε να επιταχύνει τις δοκιμές φαρμάκων, καθώς τα γενετικά πανομοιότυπα ζώα δίνουν όμοια αποτελέσματα.

«Η αναπαραγωγική κλωνοποίηση ενός ανθρώπινου όντος είναι εντελώς απαράδεκτη»

Σύμφωνα με το BBC, προηγούμενες προσπάθειες κλωνοποίησης ενός πιθήκου rhesus είτε δεν οδήγησαν σε γεννήσεις είτε οι απόγονοι πέθαναν λίγες ώρες αργότερα.

Στα θηλαστικά, η σεξουαλική αναπαραγωγή οδηγεί σε απογόνους που αποτελούνται από ένα μείγμα γονιδίων από τον πατέρα και τη μητέρα τους.

Στην κλωνοποίηση, χρησιμοποιούνται τεχνικές για τη δημιουργία ενός γενετικά πανομοιότυπου αντιγράφου ενός και μόνο ζώου.

Το πιο διάσημο κλωνοποιημένο ζώο, το πρόβατο Ντόλι, δημιουργήθηκε το 1996. Οι επιστήμονες επαναπρογραμμάτισαν ένα κύτταρο από ένα άλλο πρόβατο για να τα μετατρέψουν σε έμβρυα. Αυτά τα έμβρυα στη συνέχεια εμφυτεύτηκαν στην παρένθετη μητέρα της Ντόλι.

Επιτυχημένη η κλωνοποίηση

Σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications», οι ερευνητές αναφέρουν ότι ουσιαστικά έκαναν το ίδιο πράγμα αλλά με έναν πίθηκο rhesus. Το ζώο παρέμεινε υγιές για περισσότερα από δύο χρόνια, γεγονός που δείχνει ότι η διαδικασία κλωνοποίησης ήταν επιτυχής.

«Η κλωνοποίηση ανθρώπου θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και ηθικά αδικαιολόγητη»

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι η επιτυχής κλωνοποίηση πιθήκων μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση της βιοϊατρικής έρευνας, δεδομένου ότι υπάρχουν περιορισμοί στο τι μπορούν να μάθουν οι επιστήμονες από τα ποντίκια που χρησιμοποιούν ως πειραματόζωα στα εργαστήρια.

Οι επιπτώσεις της κλωνοποίησης και οι ηθικές ανησυχίες

Η έρευνα σε πρωτεύοντα θηλαστικά, τα οποία είναι πιο κοντά στον άνθρωπο, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε σωτήριες ιατρικές προόδους, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας εμβολίων κατά του κορονοϊού, σύμφωνα με έκθεση επιτροπής των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής που δημοσιεύθηκε τον Μάιο.

Η χρήση πιθήκων στην επιστημονική έρευνα ωστόσο είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα λόγω των ηθικών ανησυχιών σχετικά με την ευημερία των ζώων. Η ομάδα δήλωσε ότι ακολούθησε τους κινεζικούς νόμους και τις κατευθυντήριες γραμμές που διέπουν τη χρήση πρωτευόντων θηλαστικών στην επιστημονική έρευνα.

Αποδείχτηκε ότι η κλωνοποίηση πρωτευόντων θηλαστικών είναι δυνατή

Η Βασιλική Εταιρεία για την Πρόληψη της Κακοποίησης των Ζώων του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι έχει «σοβαρές ηθικές ανησυχίες για την ευημερία των ζώων με την εφαρμογή της τεχνολογίας κλωνοποίησης σε ζώα. Η κλωνοποίηση ζώων απαιτεί διαδικασίες που μπορεί να προκαλέσουν πόνο και αγωνία, ενώ μπορεί να υπάρχουν υψηλά ποσοστά αποτυχίας και θνησιμότητας».

Η δυνατότητα παραγωγής γενετικά πανομοιότυπων πιθήκων θα μπορούσε να είναι χρήσιμη, σημειώνει στον αντίλογο ο Εστεμπάν.

«Αυτή η έρευνα αποτελεί απόδειξη της αρχής ότι η κλωνοποίηση μπορεί να γίνει σε διάφορα είδη πρωτευόντων ζώων και ανοίγει την πόρτα σε νέους τρόπους ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας. Οι κλωνοποιημένοι πίθηκοι μπορούν να τροποποιηθούν γενετικά με πολύπλοκους τρόπους που οι πίθηκοι άγριου τύπου δεν μπορούν- αυτό έχει πολλές επιπτώσεις στη μοντελοποίηση ασθενειών. Υπάρχει επίσης μια προοπτική διατήρησης των ειδών», πρόσθεσε.

«Η κλωνοποίηση ανθρώπου είναι περιττή και συζητήσιμη»

Ο δρ Λούις Μόντολιου, ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογίας (CNB-CSIC) στην Ισπανία, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι η κλωνοποίηση και των δύο ειδών πιθήκων κατέδειξε δύο πράγματα. «Πρώτον, ότι είναι δυνατή η κλωνοποίηση πρωτευόντων θηλαστικών. Και δεύτερον, όχι λιγότερο σημαντικό, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πετύχει κανείς αυτά τα πειράματα, με τόσο χαμηλές αποδόσεις», ανέφερε σε δήλωσή του.

Πρόσθεσε ότι το χαμηλό ποσοστό επιτυχίας της διαδικασίας έδειξε ότι «όχι μόνο η κλωνοποίηση του ανθρώπου είναι περιττή και συζητήσιμη, αλλά αν επιχειρηθεί, θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και ηθικά αδικαιολόγητη».

«Η αναπαραγωγική κλωνοποίηση ενός ανθρώπινου όντος είναι εντελώς απαράδεκτη», συμφώνησε ο Λου.

Μακάκοι και αντιδράσεις

Οι πίθηκοι rhesus ζουν στην Ασία και χρησιμοποιούνται σε πειράματα για τη μελέτη των λοιμώξεων και της ανοσίας. Οι πρώτοι πίθηκοι μακάκοι κλωνοποιήθηκαν το 2018, αλλά οι ερευνητές προτιμούν τους πίθηκους rhesus λόγω της γενετικής τους ομοιότητας με τον άνθρωπο.

Το πρόβλημα με τον επαναπρογραμματισμό των ενήλικων κυττάρων για να γίνουν εμβρυϊκά, είναι ότι στις περισσότερες προσπάθειες γίνονται λάθη και καταλήγουν να γεννιούνται πολύ λίγα, από τα οποία ελάχιστα είναι υγιή – μεταξύ 1% και 3% στα περισσότερα θηλαστικά.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι στις αποτυχημένες προσπάθειες κλωνοποίησης, οι πλακούντες, οι οποίοι παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στο αναπτυσσόμενο έμβρυο, δεν επαναπρογραμματίστηκαν σωστά και έτσι δεν αναπτύχθηκαν κανονικά.

Οι ερευνητές ξεπέρασαν το πρόβλημα αυτό αφαιρώντας τα εσωτερικά κύτταρα -τα οποία αναπτύσσονται στο σώμα του ζώου- και εισάγοντάς τα σε ένα μη κλωνοποιημένο εξωτερικό έμβρυο- το οποίο ήλπιζαν ότι θα αναπτυσσόταν σε έναν φυσιολογικό πλακούντα.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν 113 έμβρυα, από τα οποία εμφύτευσαν 11, και πέτυχαν δύο εγκυμοσύνες και μία γέννα. Ο πίθηκος που γεννήθηκε ονομάστηκε «ReTro», από την επιστημονική μέθοδο χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή του ζώου.

«Υποθέτουμε ότι οι ασθενείς θα ωφεληθούν από αυτά τα πειράματα»

Ωστόσο, υπήρξαν και αντιδράσεις. Εκπρόσωπος της Βασιλικής Εταιρείας για την Πρόληψη της Κακοποίησης των Ζώων (RSPCA) του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι η ταλαιπωρία των ζώων που προκλήθηκε αντισταθμίζει κάθε άμεσο όφελος για τους ασθενείς.

«Δεν υπάρχει άμεση εφαρμογή για αυτή τη μελέτη. Υποθέτουμε ότι οι ασθενείς θα ωφεληθούν από αυτά τα πειράματα, αλλά οι τυχόν εφαρμογές στην πραγματική ζωή απέχουν χρόνια και είναι πιθανό ότι θα χρειαστούν περισσότερα ζωικά μοντέλα για την ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών», δήλωσε εκπρόσωπος.

«Τα πρωτεύοντα θηλαστικά δεν είναι ερευνητικά εργαλεία»

«Η RSPCA ανησυχεί βαθύτατα για τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό ζώων που υφίστανται πόνο και αγωνία σε αυτά τα πειράματα και το πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχίας. Τα πρωτεύοντα θηλαστικά είναι ευφυή και ευαίσθητα ζώα και όχι ερευνητικά εργαλεία», τόνισε.

Ο καθηγητής Ρόμπιν Λόβελ-Μπατζ από το Ινστιτούτο Francis Crick στο Λονδίνο, ο οποίος υποστηρίζει σθεναρά την έρευνα σε ζώα όταν τα οφέλη για τους ασθενείς υπερτερούν της ταλαιπωρίας των ζώων, έχει παρόμοιες ανησυχίες.

«Αξίζει τον κόπο;»

«Η ύπαρξη ζώων με την ίδια γενετική σύσταση θα μειώσει μια πηγή διαφοροποίησης στα πειράματα. Πρέπει όμως να αναρωτηθούμε αν πραγματικά αξίζει τον κόπο», δήλωσε στο BBC.

«Δεν μπορείτε να βγάλετε συμπεράσματα για το ποσοστό επιτυχίας αυτής της τεχνικής όταν έχετε μόνο μία γέννα. Είναι ανοησία να προτείνεις ότι μπορείς να το κάνεις. Χρειάζεστε τουλάχιστον δύο, αλλά κατά προτίμηση περισσότερες», σημείωσε.

Σε απάντηση, ο Δρ. Φαλόνγκ Λου από το Πανεπιστήμιο της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών δήλωσε στο BBC ότι στόχος της ομάδας είναι να αποκτήσει περισσότερους κλωνοποιημένους πιθήκους μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό των εμβρύων που χρησιμοποιούνται. Πρόσθεσε δε, ότι έχουν ληφθεί όλες οι ηθικές εγκρίσεις για την έρευνα.