Παιδικό μαρτύριο και ένα γκολ των Σαμόα!

Στο «Ενα γκολ για τη νίκη» (Next goal wins, Αυστραλία / ΗΠΑ, 2023), ο Τάικα Γουαϊτίτι – ο οποίος πριν από μερικά χρόνια απέσπασε το Οσκαρ σεναρίου βασισμένου σε ξένο υλικό για το «Τζότζο», ένα παραμύθι φαντασίας με τον ίδιο στον ρόλο του Αδόλφου Χίτλερ –, εμπνευσμένος από την αληθινή ιστορία του αμερικανού προπονητή ποδοσφαίρου Τομ Ρόνγκεν (Μάικλ Φασμπέντερ), ο οποίος το 2011 ανέλαβε τη χειρότερη ομάδα στον κόσμο, την Εθνική των Αμερικανών Σαμόα, κατόρθωσε να γυρίσει μία από τις πιο όμορφες και πιο διασκεδαστικές ταινίες που σχετίζονται με αυτό το άθλημα.

Τώρα το πώς, 10 χρόνια αργότερα, θα καταφέρουν να σταθούν ξανά στο γήπεδο αντιμετωπίζοντας τα «θηρία», άλλο να το λες και άλλο να το βλέπεις.

Αυτό μπορεί και να οφείλεται στην αίσθηση χαλαρότητας που διακρίνει τόσο την ιστορία της ταινίας όσο και, κατά κάποιο τρόπο, την ίδια τη δημιουργία της.

Το πνεύμα τού «Ενα γκολ για τη νίκη» είναι ότι το ποδόσφαιρο, πέρα από άθλημα, δεν παύει να είναι παιχνίδι.

Και αυτό είναι το μάθημα που ο αυστηρός προπονητής, ο οποίος όμως έχει αυτοκαταστραφεί λόγω της ανάρμοστης συμπεριφοράς του στα γήπεδα, θα πάρει από το περιβάλλον στο οποίο έχει προσληφθεί να δουλέψει.

Ολοι δείχνουν να χαίρονται κάνοντας ακόμα και πλάκα με το 31-0, σκορ με το οποίο έχασαν από την Αυστραλία στα προημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2001.

Τώρα το πώς, 10 χρόνια αργότερα, θα καταφέρουν να σταθούν ξανά στο γήπεδο αντιμετωπίζοντας τα «θηρία», άλλο να το λες και άλλο να το βλέπεις.

Κι εκεί ο Γουαϊτίτι πετυχαίνει διάνα.

Σωτήρας 669 παιδιών

Μόλις την περασμένη εβδομάδα προβλήθηκε στις αίθουσες η ταινία «Θαύμα: Λευκό πουλί» του Μαρκ Φόρστερ, μια ιστορία για τον κατατρεγμό των Εβραίων από τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ειπωμένη μέσα από το βλέμμα μιας Εβραιοπούλας που κατόρθωσε να επιβιώσει.

Από σήμερα, μία ακόμη ταινία που πραγματεύεται τα εγκλήματα των ναζιστών εκείνη την περίοδο βγαίνει στις αίθουσες, «Μια ζωή» (One life, Αγγλία, 2023) του Τζέιμς Χος, αναπαράσταση της αληθινής ιστορίας του σερ Νίκολας Γουίντον (1909-2015), ενός βρετανού ιδεαλιστή που τον καιρό του πολέμου πήγε στην Τσεχοσλοβακία και μεσολάβησε για τη σωτηρία 669 παιδιών, τα οποία δόθηκαν σε ανάδοχες οικογένειες στη χώρα του.

Ακαδημαϊκά φτιαγμένη, με έναν θαυμάσιο (όπως άλλωστε κάπου το περιμένεις) Αντονι Χόπκινς στον ρόλο του Γουίντον ηλικιωμένου, που θα γίνει καθυστερημένα σταρ μετά την προβολή του θέματος μέσω μιας λαϊκής εκπομπής της τηλεόρασης.

Στις σκηνές του παρελθόντος, την παράσταση κλέβει η Ελενα Μπόναμ Κάρτερ στον ρόλο της μητέρας του Γουίντον, μιας σνομπ κυρίας που θα στηρίξει όμως το όραμα του γιου της (σε νεαρή ηλικία τον υποδύεται ο Τζόνι Φλιν, που δυστυχώς με τους ηθοποιούς που έχει δίπλα του περνά απαρατήρητος, παρότι έχει τη μεγαλύτερη σκηνική παρουσία).

Παρά τη φιλεβραϊκή προπαγάνδα που νιώθεις στην ατμόσφαιρα, η ιστορία παρακολουθείται με ενδιαφέρον, μέσα από μια κινηματογράφηση που θυμίζει παλιές καλές εποχές του BBC.

Κινηματογραφικά δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, ερμηνευτικά, πραγματικά σε σκλαβώνει, χάρη κυρίως στον Χόπκινς.

Απαγωγές και trafficking

Τα κυκλώματα του trafficking, και δη παιδιών, είναι ένα θέμα – καυτή πατάτα στο Χόλιγουντ και συνήθως το βλέπουμε να διαπερνά παραπλεύρως ελκυστικές περιπέτειες όπως για παράδειγμα το πρώτο «Taken» (Η αρπαγή, 2008).

Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στη «Μελωδία της ελευθερίας» (Sound of freedom, ΗΠΑ, 2023) του Μεξικανού Αλεχάντρο Μοντεβέρδε, ο οποίος εμπνευσμένος από πραγματικά (και ανατριχιαστικά) γεγονότα έφτιαξε κάτι ανάμεσα σε θρίλερ και ταινία «κοινωνικού σχολιασμού» με πολιτικές προεκτάσεις, καταγράφοντας το μαρτύριο δύο παιδιών που έπεσαν θύματα του trafficking εξαιτίας της αφέλειας του πατέρα τους.

Η σωτηρία τους θα γίνει στόχος ζωής ενός αποφασιστικού πράκτορα του FBI (Τζιμ Καβίζελ), ειδικού στην πάταξη του συγκεκριμένου εγκλήματος.

Ο Μοντεβέρδε ακολουθεί τους κώδικες της κλασικής περιπέτειας, μέσα από την οποία όμως παραθέτει στοιχεία που ενδεχομένως να είναι ήδη γνωστά αλλά δεν παύουν να σοκάρουν: παράδειγμα, ο λόγος για τον οποίο η «μπίζνα» του trafficking έχει τρομερά έσοδα έχοντας ξεπεράσει κάθε άλλη, ακόμα και των ναρκωτικών.

Οι πιο σοκαριστικές σκηνές της ταινίας όμως είναι οι πραγματικές σκηνές αρχείου, στιγμιότυπα τραβηγμένα από κάμερες ασφαλείας που δείχνουν την απίστευτη ευκολία με την οποία γίνονται αυτές οι απαγωγές παιδιών σε χώρες, κυρίως, της Λατινικής Αμερικής.

Η οδύσσεια μιας γυναίκας

Στη «Μητέρα πατρίδα» (Matria, Ισπανία, 2023), οι σκληρές συνθήκες εργασίας που ορίζει ένα πέρα για πέρα πατριαρχικό περιβάλλον, «ιδωμένες» μέσα από το βλέμμα της Ραμόνα, μιας δυναμικής αλλά συγχρόνως τρωτής γυναίκας (παθιασμένη η ερμηνεία της Μαρίας Βάσκεζ), αναμειγνύονται με μια «ντοκιμαντερίστικης» αισθητικής ακτινογραφία ζωής σε μια παραθαλάσσια κωμόπολη της Γαλικίας.

Αυτός είναι ο κόσμος της πρώτης μεγάλου μήκους μυθοπλασίας του Αλβαρο Γκάγκο, που μάλιστα τη γύρισε στον τόπο καταγωγής του, τον οποίο, προφανώς, γνωρίζει πάρα πολύ καλά.

Ωστόσο, η επιτυχία της ταινίας και ο λόγος της διεθνούς απήχησης που αποκτά είναι ότι ξεφεύγει από την εντοπιότητα· η παραθαλάσσια κωμόπολη που βλέπουμε στην ταινία θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιαδήποτε χώρα της σημερινής Ευρώπης.

Το φιλμ έχει γρήγορο ρυθμό, το νιώθεις σχεδόν να λαχανιάζει όπως ακριβώς λαχανιάζει η Ραμόνα προσπαθώντας να ξεπεράσει τα απανωτά εμπόδια της ζωής της, διατηρώντας συγχρόνως την αξιοπρέπειά της.

Η κάμερα τρέχει όπως τρέχει και η Ραμόνα, όπως τρέχουμε κι εμείς πίσω από τη Ραμόνα σε αυτή τη γυναικεία οδύσσεια που βέβαια αποκτά έντονο πολιτικό χαρακτήρα, όπως όμως και άλλες «γυναικείες» ταινίες με το ίδιο θέμα που έχουν προηγηθεί, από τη γαλλική «Full time» του Ερίκ Γκραβέλ με τη Λορ Καλαμί μέχρι την επίσης ισπανική «Στα άκρα» του Χουάν Ντιέγκο Μπότο με την Πενέλοπε Κρουθ.

Ο killer Μπρόσναν

Ο επαγγελματίας δολοφόνος είναι ένας πολύ ελκυστικός κινηματογραφικός ήρωας και αν κοιτάξουμε την ιστορία του θα δούμε δεκάδες ηθοποιούς να τον έχουν «αναλάβει»· από τον Αλέν Ντελόν στον «Δολοφόνο με το αγγελικό πρόσωπο» μέχρι τον Τζακ Νίκολσον στην «Τιμή των Πρίτζι» και τους Μάικλ Φασμπέντερ, Λίαμ Νίσον στα πρόσφατα «Killer» και «Αγραφος νόμος» αντίστοιχα (παραδείγματα ενδεικτικά).

Ο Πιρς Μπρόσναν δε, που παίζει έναν τέτοιο τύπο στον «Γρήγορο Τσάρλι» (Fast Charlie, ΗΠΑ, 2023) του Φίλιπ Νόις, το έχει ξανακάνει στο «The matador» (2005).

Και για μία ακόμη φορά ο 70χρονος πια Ιρλανδός πάλαι ποτέ Τζέιμς Μποντ είναι μαγνητικός ως παρουσία σε μια ταινία που μας μεταφέρει στον υπόκοσμο της Νέας Ορλεάνης, όπου ο Τσάρλι, ο ήρωάς του, δρα υπό τις διαταγές του τοπικού νονού (ο Τζέιμς Κάαν στην τελευταία κινηματογραφική ερμηνεία του).

Οταν όλα θα στραβώσουν στην επιχείρηση που ως τότε τα πήγαινε καλά, ο Τσάρλι αναλαμβάνει δράση ακολουθώντας όμως τους ηθικούς κώδικες που ακόμα και στο δικό του «επάγγελμα» υπάρχουν.

Και όλα αυτά πλάθουν τον κόσμο αυτού του μικρού αλλά ελκυστικού σύγχρονου «νουάρ», που ναι μεν δεν θα σε κάνει να πετάξεις τη σκούφια σου ως κάτι το αποκαλυπτικό, αλλά σου προσφέρει δυο ώρες ξεγνοιασιάς γνωρίζοντας ότι βλέπεις κάτι που σύντομα θα ξεχάσεις.

Πιτσιρίκα – αποκάλυψη

Το «Αλάνι» (Scrapper, Αγγλία, 2023) είναι ένα μικρό κορίτσι, η Τζόρτζι, δηλαδή η 12χρονη ηθοποιός Λόλα Λάμπελ, ο κύριος λόγος για να δει κανείς την ταινία της Σαρλότ Ρέγκαν (για το ντεμπούτο στη σκηνοθεσία μεγάλου μήκους μυθοπλασίας η Ρέγκαν έχει ήδη αρκετές δάφνες, ανάμεσα στις οποίες και το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ του Σάντανς).

Η Τζόρτζι είναι μια απόλαυση με την καπατσοσύνη, τον αυθορμητισμό και τον «δαίμονα» μέσα της.

Εχει λύση για όλα, είναι ικανή ακόμα και να πείσει τις κοινωνικές υπηρεσίες ότι βρίσκεται υπό την προστασία κηδεμόνων, παρά το γεγονός ότι μετά τον θάνατο της μητέρας της και τη μακρόχρονη απουσία του πατέρα της ζει μόνη της, κάπου στα περίχωρα του Λονδίνου.

Η επιστροφή του πατέρα (Χάρις Ντίκινσον) θα διανθιστεί με όμορφες αλλά επαναληπτικές σκηνές των περιπετειών τους, όπου βλέπουμε την Τζόρτζι να φέρεται πιο ώριμα από τον πατέρα.

Το πλαίσιο της ταινίας δεν είναι ευχάριστο, ο κρυφός πόνος καλύπτεται από τον νεανικό ενθουσιασμό, όμως στο μυαλό της Ρέγκαν κυριαρχεί ο θετικισμός.

Πέρα από καθετί όμως, το «Αλάνι» σε κερδίζει χάρη στην ανεπανάληπτη ενέργεια της μικρής πρωταγωνίστριάς του.

Ελληνικά ντοκιμαντέρ

Αν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γρηγόρη Ρέντη είναι η «Βάρδια» (Ελλάδα, 2023), τότε ποιος ξέρει τι μπορούμε να περιμένουμε από τη δεύτερη· μιλάμε πραγματικά για μια αποκάλυψη.

Με μια σκηνοθετική ωριμότητα που δεν μπορείς παρά να θαυμάσεις, ο Ρέντης «παρακολουθεί» τρεις ανθρώπους που εργάζονται ως προσωπικό ασφαλείας σε πλοία που ταξιδεύουν στα άγρια νερά περιοχών όπως η Σομαλία, εκεί όπου η πειρατεία είναι κατεστημένο.

Αρνείται την off αφήγηση, αρνείται τις «εξομολογήσεις» μπροστά στην κάμερα και αφήνει την εικόνα να μιλήσει μόνη της, δίνοντας μάλιστα στην ταινία μια εξαιρετικά ευπρόσδεκτη «χροιά» μυθοπλασίας.

Ο θεατής δεν εισχωρεί μόνο στις καμπίνες της μοναξιάς των ανθρώπων αυτών, δεν συμμετέχει μόνο στις ασκήσεις τους.

Μπαίνει βαθιά μέσα στον ψυχισμό τους.

Και βλέπει κάτι πολύ ενδιαφέρον: για τους ανθρώπους αυτούς, η επικινδυνότητα της φύσης της δουλειάς τους είναι τελικά απαραίτητη για να σπάσει τη ρουτίνα της καθημερινότητας όταν δεν γίνεται απολύτως τίποτα· σχεδόν επιθυμούν το ζουμί της δράσης.

Στην απέναντι όχθη της «Βάρδιας», το ντοκιμαντέρ «Οργανοποιοί των Εξαρχείων» (Ελλάδα, 2023) του Νίκου Παπακώστα, που έγραψε και τη μουσική, παρά το πολύ ενδιαφέρον θέμα του, αφορά μόνον αυτούς που ασχολούνται με τη χειροποίητη κατασκευή μουσικών οργάνων της ελληνικής λαϊκής μουσικής (κιθάρες, μπουζούκια, μπαγλαμάδες, λαούτα, βιολιά, αρχαιοελληνικές λύρες κ.ά.).

Βεβαίως, επισημαίνει κανείς την προσπάθεια του σκηνοθέτη να αντιπαραβάλει το χάος που επικρατεί στη συγκεκριμένη περιοχή της Αθήνας με την ακουστική όαση της μουσικής.

Ωστόσο, η παλαιομοδίτικη αντιμετώπιση με τα «ομιλούντα κεφάλια» ενίοτε προκαλεί ανία, παρότι όλοι έχουν να πουν κάτι ουσιαστικό για το θέμα (μιλούν οι οργανοποιοί Παναγιώτης Καφετζόπουλος, Γιάννης Παπαδόπουλος, Παναγιώτης Τουλίκας κ.ά.).

Προβάλλονται επίσης τα σκανδιναβικά κινούμενα σχέδια «Τρεις κλέφτες και ένα λιοντάρι» (Folk og røvere ί kardemomme by / Three robbers and a lion, Noρβηγία, 2023) του Ράσμους Σίβερτσεν, βασισμένα στο δημοφιλέστερο νορβηγικό παιδικό βιβλίο όλων των εποχών.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»