Οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης που σώζουν ανθρώπινες ζωές

Οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης, μαζί με τους χειριστές τους, αψηφούν τις αντίξοες συνθήκες και ρίχνονται με σθένος στο καθήκον τους.  Ο μεγάλος τους αντίπαλος είναι ο χρόνος. Γιατί κάθε λεπτό που περνά, είναι κρίσιμο για τον άνθρωπο που κινδυνεύει.

Η βασική εργασία, που καλούνται να εκτελέσουν οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης, είναι να εντοπίσουν την ανθρώπινη οσμή. Να βρουν την πηγή της και να οδηγήσουν τον χειριστή τους σε αυτή

«Οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης (search and rescue – SAR) είναι εξαιρετικά εκπαιδευμένα και αφοσιωμένα ζώα. Σκύλοι, που σε απόλυτη συνεργασία με τον χειριστή τους, θέτουν με αυταπάρνηση τις ικανότητες τους στην υπηρεσία εθελοντικών οργανώσεων ή σωμάτων ασφαλείας για την ανεύρεση ανθρώπων, που αγνοούνται και χρήζουν άμεσης βοήθειας. Όπως ανθρώπων που:
• έχουν χαθεί
• έχουν αρπαχθεί ή είναι θύματα εγκληματικής ενέργειας
• έχουν εγκλωβιστεί ή τραυματιστεί και δεν μπορούν να ενημερώσουν για το πού βρίσκονται», εξηγεί η πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια σκύλων και διασώστης με σκύλο έρευνας και διάσωσης, Χρυσούλα Χασάπη.

Η μοναδική δύναμη όσφρησης και ακοής του σκύλου – Τα «όπλα» τους για τον εντοπισμό τους

Η χρήση ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων στις αποστολές έρευνας και διάσωσης, όπως επισημαίνει η κα Χασάπη, έχει αποδειχθεί ανεκτίμητη. Η όσφρηση ενός σκύλου είναι 40 φορές πιο δυνατή από αυτή του ανθρώπου. Ο σκύλος, λοιπόν, μπορεί να εντοπίσει την ανθρώπινη μυρωδιά σε απόσταση αρκετών εκατοντάδων μέτρων.
Έχει καλύτερη ακοή και καλύτερη νυχτερινή όραση, ενώ η εργονομική κατασκευή του, τού επιτρέπει να καλύπτει πολύ γρήγορα μεγάλες αποστάσεις.
«Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι, αναλογικά, ένας και μόνο σκύλος έρευνας και διάσωσης μπορεί να καλύψει πεδίο έρευνας που αναλογεί σε 20 διασώστες. Οι ιδιαίτερες αυτές ικανότητες είναι που κάνουν έναν σκύλο πολύτιμο συνεργάτη στην έρευνα και διάσωση. Ο χρόνος είναι πάντα ζωτικής σημασίας. Και κάθε λεπτό που περνά, μπορεί να αποβεί μοιραίο για τον αγνοούμενο», επισημαίνει η κα Χασάπη.

Η εργασία των σκύλων έρευνας και διάσωσης

Η βασική εργασία, που καλούνται να εκτελέσουν οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης, είναι να εντοπίσουν την ανθρώπινη οσμή. Να βρουν την πηγή της, όπως εξηγεί η κα Χασάπη, και να οδηγήσουν τον χειριστή τους σε αυτή.
Οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης διαχωρίζονται σε ειδικότητες, ανάλογα με το πεδίο στο οποίο καλούνται να επιχειρήσουν και τον τρόπο που ψάχνουν. Ειδικότερα, οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης χωρίζονται ανάλογα με τη μέθοδο με την οποία ψάχνουν. Δηλαδή, σε σκύλους:
● Trailing: οι οποίοι ιχνηλατούν μυρίζοντας το έδαφος και ακολουθούν το μονοπάτι μυρωδιάς, που αφήνει πίσω του ένας άνθρωπος.
● Air-scenting: οι οποίοι μυρίζουν και «συλλαμβάνουν» την ανθρώπινη μυρωδιά, που μεταφέρεται από τον άνθρωπο στον αέρα.

Αντίστοιχα, διαχωρίζονται, αναλόγως με το πεδίο έρευνάς τους, σε σκύλους:
● Καταστροφών (Disaster): ψάχνουν σε ερείπια έπειτα από φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές για την ανεύρεση εγκλωβισμένων ανθρώπων.
● Ανοιχτού Πεδίου (Open Area): ψάχνουν σε ανοικτές ή δασικές εκτάσεις για την ανεύρεση εγκλωβισμένων ή αγνοούμενων ανθρώπων.
● Αστικού πεδίου (Urban): ψάχνουν ανθρώπους εντός αστικών ιστών.
● Νερού (Water): εντοπίζουν, ενώ βρίσκονται πάνω σε σκάφος, ανθρώπους που έχουν πέσει σε νερό.
● Ανθρωπίνων υπολειμμάτων (Cadaver): εντοπίζουν νεκρούς ανθρώπους ή ανθρώπινα υπολείμματα (ακόμη και μία σταγόνα αίματος ή ένα δόντι).
● Χιονοστιβάδας (Avalanche): οι οποίοι εντοπίζουν ανθρώπους έως και 15 μέτρα κάτω από το χιόνι.

Πώς οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης ενημερώνουν τον χειριστή τους

«Αναλόγως με τον τύπο έρευνας και την εξειδίκευση κάθε σκύλου, υπάρχουν διάφοροι τύποι ένδειξης. Για παράδειγμα, ο σκύλος εκπαιδεύεται να γαυγίζει, όταν βρίσκει τον αγνοούμενο, και να μένει μαζί του μέχρι να έρθει ο χειριστής του. Αυτή είναι και η πιο διαδεδομένη μέθοδος ένδειξης παγκοσμίως. Διαφορετικά, μπορεί να επιστρέφει στον χειριστή του. Τον ειδοποιεί ότι έχει βρει τον άνθρωπο, και τον οδηγεί πίσω σε αυτόν. Ή ξαπλώνει όταν εντοπίζει αντικείμενα με ανθρώπινη μυρωδιά ή ανθρώπινους ιστούς», διευκρινίζει η κα Χασάπη.

Πώς εκπαιδεύονται οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης

Η εκπαίδευση ενός σκύλου έρευνας και διάσωσης ξεκινά από νωρίς, όπως λέει η κα Χασάπη. Και, όπως κάθε άλλη μορφή εκπαίδευσης, γίνεται με την αγαπημένη του ανταμοιβή. Δηλαδή, με το αγαπημένο του παιχνίδι ή το αγαπημένο του φαγητό.
Διευκρινίζει ότι η διαδικασία της εκπαίδευσης πρέπει έχει πάντα τη μορφή παιχνιδιού και να είναι ευχάριστη για τον σκύλο. Μέσα από αυτή ο σκύλος μαθαίνει τη διαδικασία εντοπισμού της ανθρώπινης οσμής και την ένδειξη στον χειριστή του. Η εκπαίδευση έρευνας και διάσωσης βασίζεται στις αρχές του κυνηγιού και αξιοποιεί τα φυσικά του ένστικτα να εντοπίζει/ακολουθεί μυρωδιές.

«Πέραν του βασικού του καθήκοντος, ένας σκύλος έρευνας και διάσωσης πρέπει να βρίσκεται σε απόλυτη συνεργασία με τον χειριστή του. Ανεξαρτήτως συνθηκών, να είναι αξιόπιστος και ασφαλής με τους ανθρώπους. Θα κληθεί να μάθει ικανότητες που ξεπερνούν τα ένστικτά του. Όπως, να διαχειρίζεται διαφορετικά εδάφη, να αγνοεί αντιπερισπασμούς (θορύβους, μέλη και μηχανήματα διασωστικών συνεργείων ή άλλα ζώα). Να ξεπερνά τους ενστικτώδης φόβους του, να επιβιβάζεται σε διάφορα μέσα μεταφοράς. Ίσως, και να μάθει να κατεβαίνει με τον χειριστή του από ελικόπτερο!», εξηγεί η κα Χασάπη.

Τονίζει ότι η εκπαίδευση ενός σκύλου έρευνας και διάσωσης απαιτεί ιδιαίτερη αφοσίωση και πειθαρχία από τον χειριστή του. Ο οποίος πρέπει, επίσης, να είναι άρτια εκπαιδευμένος διασώστης. Ο δεσμός σκύλου και χειριστή είναι άρρηκτος, και είναι το σημαντικότερο εργαλείο στην κοινή τους εκπαίδευση.

Το ανεκτίμητο έργο τους

Τέλος, επισημαίνει: «Πρέπει να θυμόμαστε ότι σκύλος ανέκαθεν υπήρξε σύντροφος και συνοδοιπόρος του ανθρώπου. Όπως και ο σκύλος έρευνας και διάσωσης, ο οποίος είναι πολύτιμος συνεργάτης στην ανεύρεση και διάσωση ανθρώπων, καθώς η παραμικρή λεπτομέρεια ή καθυστέρηση μπορεί να κοστίσει ζωές. Γι’ αυτό αυτοί οι σκύλοι αξίζουν τον σεβασμό μας για την αυταπάρνηση και ανιδιοτέλεια τους στο πεδίο. Και για το ανεκτίμητο έργο που προσφέρουν».

● Η κυρία Χρυσούλα Χασάπη είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια σκύλων από τον Enci Ιταλίας και απόφοιτος του A.D.T.C. Είναι διασώστης με Πλέον και μια από τους πρώτους Έλληνες κριτές agility. σκύλο έρευνας και διάσωσης.Δραστηριοποιείται στον χώρο της εκπαίδευσης σκύλων από το 2010 με συνεχή παρουσία μαζί με τους σκύλους της σε κυνοφιλικές εκδηλώσεις. Όπως, και σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, τηλεοπτικές εκπομπές, διαφημιστικά σποτ, επαγγελματικές φωτογραφίσεις.
Αρθρογραφεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.Είναι μέλος της Εθνικής Ομάδας agility 2015, ’16, ’17, ’18 και ’19 και Πρωταθλήτρια Agility Ελλάδος 2017 και 2018.
Συμμετέχει ενεργά και έχει κατακτήσει διακρίσεις σε αγώνες agility και εκθέσεις μορφολογίας με τα αγαπημένα της σκυλιά σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Είναι μια από τους πρώτους Έλληνες κριτές agility.
Επιδιώκει να αναδείξει την υπέροχη σχέση μεταξύ ανθρώπου και σκύλου. Καταπιάνεται με δραστηριότητες που προάγουν την κυνοφιλία και προωθούν τη χρήση σκύλων για κοινωφελείς σκοπούς. Είναι αχώριστη με τα πέντε σκυλάκια της. Τη «Νεφέλη» (yorkshire terrier), τη “Muffin” (border collie) και την “Bee” (shetlend sheepdog)», την «Tokyo» (Belgian Malinois). Και τον βενιαμίν της αγέλης την «Jean» (border collie) .