Πόλεμος στην Ουκρανία: Αυτό είναι το σχέδιο του Κιέβου για να επιβιώσει το 2024

Ύστερα από την αποτυχία της καλοκαιρινής αντεπίθεσής της στα στρατεύματα της Ρωσίας, η Ουκρανία στρέφεται σε μια νέα στρατηγική καθώς προετοιμάζεται για τρίτο χρόνο πολέμου.

Αυτό είναι το σχέδιο της Ουκρανίας για να επιβιώσει το 2024

Σύμφωνα με τους Financial Times, το σχέδιο της Ουκρανίας για να επιβιώσει το 2024 ακούει στο όνομα… «ενεργητική άμυνα».

«Η κατάσταση είναι θλιβερή»

«Θα σας πω την αλήθεια», λέει ο Βάνια, ένας Ουκρανός στρατιώτης που υπηρετεί σε μια μονάδα η οποία πολεμά μαζί με πεζοναύτες στην ανατολική όχθη του Δνείπερου ποταμού στη νότια Ουκρανία. «Η κατάσταση είναι θλιβερή».

Η δυσάρεστη για το Κίεβο εκτίμησή του έρχεται μετά από μήνες τολμηρών επιδρομών σ’ εχθρικό έδαφος από τις ουκρανικές δυνάμεις, το περασμένο φθινόπωρο, με στόχο να δημιουργήσουν ένα αδύναμο προγεφύρωμα βαθιά στη νότια περιοχή της Χερσώνας.

Οι χαμηλές θερμοκρασίες «δαγκώνουν»

Μες στο σκοτάδι, ουκρανικά στρατεύματα πέρασαν τον Δνείπερο ποταμό χωρίς να γίνουν αντιληπτά. Προκάλεσαν ζημιά στις ρωσικές μονάδες και να αποτέλεσαν ένα από τα ελάχιστα ψήγματα ελπίδας για τους Ουκρανούς από τότε που η πολυδιαφημισμένη καλοκαιρινή αντεπίθεση του Κιέβου κατέληξε σε αποτυχία.

Αλλά η κατάσταση για την εν λόγω μονάδα, η οποία βρίσκεται στις όχθες του ποταμού, κοντά στο χωριό Κρίνκι, γίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Οι θέσεις τους σε ελώδη εδάφη και σε παλιά εχθρικά χαρακώματα είναι σε ρηχό έδαφος κι επιρρεπείς σε πλημμύρες ή γεμάτες σάπια πτώματα Ρώσων μαχητών. Οι χαμηλές θερμοκρασίες «δαγκώνουν», επιβραδύνουν τις λειτουργίες και καθιστούν αδύνατη την ανάπαυση.

Ρωσικό πλεονέκτημα

Τα ουκρανικά στρατεύματα υφίστανται μεγάλες απώλειες εδώ, παραδέχεται με πόνο ο Βάνια, αρνούμενος να δώσει λεπτομέρειες, επικαλούμενος το στρατιωτικό απόρρητο. Οι Ρώσοι, προσθέτει, έχουν ένα πλεονέκτημα τουλάχιστον τεσσάρων ή πέντε στρατιωτών ανά Ουκρανό στρατιώτη.

Μέρος του προβλήματος είναι η υλικοτεχνική υποστήριξη (σ.σ.: τα περιβόητα logistics, τα οποία έχουν κρίνει την έκβαση αρκετών πολέμων). Επειδή οι Ουκρανοί πρέπει να διασχίζουν τον ποταμό με μικρά σκάφη, ώστε να μην εντοπίζονται και για να είναι πιο ευκίνητοι, δεν μπορούν να μεταφέρουν πιο μεγάλα -και άρα πιο θανατηφόρα- όπλα.

«Ό,τι μπορούμε να κουβαλήσουμε παίρνουμε μαζί μας», λέει ο Βάνια. «Από πιο μεγάλα όπλα, υπάρχουν μόνο συγκεκριμένοι τύποι εκτοξευτών χειροβομβίδων που μπορούμε να κουβαλήσουμε. Σε μια πολύ σπάνια περίπτωση, είδα ένα βαρύ πολυβόλο να μεταφέρεται απέναντι».

Οι εν λόγω ουκρανικές θέσεις είναι στην ανατολική πλευρά του Δνείπερου ποταμού.

Χάρτης:

Ο τελικός στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια θέση από την οποίαν ο ουκρανικός στρατός θα μπορούσε να εξαπολύσει νέες επιθέσεις, βαθύτερα σ’ εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία. Αυτό φαίνεται λιγότερο πιθανό μέρα με τη μέρα, λέει ο Βάνια. Τις τελευταίες εβδομάδες, Ρώσοι στρατιωτικοί μπλόγκερ και δυτικοί αναλυτές λένε ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν ανακαταλάβει ορισμένες από τις εν λόγω θέσεις στην ανατολική όχθη.

Ερωτηθείς εάν η Ουκρανία μπορεί να διατηρήσει τη βάση της εκεί μακροπρόθεσμα, ο Βάνια απαντά ωμά: «Φυσικά και όχι». «Η πικρή αλήθεια είναι ότι το Σώμα Πεζοναυτών δεν μπόρεσε να διατηρήσει την ένταση της ουκρανικής επίθεσης και σίγουρα έχει χάσει το πάνω χέρι εδώ και πολύ καιρό».

Άμυνα ή κίνδυνος

Ο Βάνια προβλέπει ότι πλέον ο ουκρανικός στρατός θα επιστρέψει σε αμυντικές θέσεις στη δυτική όχθη του Δνείπερου – διαφορετικά θα κινδυνεύσουν να υποστούν μεγάλες απώλειες μερικές από τις ισχυρότερες μονάδες του.

Αλλά το κατά πόσον το Κίεβο θα πρέπει να υιοθετήσει μια πιο ασφαλή, αμυντική θέση εν όψει ενός δύσκολου τρίτου έτους πολέμου δεν είναι πλέον ζήτημα μόνο για όσους σταθμεύουν στον Δνείπερου ποταμό αλλά για ολόκληρο τον στρατό της Ουκρανίας και τον αρχηγό της.

Στροφή Ζελένσκι

Καθώς πλησιάζει η δεύτερη επέτειος της ολοκληρωτικής εισβολής της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου, οι στρατιωτικές προοπτικές της Ουκρανίας φαίνεται να εξασθενούν. Έχει εγκαταλείψει τις ελπίδες μιας ταχείας νίκης και αντ’ αυτού είναι προετοιμασμένη για έναν παρατεταμένο πόλεμο. Ένας δυτικός αξιωματούχος που ασχολείται με την πολιτική της Ουκρανίας και συνεργάζεται με το Κίεβο [ζήτησε από τους FT να μην κατονομαστεί] πιστεύει ότι «και για τις δυο πλευρές είναι μικρή η προοπτική μιας επιχειρησιακής προόδου το 2024 – πόσο μάλλον τους επόμενους μήνες».

Το ίδιο πιστεύει και το Κίεβο, με τον Ζελένσκι να δηλώνει στις αρχές Δεκεμβρίου ότι έχει ξεκινήσει μια «νέα φάση». Αφού τα στρατεύματά του απέτυχαν να ανακαταλάβουν μεγάλες περιοχές του νότου, όπως είχε προγραμματιστεί, διέταξε τον στρατό να χτίσει νέες οχυρώσεις κατά μήκος των κύριων τμημάτων της πρώτης γραμμής, μήκους 1.000 χιλιομέτρων, σηματοδοτώντας μια στροφή από μια επιθετική σε μια αμυντική στάση.

«Ενεργητική άμυνα»

Ο δυτικός αξιωματούχος λέει ότι μια στρατηγική «ενεργητικής άμυνας» -διατήρηση αμυντικών γραμμών αλλά αναζήτηση αδύναμων σημείων προς εκμετάλλευση, σε συνδυασμό με αεροπορικές επιδρομές μεγάλης εμβέλειας- θα επιτρέψει στην Ουκρανία να «χτίσει τις δυνάμεις της» το 2024 και να προετοιμαστεί για το 2025, οπότε και μιαν αντεπίθεση θα είχε καλύτερες πιθανότητες επιτυχίας.

Αλλά αρκετοί παράγοντες είναι πιθανό να καθορίσουν την τύχη της Ουκρανίας. Ο κυριότερος είναι το θέμα της στρατιωτικής βοήθειας της Ουκρανίας από τη Δύση, συμπεριλαμβανομένων των πυρομαχικών, για τα οποία το Κίεβο «καίγεται». Υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα για την αποφασιστικότητα της Δύσης, για το εάν μπορεί και για το εάν θα συνεχίσει να στηρίζει τον αγώνα της Ουκρανίας – και, εάν το κάνει, σε ποιον βαθμό.

Ρεπουμπλικανικό μπλόκο

Το κυριότερο ερώτημα είναι τι θα κάνουν οι ΗΠΑ. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε στις 27 Δεκεμβρίου ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν μπορεί να υλοποιήσει μια νέα αποστολή όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία. Αν και οι χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας, παρέχουν μία κάποια οικονομική υποστήριξη, οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής στρατιωτικού εξοπλισμού της Ουκρανίας. Στο αμερικανικό Κογκρέσο, οι Ρεπουμπλικάνοι μπλοκάρουν μια νέα βοήθεια δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, υπό τη μορφή στρατιωτικής χρηματοδότησης, προς το Κίεβο.

Ερωτηθείς πότε η διακοπή της βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία θα αρχίσει να επηρεάζει την έκβαση του πολέμου, ένας άλλος δυτικός αξιωματούχος, που επίσης ασχολείται με την πολιτική της Ουκρανίας, απαντά: «Είμαστε σίγουροι ότι οι Ουκρανοί έχουν αυτό που χρειάζονται [για να διατηρήσουν τις θέσεις που κατέχουν στα μέτωπα]».

Κραυγή αγωνίας

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον, τον Δεκέμβριο, ο Ζελένσκι απηύθυνε δραματική έκκληση για βοήθεια και παρακάλεσε τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου να εγκρίνουν χωρίς καθυστέρηση 60 δισεκατομμύρια δολάρια για μια νέα στρατιωτική βοήθεια προς τη χώρα του. Ειδικά τα αντιαεροπορικά όπλα είναι καίριας σημασίας και τα χρειαζόμαστε άμεσα, είπε ο Ζελένσκι. «Είναι ό,τι πιο σημαντικό για την προστασία των υποδομών της χώρας».

Το πόσο επιτακτική είναι αυτή η ανάγκη φάνηκε και νωρίτερα αυτόν τον μήνα, όταν οι σχεδόν 4 εκατομμύρια κάτοικοι του Κιέβου ξύπνησαν από μια βροχή εκρήξεων που προκάλεσαν ρωσικά drone, βαλλιστικοί πύραυλοι και πύραυλοι κρουζ.

Σύγκριση των σημερινών δυνάμεων της Ουκρανίας και της Ρωσίας:

Οιωνοί

Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι θ’ ακολουθήσουν κι άλλα δεινά για το Κίεβο. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, προειδοποίησε τον Νοέμβριο ότι η Ρωσία είχε αποθηκεύσει πυραύλους για τον χειμώνα και ότι σχεδιάζει να τους εκτοξεύει κατά τεράστια κύματα τις επόμενες εβδομάδες σε μια προσπάθεια να βυθίσει την Ουκρανία στο σκοτάδι.

Αυτή η ζοφερή πρόβλεψη έρχεται την ίδια ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία περνά στον τρίτο χρόνο, 12 μήνες αφότου η Ουκρανία φάνηκε να έχει το πάνω χέρι στην υπόθεση της έκβασής του.

Η τωρινή εικόνα στα μέτωπα έρχεται σε πλήρη αντίθεση μ’ εκείνη της επίσκεψης του Ζελένσκι στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ, στις αρχές του 2023, οπότε και δέχτηκε πολλά χειροκροτήματα από τους Αμερικανούς πολιτικούς όταν τους είπε ότι «μπορείτε να επιταχύνετε τη νίκη μας».

Απότομη προσγείωση

Η Ουκρανία φάνηκε να έχει το πάνω χέρι όταν οι αντεπιθέσεις της στο ανατολικό Χάρκοβο και τη νότια Χερσώνα οδήγησαν στην απελευθέρωση των μεγαλύτερων τμημάτων εδάφους από τις ρωσικές δυνάμεις, από τότε που απωθήθηκαν από το Κίεβο και το Τσερνιχίφ την άνοιξη του 2022.

Η εν λόγω σαρωτική πρόοδος αναπτέρωσε σημαντικά το ηθικό των ουκρανικών στρατευμάτων, αλλά και της κουρασμένης ουκρανικής κοινωνίας, που πίστεψαν ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να τελειώσει με νίκη.

«Εκείνη την εποχή, η χώρα ζούσε με την αίσθηση ότι το μόνο πράγμα που απέτρεπε το τέλος του πολέμου ήταν ο καιρός», έγραψε πρόσφατα ο Ουκρανός δημοσιογράφος Πάβλο Καζαρίν.

Διαφωνίες για την τακτική

Στο Κίεβο δεν είναι λίγοι αυτοί που ανησυχούν ότι μιαν αμυντική τακτική θα ήταν επιζήμια για την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας. «Θα ήταν ένα λάθος ιστορικών διαστάσεων», προειδοποιεί ο Αντρέι Ζαγκορόντνιουκ, πρώην υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας. «Χωρίς επίθεση, ο Πούτιν θα προβάλλει σε όλον τον κόσμο ότι η Ουκρανία χάνει τον πόλεμο», προσθέτει. «Για αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητο να πιέζουμε διαρκώς τη Ρωσία».

Ο Κιρίλο Μπουντάνοφ, ο επικεφαλής των στρατιωτικών πληροφοριών, συμφωνεί ότι είναι σημαντικό για την Ουκρανία να συνεχίσει να πιέζει τις ρωσικές δυνάμεις, ιδιαίτερα στην Κριμαία, μέσω αεροπορικών επιδρομών, επιθέσεων με θαλάσσια drones και μυστικών επιχειρήσεων. «Οι μονάδες μας εισέβαλλαν επανειλημμένα στην Κριμαία [πέρυσι]», λέει, και υπόσχεται ότι θ’ αποσταλούν ξανά καταδρομείς στη χερσόνησο, προκειμένου να διαταράξουν περαιτέρω τη ρωσική γαλήνη.

Πριν απ’ όλα, ο βάναυσος χειμώνας

Αλλά πρώτα, και οι δυο πλευρές καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν τον βάναυσο χειμώνα. Μολονότι ο υδράργυρος θα είναι κάτω από το μηδέν, οι ρωσικές επιχειρήσεις δεν θα σταματήσουν εντελώς, λέει ο Ζαγκορόντνιουκ. «Ο χειμώνας είναι εποχή επίθεσης για τη Ρωσία, πάντα».

Επιπλέον, ένα στρατιωτικό αδιέξοδο μπορεί να ωφελήσει τη Μόσχα, σύμφωνα με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών. Ο Πούτιν, λένε δυτικοί αξιωματούχοι, πιστεύει ότι ένα αδιέξοδο θα εξαντλήσει τη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία και τελικά θα δώσει στο Κρεμλίνο το πάνω χέρι.

Ο δυτικός αξιωματούχος τονίζει: «Θαρρώ πως είναι ορθό να πούμε ότι το ουκρανικό σύστημα εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη συνεχιζόμενη στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση»…