Το νέο όπλο της Aκροδεξιάς στα χέρια χαρισματικών γυναικών

Αδιάλλακτοι, πολλές φορές οργισμένοι και βίαιοι, σε μερικές χώρες συνδέονται ακόμα και με τον νεοναζισμό συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις κρατώντας πυρσούς. Κάπως έτσι αναρίθμητοι οπαδοί ακροδεξιών ομάδων έχουν μείνει στη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων. Κάποιες όμως γλυκομίλητες influencers σπάνε ή εμπλουτίζουν αυτό το μοντίβο.

Τα τελευταία χρόνια, το πρόσωπο της ακροδεξιάς αλλάζει πρόσωπο, τουλάχιστον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στη μεγάλη της έρευνα «The Women of the FarRight: Social Media Influencers and Online Radicalization» (Columbia University Press, 2023), που πραγματοποίησε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Tilburg στην Ολλανδία Eviane Leidig για την ακροδεξιά ιδεολογία, το φύλο και το διαδίκτυο, αποκαλύπτει πόσο επικίνδυνες έχουν εξελιχθεί γυναίκες influencers που ασπάζονται ακροδεξιές ιδέες.

Η Leidig πέρασε αμέτρητες ώρες παρακολουθώντας τους λογαριασμούς και τις αναρτήσεις γυναικών ακροδεξιών influencers που διακινούν την ακροδεξιά ιδεολογία σε καθιερωμένες πλατφόρμες, όπως το Instagram και το YouTube.

Έτσι κατάλαβε πως πολλές influencers, ενώ μοιράζονται μαθήματα ομορφιάς, ωραίρες φωτογραφίες ενός όμορφου σπιτιού και προτάσεις προϊόντων, ταυτόχρονα ίσως να περνούν διάσπαρτες αντισημιτικές θεωρίες συνωμοσίας, αντιφεμινιστικά μηνύματα και συνθήματα περί λευκής υπεροχής. «Συγχωνεύουν τόσο την πολιτική τους ιδεολογία όσο και τις προσωπικές τους μάρκες [προϊόντων] σε ένα», λέει ο Leidig μιλώντας στο podcast του The ConversationWeekly.

Η Leidig υποστηρίζει ότι οι ακροδεξιές γυναίκες διαφημίζουν τον εαυτό τους ως αυθεντικές και προσβάσιμες για να προσεγγίσουν νέους οπαδούς και να διαδώσουν μια μισητή ιδεολογία. Δεν πρόκειται μόνο για αμερικανικό φαινόμενο, αλλά υπάρχουν στην Ευρώπη και την Αυστραλία, στην Βραζιλία και στην Ινδία.

Ενώ μεγάλο μέρος της τεχνολογίας είναι σχετικά νέα, η Leidig λέει ότι οι τάσεις που παρατήρησε έχουν ρίζες στη δεξιά πολιτική ιστορία. Δηλαδή, τα μηνύματά τους είναι συνεπή με την ιστορία της συντηρητικής σκέψης, όσον αφορά τους ρόλους των γυναικών έναντι των ανδρών.

Εδώ πέρα καταλαβαίνουμε γιατί η Leidig εστιάζει στις γυναίκες. Η επιστήμων τοποθετεί τις ακροδεξιές γυναίκες influencers ως την «εξαίρεση» σε ένα πιο ανδροκρατούμενο κίνημα.

Ωστόσο, όπως σχολιάζει η υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν Νάντια Κάριζατ, η Leidig φροντίζει να τοποθετήσει τις ακροδεξιές influencers ως μέρος μιας βιώσιμης ιστορίας όπου οι γυναίκες έχουν υποταχθεί στην ακροδεξιά κοσμοθεωρία -όπου η λευκότητα και ο αρσενικός χαρακτήρας κατέχουν την εξουσία- ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη διάδοση της ιδεολογίας και της προπαγάνδας της.

Στο παρακάτω βίντεο η Youtuber Rachel Oates αντικρούει θέσεις της unfluencer Lauren Chen ότι ο φεμινισμός είναι κατά της οικογενείας.

Η youtuber Lauren Chen, την οποία αναφέρει στην έρευνά της η Leidig, είναι μια γυναίκα μιγάς, ως μια ακροδεξιά έγχρωμη που «υποστηρίζει ιδέες όπως η λευκή υπεροχή, εάν αυτή προωθεί το προσωπικό συμφέρον».

Τέτοια παραδείγματα, σύμφωνα με την Κάριζατ, μας δείχνουν πως όσοι έχουν ταυτότητες που κατέχουν θέσεις ισχύος σε μια ακροδεξιά ουτοπία εκμεταλλεύονται την δύναμή τους που βασίζεται στην αναγνωρισιμότητά τους και τη διασημότητά τους έχοντας πρόσβαση στο ακροδεξιό κίνημα μέσω της στρατηγικής χρήσης των socialmedia.

Η Leidig λέει ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη στρατολόγηση και στη νομιμοποίηση των ακροδεξιών κινημάτων. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία επιρροής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κάνουν την εξτρεμιστική ιδεολογία «να φαίνεται αποδεκτή» έχοντας εκατοντάδες χιλιάδες ακόλουθους.

Μια πρώην ακόλουθος δήλωσε μάλιστα κατά τη διάρκεια συνέντευξης πως: «Ένα κίνημα χωρίς γυναίκες είναι καταδικασμένο να αποτύχει».

Eιδικά στις ΗΠΑ το κίνημα Trad Wife, tik-tokers που διαφημίζουν την επιστροφή της γυναίκας στην κουζίνα -κατα κάποιο τρόπο- είναι ιδιαίτερα δημοφιλές. Το κίνημα έχει δεσμούς με την ακροδεξιά πολιτική και, σε ορισμένες περιπτώσεις, το κίνημα της λευκής υπεροχής.

Αλλά τα τελευταία χρόνια, έχει κερδίσει έδαφος στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο — ειδικά μεταξύ των νεαρών γυναικών που αισθάνονται αγχωμένες και εξαντλημένες τόσο από την καριέρα όσο και από την οικογένεια.