Σκάνδαλο στο Βερολίνο: Τέλος στις χρηματοδοτήσεις σε καλλιτέχνες που τάσσονται υπέρ της Παλαιστίνης;

Μετά από δριμεία κριτική των καλλιτεχνών, η Γερουσία του Βερολίνου απέσυρε μια πολιτική που προέβλεπε ότι η χρηματοδότηση πολιτιστικών ιδρυμάτων και έργων θα εξαρτιόταν από τον όρο ότι οι δικαιούχοι θα υπέγραφαν μια «ρήτρα κατά των διακρίσεων» μόλις ένα μήνα μετά την εισαγωγή της.

Η διαμάχη με το Oyoun προέκυψε όταν το κέντρο αρνήθηκε να ακυρώσει μια εκδήλωση της οργάνωσης «Εβραϊκή Φωνή για μια Δίκαιη Ειρήνη στη Μέση Ανατολή», την οποία η πολιτεία δεν ενέκρινε

Ο Τζο Τσιάλο, γερουσιαστής πολιτισμού του Βερολίνου, εισήγαγε τη νέα ρήτρα κατά των διακρίσεων στις 21 Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με αυτήν, οι αποδέκτες της χρηματοδότησης πρέπει να δηλώνουν ότι τάσσονται υπέρ μιας «ποικιλόμορφης κοινωνίας» και ότι αντιτίθενται «σε κάθε μορφή αντισημιτισμού σύμφωνα με τον ορισμό του αντισημιτισμού της Διεθνούς Συμμαχίας Μνήμης του Ολοκαυτώματος».

Ελευθερία του λόγου

«Ας μην υπάρχει καμία αμφιβολία: θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για μια πολιτιστική σκηνή του Βερολίνου χωρίς διακρίσεις». Η δήλωση ανέφερε ότι η Γερουσία σχεδιάζει να πραγματοποιήσει διαπραγματεύσεις με τους εργαζόμενους στον πολιτισμό και τα ιδρύματα τους επόμενους μήνες για να υπάρξει μια «ομόφωνη απόφαση».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Oyoun (@oyounberlin)

Σχεδόν 6.000 εργαζόμενοι στον πολιτισμό αλλά και καλλιτέχνες -μεταξύ των οποίων ο Wolfgang Tillmans, η Agnieszka Polska και η Candice Breitz- είχαν υπογράψει ανοιχτή επιστολή «για τη διατήρηση της ελευθερίας στην τέχνη και της ελευθερίας του λόγου».

«Αυτό επηρεάζει επίσης τους Εβραίους εργαζόμενους στον τομέα του πολιτισμού στη Γερμανία που δείχνουν αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη, που υποστηρίζουν το διάλογο και τις λύσεις που στοχεύουν στην ειρήνη και που έρχονται αντιμέτωποι με κατηγορίες αντισημιτισμού από μη Εβραίους Γερμανούς»

Η επιστολή εξέφραζε συγκεκριμένα τη διαφωνία εναντίον της υιοθέτησης του ορισμού του αντισημιτισμού του IHRA από τη Γερουσία, τον οποίο περιέγραφε ως αντικείμενο «αμφιλεγόμενης συζήτησης», και ανέφερε ότι η ενσωμάτωση του στις συμφωνίες χρηματοδότησης αντιπροσωπεύει «μια απόλυτη παρέκκλιση, μια διαφοροποίηση που δεν υπάρχει για οποιαδήποτε άλλη μορφή διάκρισης».

Η IHRA αναφέρει ότι «ο αντισημιτισμός είναι μια συγκεκριμένη αντίληψη για τους Εβραίους, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί ως μίσος προς τους Εβραίους».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Oyoun (@oyounberlin)

«Οι λεκτικές και φυσικές εκδηλώσεις του αντισημιτισμού στρέφονται κατά εβραίων ή/και της περιουσίας τους, κατά των ιδρυμάτων της εβραϊκής κοινότητας και των θρησκευτικών εγκαταστάσεων».

Σε έναν κατάλογο με παραδείγματα αντισημιτισμού, η IHRA αναφέρει: «Οι εκδηλώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τη στοχοποίηση του κράτους του Ισραήλ, το οποίο εκλαμβάνεται ως εβραϊκή συλλογικότητα. Ωστόσο, η κριτική στο Ισραήλ, η οποία είναι παρόμοια με εκείνη που ασκείται εναντίον οποιασδήποτε άλλης χώρας, δεν μπορεί να θεωρηθεί αντισημιτική».

«Ντροπιαστική και παράλογη»

Στην επιστολή διαμαρτυρίας τους, οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στον τομέα του πολιτισμού του Βερολίνου δήλωσαν ότι φοβούνται ότι η υποχρεωτική υιοθέτηση αυτού του ορισμού «θα χρησιμεύσει μόνο για τη δημιουργία μιας διοικητικής βάσης για την απόρριψη και την ακύρωση εκδηλώσεων με συμμετέχοντες εργαζόμενους στον τομέα του πολιτισμού που ασκούν κριτική στο Ισραήλ».

«Αυτό επηρεάζει επίσης τους Εβραίους εργαζόμενους στον τομέα του πολιτισμού στη Γερμανία που δείχνουν αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη, που υποστηρίζουν το διάλογο και τις λύσεις που στοχεύουν στην ειρήνη και που έρχονται αντιμέτωποι με κατηγορίες αντισημιτισμού από μη Εβραίους Γερμανούς», ανέφεραν, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση «ντροπιαστική και παράλογη».

Η  επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα προκάλεσαν μια έντονη συζήτηση σχετικά με τα όρια της ελευθερίας της τέχνης στη Γερμανία, αφού ορισμένα καλλιτεχνικά ιδρύματα ακύρωσαν εκθέσεις επειδή θεώρησαν αντισημιτικά τα σχόλια των καλλιτεχνών που συμμετείχαν, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Γερουσία απέσυρε τη χρηματοδότηση του Oyoun

Εν μέσω κατηγοριών για αντισημιτισμό, η Γερουσία απέσυρε τη χρηματοδότηση του Oyoun, ενός πολιτιστικού κέντρου στην περιοχή Neukölln, και ζήτησε από την οργάνωση να εκκενώσει τις εγκαταστάσεις της στα τέλη του περασμένου έτους. Η Oyoun μάχεται κατά της αμφιλεγόμενης απόφασης στο δικαστήριο.

Η διαμάχη με το Oyoun προέκυψε όταν το κέντρο αρνήθηκε να ακυρώσει μια εκδήλωση της οργάνωσης «Εβραϊκή Φωνή για μια Δίκαιη Ειρήνη στη Μέση Ανατολή», την οποία η πολιτεία δεν ενέκρινε. Παρά το γεγονός ότι είναι μια οργάνωση υπό εβραϊκή ηγεσία, η δημοτική αρχή πιστεύει ότι η υποστήριξη που παρείχε η «Εβραϊκή Φωνή» στο κίνημα BDS – το οποίο καλεί σε μποϊκοτάζ και κυρώσεις κατά του Ισραήλ – την καθιστά ουσιαστικά αντισημιτική.

Πέρυσι ακυρώθηκαν επίσης μια έκθεση του έργου του Breitz στο Saarlandmuseum και η Biennale für aktuelle Fotografie, μια έκθεση σύγχρονης φωτογραφίας που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Μανχάιμ, το Λούντβιχσχάφεν και τη Χαϊδελβέργη τον Μάρτιο του 2024. Η έκθεση ματαιώθηκε αφού ένας από τους επιμελητές ανάρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιεχόμενο που οι αρχές της πόλης χαρακτήρισαν αντισημιτικό.

Μέχρι την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, με βάση στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Χαμάς από τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα έχουν σκοτωθεί 25.105 άνθρωποι και άλλοι 62.108 τραυματίστηκαν. Τα περισσότερα από τα θύματα είναι γυναίκες, παιδιά και έφηβοι. Από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, σκοτώθηκαν 1.200 Ισραηλινοί/ες.

*Με πληροφορίες από: The Art Newspaper | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Reuters