«Τσουνάμι» φέρνει η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα – Πώς αλλάζει το παγκόσμιο εμπόριο

Δύο μήνες επιθέσεων με πυραύλους, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αεροπειρατείες εναντίον ποντοπόρων πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα προκάλεσαν τη μεγαλύτερη εκτροπή του διεθνούς εμπορίου εδώ και δεκαετίες, ανεβάζοντας το κόστος για τους εφοπλιστές σε χώρες της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής.

Η διαταραχή εξαπλώνεται, τροφοδοτώντας φόβους για ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg.

Οι επανειλημμένοι κύκλοι αντιποίνων από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, καθώς και μια πολυεθνική ναυτική επιχείρηση για την περιπολία στα ύδατα, δεν έχουν σταματήσει τις επιθέσεις των μαχητών Χούθι που ακολούθησαν την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς.

Με τους ναυτικούς να απαιτούν διπλάσιες αμοιβές και τα ασφάλιστρα να εκτοξεύονται στα ύψη, οι ναυτιλιακές εταιρείες αποφεύγουν μια υδάτινη οδό που -υπό κανονικές συνθήκες- μεταφέρει το 12% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου.

Επιπλέον χρόνος

Περισσότερα από 500 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που θα διέσχιζαν την Ερυθρά Θάλασσα από και προς τη διώρυγα του Σουέζ, μεταφέροντας από ρούχα και παιχνίδια μέχρι ανταλλακτικά αυτοκινήτων, προσθέτουν τώρα δύο εβδομάδες στα δρομολόγιά τους για να ταξιδέψουν γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στο νότιο άκρο της Αφρικής, σύμφωνα με την Flexport.

Αυτό είναι περίπου το ένα τέταρτο του συνόλου της χωρητικότητας μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, σύμφωνα με την ψηφιακή πλατφόρμα logistics.

«Δεν έχουμε δει το κόστος να αυξάνεται τόσο γρήγορα από την τελευταία κρίση της πανδημίας», δήλωσε ο Vincent Iacopella, ειδικός σε θέματα logistics στην Alba Wheels Up. Πολλές από τις υποκείμενες δυσχέρειες στις αλυσίδες εφοδιασμού παραμένουν, παρόλο που οι τιμές μειώθηκαν πέρυσι, καθώς οι διαταραχές του Covid-19 εξασθένησαν, είπε. Το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα στη Μεσόγειο Θάλασσα έχει υπερτετραπλασιαστεί από τα τέλη Νοεμβρίου, σύμφωνα με την Freightos, μια εταιρεία διαχείρισης κρατήσεων φορτίων.

Αποθέματα

Οι ναυτιλιακές εταιρείες προβλέπουν πως η αναταραχή θα διαρκέσει μήνες ή και περισσότερο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε εταιρεία που στέλνει εμπορεύματα έχει περισσότερα αποθέματα δεσμευμένα στη διαμετακόμιση και χρειάζεται ακόμη περισσότερα σε περίπτωση που τα εμπορευματοκιβώτια λιγοστέψουν.

Οι πελάτες προσπαθούν να προσαρμοστούν. Η Volvo Car AB και η Tesla Inc. ανακοίνωσαν αναστολές παραγωγής σε εργοστάσια στην Ευρώπη, επικαλούμενες την αδυναμία να προμηθευτούν εξαρτήματα από προμηθευτές στην Ασία. Οι βρετανικές εταιρείες λιανικής Tesco Plc και Marks & Spencer Group Plc έχουν επισημάνει τον κίνδυνο υψηλότερου κόστους.

Η Maersk, η νούμερο 2 εταιρεία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι οι διαταραχές θα διαρκέσουν για μερικούς μήνες τουλάχιστον. Αν και πολλές εταιρείες λένε ότι δεν έχουν ακόμη αισθανθεί τις επιπτώσεις, όσο περισσότερο διαρκεί η αναταραχή, τόσο ευρύτερες είναι οι οικονομικές επιπτώσεις.

Υποτιμημένοι κίνδυνοι

«Μέχρι στιγμής, πολλά στελέχη και επενδυτές έχουν υποτιμήσει συστηματικά το ενδεχόμενο εμφάνισης αυτού του κινδύνου», δήλωσε ο Alexis Crow, ο οποίος ειδικεύεται στη γεωπολιτική και τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην PricewaterhouseCoopers LLP, συμπληρώνοντας ότι «Αυτό βασίζεται ίσως σε μια λανθασμένη υπόθεση ότι η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς παραμένει περιορισμένη».

Αν και δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις ότι το υψηλότερο κόστος ενισχύει τον πληθωρισμό, οι κεντρικοί τραπεζίτες προειδοποιούν ήδη για τους κινδύνους. Η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ανέφερε «την επανεμφάνιση δυσχερειών στην προσφορά» ως έναν από τους τέσσερις βασικούς παράγοντες κινδύνου που παρακολουθεί.

«Μέχρι στιγμής νομίζω ότι ήμασταν τυχεροί στο ότι δεν είδαμε να πλήττεται κάποιο πετρελαιοφόρο» δήλωσε ο Saad Rahim, επικεφαλής οικονομολόγος της Trafigura Group.

Υψηλότερο κόστος

«Μέχρι στιγμής, έχουμε νιώσει κυρίως το υψηλότερο κόστος», δήλωσε ο Rainer Grill, εκπρόσωπος της Ziehl-Abegg SE, ενός κατασκευαστή τεχνολογίας εξαερισμού που εδρεύει στο Kuenzelsau της Γερμανίας, συμπληρώνοντας πως «Οι καθυστερήσεις είναι ιδιαίτερα οδυνηρές για μεμονωμένες αποστολές – όπως εξαρτήματα για νέες μονάδες παραγωγής που βρίσκονται καθ’ οδόν προς την Ασία».

Ο Niels Rasmussen, επικεφαλής ναυτιλιακός αναλυτής του εμπορικού ομίλου Bimco, δήλωσε ότι ο αντίκτυπος από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι ήδη σοβαρότερος από εκείνον του Ever Given, του τεράστιου πλοίου που προσάραξε και απέκλεισε τη διώρυγα του Σουέζ για περίπου μια εβδομάδα το 2021. Εάν συνεχιστεί, είπε, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να συγκριθεί με την κρίση του Σουέζ το 1956, η οποία άφησε τη διώρυγα κλειστή για πέντε μήνες.

Το Bloomberg Intelligence εκτιμά ότι η αλλαγή δρομολόγησης προσθέτει περίπου 40% στην απόσταση του ταξιδιού. Για τους εισαγωγείς αυτό σημαίνει καθυστερήσεις, υψηλότερο κόστος, βασικά εξαρτήματα που έχουν εγκλωβιστεί στην ανοικτή θάλασσα ενώ η αεροπορική μεταφορά αποτελεί περιορισμένη εναλλακτική λύση.

Ο όγκος των αεροπορικών αποστολών από το Βιετνάμ προς την Ευρώπη – μια σημαντική διαδρομή για τα είδη ένδυσης – σημείωσε άλμα 62% την εβδομάδα που τελείωσε στις 14 Ιανουαρίου, σύμφωνα με την εταιρεία Xeneta με έδρα το Όσλο. Άλλοι μεταφορείς χρησιμοποιούν χερσαίες μεταφορές μέσω Καζακστάν, παρακάμπτοντας τη Ρωσία για να μεταφέρουν τα εμπορεύματα στην Ευρώπη.

Αμερικανικές απώλειες

Στα γαλαζοπράσινα νερά ανοικτά της Υεμένης, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εντάσεις μπορεί να επιδεινωθούν.

Την Τρίτη, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους κατέστρεψαν 25 πυραυλικές εγκαταστάσεις των Χούθι, λίγες ημέρες αφότου ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε ότι τα πλήγματα θα συνεχιστούν στο άμεσο μέλλον.

Αργά την Κυριακή, οι ΗΠΑ ανέφεραν τους δύο πρώτους θανάτους στρατιωτών που συμμετείχαν στην επιχείρηση. Ένα ζεύγος κομάντος Navy SEAL έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια νυχτερινής αποστολής για να επιβιβαστούν σε ένα dhow – ένα τοπικό σκάφος που χρησιμοποιείται συχνά από τους Χούθι για τη μεταφορά προμηθειών από τον κύριο υποστηρικτή τους, το Ιράν.

Οι περισσότερες επιθέσεις των Χούθι έχουν γίνει μέσα και γύρω από το Bab el-Mandeb – που μεταφράζεται περίπου από τα αραβικά ως «Πύλη των Δακρύων» – ένα στενό πέρασμα από το οποίο περνούν τα πλοία για να εισέλθουν στην Ερυθρά Θάλασσα προερχόμενα από τον Ινδικό Ωκεανό.

Η παγκόσμια προσοχή είναι κάτι που οι Χούθι, μια μαχητική ομάδα από τα απομακρυσμένα βουνά της Υεμένης, επιζητούν εδώ και χρόνια. Το πλοίο μεταφοράς αυτοκινήτων που κατέλαβαν κατά την πρώτη τους επίθεση είναι τώρα ελλιμενισμένο στα ανοικτά των ακτών της χώρας, πόλος έλξης για τους κατοίκους της περιοχής.

Αν δεν υπήρχαν οι ενέργειες των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, «δεν θα είχαμε γίνει περιφερειακή και διεθνής δύναμη», δήλωσε ο Μοχάμεντ αλ-Μπουχαΐτι, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου των Χούθι.

Ο ρόλος του Ιράν

Το Ιράν συγκαταλέγει την ομάδα μαζί με τη Χαμάς στη Γάζα και τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο στον «άξονα της αντίστασης». Το οπλοστάσιο των Χούθι περιλαμβάνει βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ, ορισμένοι από τους οποίους έχουν κληροδοτηθεί από τα αποθέματα της σοβιετικής εποχής που κατέλαβαν στον εμφύλιο πόλεμο και έχουν αναβαθμιστεί με ιρανική τεχνολογία, σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές.

«Το Ιράν εμπιστεύεται πολύ τους Χούθι», δήλωσε ο Adnan Al-Gabarni, ειδικός στην Υεμένη για την ομάδα των μαχητών. Η Τεχεράνη παρέχει υποστήριξη, αλλά «αφήνει ένα περιθώριο στους Χούθι να δράσουν μόνοι τους».

Οι προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου μέχρι στιγμής δεν έχουν επηρεαστεί δραματικά.

Πηγή: ΟΤ