Από το τότε που ανέλαβε τα ηνία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, η Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν χαίρει της αμέριστης υποστήριξης από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κάτι μάλλον πρωτόγνωρο για τον «σουλτάνο» με το σκεπτικό ότι στο παρελθόν καρατομούσε όποιον κεντρικό τραπεζίτη διαφωνούσε με την ανορθόδοξη οικονομική του πολιτική.
Ωστόσο, σε μια στροφή 180 μοιρών το περασμένο καλοκαίρι, ο Ερντογάν παρέδωσε το «δαχτυλίδι» των οικονομικών στην Ερκάν και στον νέο υπουργό Οικονομικών , Μεχμέτ Σιμσέκ βάζοντας τέλος στα Erdoganomics.
Πολύ γρήγορα το δίδυμο Ερκάν – Σιμσέκ προχώρησε σε επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων προκειμένου να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, που φλερτάρει με τριψήφια ποσοστά.
Υποστήριξη
Ωστόσο, ο Ερντογάν προχωρά κι ένα βήμα περαιτέρω: δεν είναι μόνο ότι αφήνει την κεντρική τραπεζίτη να λαμβάνει ανεπηρέαστη τις αποφάσεις της, αλλά αναγκάζεται να πάρει θέση και να τη στηρίξει, μετά από καταγγελίες που διατυπώθηκαν εναντίον της.
«Ξεκινούν εκστρατείες με εκπληκτικά κουτσομπολιά που θα διαταράξουν το κλίμα εμπιστοσύνης και σταθερότητας στην οικονομία μας, το οποίο πετύχαμε με μεγάλη δυσκολία», είπε ο Ερντογάν σε ομιλία του στην Άγκυρα. Τα σχόλιά του ερμηνεύτηκαν ως υποστήριξη προς την Ερκάν, μετά δημοσιεύματα από αντιπολιτευόμενα μέσα ενημέρωσης που γράφουν ότι η οικογένειά της εμπλέκεται στις υποθέσεις της τράπεζας. Η ίδια αρνήθηκε τις κατηγορίες και είπε ότι θα προσφύγει στη δικαιοσύνη.
«Φαίνεται ότι ο Ερντογάν δίνει τέλος στην υπόθεση Ερκάν. Και στηρίζει της ορθόδοξης οικονομικής πολιτικής», έγραψε ο βετεράνος παρατηρητής της Τουρκίας Tim Ash της RBC Bluebay Asset Management στο X (πρώην Twitter).
Ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια είχε αυξήσει σημαντικά την επιρροή του στην «ανεξάρτητη» νομισματική αρχή, αποκτώντας εξουσία να διορίζει ή να απομακρύνει τον κυβερνήτη και τους αναπληρωτές τους ανά πάσα στιγμή. Έτσι έδιωξε από τη θέση τους πέντε κεντρικούς τραπεζίτες, πριν από τον διορισμό της Ερκάν τον περασμένο Ιούνιο.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, μάλιστα ανέφερε ότι πίσω τη διάδοση «φημών» βρίσκονται προσπάθειες κάποιων» που σκοπό έχουν να υπονομεύσουν την οικονομική πρόοδο.
«Όταν τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας έφτασαν το ρεκόρ των 145,5 δισ. δολαρίων, ανέλαβαν άμεσα μέτρα. Ξεκίνησαν εκστρατείες για να διαταράξουν το κλίμα εμπιστοσύνης και σταθερότητας στην οικονομία μας με παράλογες φήμες, που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πρόοδο που έχουμε κάνει», είπε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν.
Ο ίδιος δεν διευκρίνισε τις φήμες ούτε αναφέρθηκε άμεσα στον Ερκάν, αν και νωρίτερα στην ομιλία ανέφερε τις προσπάθειες της «αντιπολίτευσης» να ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση και την οικονομία.
Το «κοριτσάκι του μπαμπά»
Την περασμένη εβδομάδα, η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Sozcu δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με μια υπάλληλο της κεντρικής τράπεζας που ισχυρίστηκε ότι απολύθηκε άδικα από την τράπεζα από τον πατέρα της Ερκάν, ο οποίος σύμφωνα με τις καταγγελίες ανακατεύεται σε γραφειοκρατικές υποθέσεις της τράπεζας. Η κυβερνήτης αρνείται τις φήμες, δηλώνοντας ότι «θα χρησιμοποιήσει τα νόμιμα δικαιώματά της».
Ο Ερόλ Ερκάν έγινε πρωτοσέλιδο στις 19 Ιανουαρίου.
«Τις τελευταίες ημέρες, σκόπιμες και αναληθείς ειδήσεις που είναι επιζήμιες για την εμπιστοσύνη της τράπεζάς μας έχουν κυκλοφορήσει στοχοποιώντας εμένα και την οικογένειά μου», έγραψε η ίδια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσθέτοντας: «Θα ήθελα να μοιραστώ με το κοινό την έκπληξη και τη λύπη μου, σε αυτούς τους αβάσιμους ισχυρισμούς, για τους οποίους έμαθα κατά τις εξαιρετικά παραγωγικές συναντήσεις που είχαμε με σημαντικά ονόματα της οικονομίας και του επιχειρηματικού κόσμου στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής».
«Αβάσιμες ειδήσεις που κατηγορούν εμένα και την τράπεζά μας είναι απαράδεκτες. Θα ασκήσω τα νόμιμα δικαιώματά μου εναντίον των υπευθύνων», πρόσθεσε.
Οι καταγγελίες
Η εφημερίδα Sözcü έγραψε ότι ο Ερόλ Ερκάν ενεργούσε ανεπίσημα ως στέλεχος στην τράπεζα εξουσιοδοτημένος για υποθέσεις ανθρώπινου δυναμικού, και μάλιστα του έχει δοθεί γραφείο, φύλακας και αυτοκίνητο από την τράπεζα. Η εργαζόμενη που κάνει τις καταγγελίες αυτές εργαζόταν ως υπάλληλος πρωτοκόλλου στο βήμα της Προεδρίας της Κεντρικής Τράπεζας για 4 χρόνια.
Η Bozkurt ισχυρίστηκε ότι ο Ερόλ της ζήτησε να είναι προσωπικός βοηθός για την υποδοχή της διοικήτριας, αλλά η ίδια η Bozkurt απέρριψε την προσφορά. Υποστήριξε ότι μετά από αυτή τη συνομιλία απολύθηκε από τη θέση της «με αίτημα του πατέρα».
Στο συγκεκριμένο δημοσίευμα αναφέρεται ότι ο πατέρας της Ερξάν πηγαίνει στην τράπεζα με το αυτοκίνητο του γραφείου του και «επιθεωρεί» το προσωπικό ακόμα και όταν η κόρη του βρισκόταν στις ΗΠΑ.
Στην επιστολή, φέρεται επίσης ότι «ο μπαμπάς Ερκάν χρησιμοποίησε το δωμάτιο του αντιπροέδρου, βοήθησε στη φροντίδα του μωρού της διοικήτριας με μια ιδιωτική νταντά σε αυτό το δωμάτιο και ότι εκτόπισε και απέλυσε πολλά μέλη του προσωπικού με τις οδηγίες του».
Τα ερωτήματα
Εκτός από τις καταγγελίες για την απόλυση της εργαζόμενης ο δημοσιογράφος της Sözcü Murat Yetkin θέτει τα εξής ερωτήματα και ζητά απαντήσεις από την κεντρική τράπεζα:
Η κυβερνήτης της CBRT Χαφιζέ Γκαγιέ Ερξάν διέθεσε πραγματικά ένα δωμάτιο γραφείου, σωματοφύλακες και αυτοκίνητο στον πατέρα της, Ερόλ Ερκάν;
Ο πατέρας της Ερκάν έχει πραγματικά διοικητική επιρροή σε στελέχη και υπαλλήλους της CBRT, από ποιον, με ποια εξουσιοδότηση και από πότε;
Ο Ερόλ Ερκάν κατέχει κάποια επίσημη θέση και λαμβάνει μισθό για αυτό, είτε ως υπάλληλος είτε με σύμβαση;
Έχει ο πατέρας, Ερόλ Ερκάν, πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα επιτόκια, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και άλλες πτυχές της λειτουργίας του CBRT εκτός από τη διοικητική εργασία;
Περαιτέρω ισχυρισμοί για την Ερκάν
Την ίδια μέρα, ο αρθρογράφος της 10Haber, Erdal Sağlam έγραψε τις τελευταίες φήμες στους πολιτικούς κύκλους ότι η επίσκεψη της Ερκάν στις ΗΠΑ έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια στην κυβέρνηση.
Η Sağlam δήλωσε ότι η κυβερνήτης του CBRT βρίσκεται στις ΗΠΑ για 18 ημέρες και «μπορεί σύντομα να αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη θέση της».
Σύμφωνα με το άρθρο της Sağlam, η πρόσφατη συνέντευξη της Ερκάν στο δημόσιο πρόσωπο Ahmet Hakan είχε αντίκτυπο στο κοινό και τα νέα για την οικογένειά της «ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι».
«Ήμουν μάρτυρας γκρίνιας στους κύκλους του AKP μετά τη συνέντευξη στον Αχμέτ Χακάν που προκάλεσε σάλο. Μετά τη συνέντευξη, αναφέρθηκε ότι ο πατέρας της Ερκάν ανακατευόταν συνεχώς στις υποθέσεις της Κεντρικής Τράπεζας στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα. Ειπώθηκε ότι συχνά ειπώθηκε ότι έπαιρνε πρωτοβουλία μόνος του και έδωσε υποσχέσεις στο προσωπικό για πολλά θέματα», έγραψε ο Sağlam.
«Όταν ρώτησα πριν από αυτό το άρθρο, έμαθα ότι η Γκαγιέ Ερκάν δεν είχε δει το προσωπικό της κεντρικής τράπεζας τις τελευταίες ημέρες, αλλά δεν υπήρχαν πληροφορίες για το πού βρισκόταν. Όταν ρώτησα, μου είπαν ότι τρεις υποδιοικητές και αρμόδιο προσωπικό βρίσκονταν στην Τουρκία. Έμαθα επίσης ότι η Γκαγιέ Ερκάν είχε ταξιδέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες την παραμονή της Πρωτοχρονιάς πριν από τις συναντήσεις 10–11 Ιανουαρίου. Αυτή η δήλωση του Προέδρου πιθανώς υποδηλώνει ότι συνέχισε να παραμένει στις ΗΠΑ μετά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη».
Αντιδράσεις πριν από τις εκλογές
Εκτός από το μπαράζ φημών και καταγγελιών, ο Ερντογάν έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει τη δυσαρέσκεια στελεχών του κόμματός τους και σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική και μάλιστα σε μια κρίσιμη περίοδο καθώς η χώρα οδηγείται σε τοπικές εκλογές τον Μάιο.
«Η καταπολέμηση του πληθωρισμού μόνο με νομισματικά μέτρα και η συρρίκνωση της ζήτησης δεν είναι ο καλύτερος τρόπος», δήλωσε ο Νιχάτ Ζεϊμπεκτζί, παραγωγός κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, πρώην υπουργός Οικονομίας ανώτερος αξιωματούχος του κυβερνώντος κόμματος, υπογραμμίζοντας ότι «αν καταπολεμήσεις τον πληθωρισμό με προσωρινά μέτρα, τότε γίνεται επίμονος».
Ερωτηθείς εάν η Τουρκία έχει περιθώρια για επιπλέον αυξήσεις μετά από επτά διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων, είπε: «Υπάρχει, αλλά όχι πολύ». Ο Ζεϊμπεκτζί μίλησε αυτή την εβδομάδα πριν από τη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας την Πέμπτη.
Το μήνυμα απηχεί τις οδηγίες της κεντρικής τράπεζας, αλλά υπονοεί επίσης ότι η ανησυχία για την οικονομία αυξάνεται μεταξύ των αξιωματούχων ενόψει των τοπικών εκλογών του Μαρτίου.
Ενώ ο Ζεϊμπέκτσι ακουγόταν υποστηρικτικός του τρέχοντος πλαισίου πολιτικής, επανέλαβε ότι απαιτείται μεγαλύτερη προσφορά αγαθών για μια διαρκή νίκη έναντι των αχαλίνωτων κερδών των τιμών. «Εάν δεν προσφέρετε αυξήσεις στην προσφορά, δεν μπορείτε να αυξήσετε ταυτόχρονα την απασχόληση και την ανάπτυξη», είπε ο Ζεϊμπεκτζί.
Οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg προβλέπουν ομόφωνα ότι η κεντρική τράπεζα θα αυξήσει το βασικό της επιτόκιο στο 45% από 42,5% την Πέμπτη. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί γύρω στο 75% τους επόμενους μήνες πριν υποχωρήσει στο μισό περίπου μέχρι το τέλος του έτους.
«Μην πτοηθεί κανείς! Ψηφίζουμε όλες και όλοι. Είμαστε περισσότεροι. Η Δημοκρατία θα νικήσει», αναφέρει σε ανάρτησή του ο τέως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Στέφανος Κασσελάκης
