Εκείνη τη δύσκολη περίοδο, όλοι θέλουμε, λίγο-πολύ, να την αφήσουμε πίσω μας. Να την κλειδώσουμε στο χρονοντούλαπο με την ελπίδα πως δεν θα ξαναγυρίσει ποτέ. Lockdown, έγκριση μέσω sms για να πας για τρέξιμο ή τον σκύλο βόλτα, μοναξιά, υποχρεωτικότητες, γεμάτα νοσοκομεία, φόβος… ασφυξία. Αυτά όμως που εμείς θέλουμε να ξεχάσουμε, αποτελούν χρήσιμο «υλικό» για την ηγεσία του υπουργείου Υγείας και το επιστημονικό προσωπικό της χώρας, υπό τη βεβαιότητα πως η επόμενη υγειονομική κρίση αργά ή γρήγορα θα… ξαναχτυπήσει. Και την επόμενη φορά θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι.

Στο πλαίσιο αυτό, μόλις την περασμένη εβδομάδα αναρτήθηκε στη Διαύγεια απόφαση που φέρει την υπογραφή του υφυπουργού Υγείας, Μάριου Θεμιστοκλέους, ορίζοντας επταμελή επιτροπή ειδικών, υπό τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ Χρήστο Χατζηχριστοδούλου. Στόχος της η κατάρτιση Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσης για την ανταπόκριση των νοσοκομείων της χώρας σε περίπτωση πανδημίας.

Τα μέλη της δεν έχουν συνεδριάσει ακόμη, όμως περιγράφουν στα «ΝΕΑ» την ανάγκη σύνταξης ενός λεπτομερούς σχεδίου δράσης που θα στηρίζεται αφενός στην πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας Covid-19 και αφετέρου στα δεδομένα που συλλέχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια σχετικά με τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του ΕΣΥ. Η «θωράκιση», όπως σημειώνουν, του συστήματος Υγείας είναι προαπαιτούμενο.

Το σύστημα

«Είναι κομβικό σημείο είτε κατά την πρώτη φάση, είτε στα επόμενα κύματα μιας επόμενης πανδημίας να αντέξει τα σύστημα. Να υπάρχουν διαθέσιμες απλές κλίνες αλλά και κλίνες ΜΕΘ για τη νοσηλεία των ασθενών. Ομως, ο σχεδιασμός θα πρέπει να είναι ανάλογος της βαρύτητας του νοσήματος», εξηγεί, μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου.

Ενδεικτικά αναφέρει την πανδημία της γρίπης το 2009 – την πρώτη έπειτα από 41 χρόνια. Τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανέβασε το επίπεδο συναγερμού στο ανώτερο επίπεδο (στη φάση 6). Παρ’ όλα αυτά, η πανδημία εξελίχθηκε σαφώς ηπιότερα από τις αρχικές προβλέψεις, δεδομένου πως η ανάγκη για κλίνες ΜΕΘ ήταν κατά πολύ πιο περιορισμένη εν συγκρίσει με τα όσα εκτυλίχθηκαν κατά την εποχή της Covid.

Τα μέλη της νεοσύστατης Επιτροπής, αναγνωρίζοντας πως η προετοιμασία πρέπει να είναι πολυεπίπεδη με ευελιξία δράσης, σκοπεύουν να «τρέξουν» διαφορετικά σενάρια, διαβαθμίζοντας τις ανάγκες που θα προκύψουν ανάλογα με τον (μέχρι στιγμής) υποτιθέμενο κίνδυνο. Και αυτό διότι ο ιός «Χ» μπορεί να αποδειχθεί ηπιότερος ή αντίστοιχης βαρύτητας με τον SARS-CoV-2 ή να επελαύνει ακόμη πιο απειλητικός απέναντι στην ανθρωπότητα. Αρα, στόχος είναι να αναπτυχθεί για κάθε μία περίπτωση ένα πρωτόκολλο που θα ορίζει το σχέδιο ανταπόκρισης των νοσοκομείων της χώρας στον νέο «εχθρό».

Λόγου χάρη, εάν και όταν σημάνει και πάλι υγειονομικός συναγερμός και αξιολογηθεί πως πρέπει άμεσα να διατεθούν 1.500 κλίνες ΜΕΘ για τους ασθενείς με τη νόσο «Χ», αυτές  θα δεσμευθούν ή/και θα αναπτυχθούν βάσει συγκεκριμένου πρωτοκόλλου. Αυτό θα ορίζει με λεπτομέρειες ποια νοσοκομεία της χώρας θα μπουν στην «πρώτη γραμμή», πόσες κλίνες ανά νοσοκομείο και ανά γεωγραφική περιοχή θα χρειαστούν, συνυπολογίζοντας τις πληθυσμιακές ανάγκες, ποιοι χώροι των νοσηλευτικών ιδρυμάτων θα  αξιοποιηθούν κ.λπ.

Έτσι, ακόμη κι αν η επιστήμη κατά το πρώτο διάστημα της επόμενης υγειονομικής κρίσης θα κινείται σε αχαρτογράφητα νερά, επιχειρώντας να αποκρυπτογραφήσει την καινούργια απειλή και να βρει εμβόλιο ή/και θεραπεία, τα βήματα του ΕΣΥ θα είναι… χαρτογραφημένα.

«Στην πραγματικότητα δεν μπορεί κανείς να προβλέψει πότε θα έρθει η επόμενη πανδημία. Εάν θα συμβεί αύριο ή έπειτα από τέσσερα χρόνια. Ούτε κανείς μπορεί να γνωρίζει εάν ο επόμενος ιός θα προσβάλλει το αναπνευστικό, εάν θα μεταδίδεται στον άνθρωπο από ξενιστές, όπως για παράδειγμα από τα κουνούπια», εξηγεί με νόημα ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ. Επίσης, η νόσος «Χ» πιθανόν να μην είναι άγνωστη. Ο ίδιος αναφέρεται στη γρίπη των πτηνών Η5Ν1, καθώς ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε σοβαρή απειλή για τον άνθρωπο είναι υπαρκτός. Ουδείς εντούτοις γνωρίζει εάν και πότε θα αποκτήσει την ικανότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συνεπώς, «αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να προετοιμαζόμαστε, σύμφωνα με τις συστάσεις του ΠΟΥ», καταλήγει.

Για την ιστορία, υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο του 2019 η χώρα μας διέθετε μόλις 557 κλίνες ΜΕΘ. Τον Νοέμβριο του 2020 αυξήθηκαν σε 1.082 με το ΕΣΥ να έχει μετατραπεί σε… κυματοθραύστη, ενώ εν μέσω κρίσης η ανάγκη για εξεύρεση λύσεων ήταν επιτακτική. Εκείνους τους μήνες και για αρκετούς ακόμη που ακολούθησαν η κοινωνία και η οικονομία έμπαιναν σε «τεχνητό κώμα» ώστε να μην εξαντληθούν τα ήδη πεπερασμένα όρια του συστήματος Υγείας.

Παράλληλα όμως, και όπως συμπληρώνει ο Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, κρίνεται εξίσου κρίσιμο να εξασφαλιστεί πως η χώρα θα διαθέτει στρατηγικά αποθέματα σε υλικά πρώτης ανάγκης και απαραίτητο εξοπλισμό: αναπνευστήρες, γάντια, μάσκες προσώπου, προστατευτικές στολές… Δεδομένου όμως ότι ορισμένα από τα υλικά αυτά έχουν ημερομηνία λήξης, το πρόγραμμα αποθήκευσης θα πρέπει να είναι οργανωμένο κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μη σπαταλούνται πόροι και κεφάλαια.

Εφεδρείες

Για να διαπιστώσει κάποιος πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν εφεδρείες σε υλικά πρώτης γραμμής αρκεί να ανατρέξει στο πρόσφατο παρελθόν. Και συγκεκριμένα στους πρώτους μήνες του 2020, όταν οι χώρες, η μία μετά την άλλη, έκλειναν τα σύνορά τους ελπίζοντας πως θα σταματήσουν έτσι την εξάπλωση του SARS-CoV-2, απαγορεύοντας παράλληλα τις εξαγωγές φαρμακευτικών και ιατρικών υλικών. Τότε ήταν που ξέσπασε ο «πόλεμος» της μάσκας, με τις ιστορίες που έκαναν τον γύρο του κόσμου να κάνουν λόγο για επιθετικές εξαγορές και περίεργες εξαφανίσεις.

Ενδεικτική η είδηση που βγήκε στο φως της δημοσιότητας τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς και αφορούσε τη μυστηριώδη εξαφάνιση 6 εκατομμυρίων μασκών από το αεροδρόμιο της Κένυας, τις οποίες είχε παραγγείλει η Γερμανία για τα νοσοκομεία και θα έπρεπε να έχει παραλάβει στις 20 του μηνός. Αίσθηση είχε προκαλέσει εκείνη την εποχή ακόμη μία ιστορία: έπειτα από παραγγελία της γαλλικής κυβέρνησης, τις πρώτες ημέρες του Απριλίου είχαν συγκεντρωθεί στην Κίνα εκατομμύρια ειδικές μάσκες έτοιμες να μεταφερθούν με ειδική πτήση. Ανώνυμες μαρτυρίες έκαναν τότε λόγο για Αμερικανούς πολίτες οι οποίοι την τελευταία στιγμή προσέφεραν τριπλάσια τιμή στον κατασκευαστή, με αποτέλεσμα η παραγγελία να μη φτάσει ποτέ σε ευρωπαϊκό έδαφος…

Εν τω μεταξύ, ξεχωριστό κεφάλαιο του ίδιου σχεδίου θα είναι και η διαρκής εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού (γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων και νοσηλευτών) σε νευραλγικούς τομείς σε περιόδους πανδημίας, όπως είναι για παράδειγμα η ορθή διαχείριση ασθενών με μολυσματικές ασθένειες. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τα πρώτα κύματα του SARS-CoV-2 Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας (ESICM) διοργάνωσε ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα εκπαίδευσης με τον τίτλο COVID-19 – SPACE (Skills PrepAration CoursE) που απευθυνόταν σε ιατρούς και νοσηλευτές οι οποίοι εργάζονταν εκτός ΜΕΘ. Μέσω ειδικών βίντεο και τη χρήση της εικονικής πραγματικότητας εκπαιδεύτηκαν ταχύρρυθμα πάνω σε βασικά αντικείμενα της Εντατικής Θεραπείας, ώστε να μπορούν να συνδράμουν στο πλαίσιο εκείνης της πρωτοφανούς κατάστασης που εξελισσόταν στα νοσοκομεία ανά τον κόσμο. Πλέον, στόχος είναι να είναι εκ των προτέρων προετοιμασμένοι.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»

Headlines