Παραπληροφόρηση: Ένας στους δέκα γνωρίζει ότι διαδίδει fake news στα social media

Η παραπληροφόρηση είναι ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος που αντιμετωπίζει η κοινωνία τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Με τις βασικές εκλογές που θα διεξαχθούν φέτος στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και πολλά άλλα έθνη, μπορεί να αναμένεται μια επίθεση πολιτικής παραπληροφόρησης.

Μέρος αυτού του υλικού διανέμεται μέσω πληρωμένης διαφήμισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι μεγάλο μέρος της διάδοσης ψευδούς υλικού οφείλεται σε ενέργειες μεμονωμένων χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Πολλοί άνθρωποι μοιράζονται πολιτικές ειδήσεις στο διαδίκτυο. Αναπόφευκτα, ορισμένες από αυτές τις ειδήσεις είναι ψευδείς. Οι ψεύτικες πολιτικές ειδήσεις είναι, άλλωστε, συνηθισμένες.

Ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους διαδίδονται ψευδείς ειδήσεις είναι όταν οι άνθρωποι τις μοιράζονται στα δικά τους κοινωνικά δίκτυα. Μερικοί πιστεύουν ειλικρινά ότι η ιστορία είναι αληθινή και τη μοιράζονται κατά λάθος. Σύμφωνα με το The Conversation, το 20% των ανθρώπων αναφέρει ότι μοιράστηκε μια ιστορία που αργότερα ανακάλυψε ότι ήταν αναληθής.

Ένας στους δέκα ανθρώπους παραδέχεται ότι έχει μοιραστεί πληροφορίες που γνώριζε ότι ήταν αναληθή

Γιατί αυτοί οι άνθρωποι σκόπιμα διαδίδουν ψέματα; Σκοπεύουν εσκεμμένα να κάνουν κακό; Ή μήπως πιστεύουν ότι είναι αποδεκτό να διαδοθεί επειδή υποστηρίζει ιδέες που υποστηρίζουν σθεναρά και «θα μπορούσε επίσης να είναι αληθινό»;

Γιατί διαδίδουν ψεύτικες ειδήσεις;

Μόνο μια μειοψηφία ανθρώπων μοιράζεται ψευδείς πληροφορίες, αλλά, δεδομένης της τεράστιας κλίμακας πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ψεύτικες ιστορίες που εξαπλώνονται σαν πυρκαγιά. Αυτό καθιστά πιο δύσκολο για τους ανθρώπους να λαμβάνουν νέα που μπορούν να εμπιστευτούν και οδηγεί τους ανθρώπους να πιστεύουν πράγματα που απλά δεν είναι αλήθεια.

Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι μερικοί άνθρωποι μοιράστηκαν ψεύτικες ιστορίες επειδή θεώρησαν ότι ήταν αστείες (ένας είπε επειδή θεώρησε ότι ήταν «γελοία», για παράδειγμα). Άλλοι μοιράστηκαν την παραπληροφόρηση ειδικά για να τονίσουν ότι ήταν ψευδής. Άλλοι ελαχιστοποίησαν το κακό που έκαναν λέγοντας ότι δεν ήταν τόσο σοβαρό αν μοιράζονταν ψεύτικες ειδήσεις.

Τα ευρήματά αποκαλύπτουν ότι μερικοί άνθρωποι συμπεριφέρονται με αντικοινωνικό τρόπο όταν πρόκειται για ψεύτικες ειδήσεις, μοιράζοντας σκόπιμα ψευδείς πληροφορίες για να επιτύχουν κάποιο προσωπικό στόχο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι επιτίθενται σε άλλους ανθρώπους ή προσπαθούν να τους χειραγωγήσουν. Η κοινοποίηση ψευδών ιστοριών με αυτόν τον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, για να επηρεάσει τις πολιτικές απόψεις των ανθρώπων, είτε υποστηρίζοντας μια εκστρατεία συκοφαντικής δυσφήμισης εναντίον ενός πολιτικού είτε ενισχύοντας την επιρροή ενός πολιτικού.

Οι άνθρωποι που οδηγούνται από τέτοιους λόγους φαίνεται να μην ενοχλούνται από το αν οι ειδήσεις που μοιράζονται είναι αληθινές ή ψευδείς, και μπορεί ακόμη και να βλέπουν την κοινή χρήση ειδήσεων ως μέσο χειραγώγησης.

Σε έντονη αντίθεση με αυτά, κάποιοι μοιράζονται πολιτικές ειδήσεις, είτε αληθινές είτε ψευδείς, με τις καλύτερες προθέσεις. Φαίνεται να βλέπουν την κοινοποίηση ψεύτικων ειδήσεων ως τρόπο για να κάνουν τον κόσμο καλύτερο.

Οι «καλοί» λόγοι για κοινή χρήση μπορεί να αντικατοπτρίζουν την επιθυμία να προστατεύσουν τους άλλους (για παράδειγμα, ειδοποιώντας τους για πιθανούς κινδύνους), να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να «κάνουν το σωστό» ή ακόμα και να ασχοληθούν κοινωνικά ή πολιτικά.

Άλλοι άνθρωποι μπορεί να χρησιμοποιήσουν την ανταλλαγή ειδήσεων ως δύναμη για το καλό, επισημαίνοντας ότι μια συγκεκριμένη ιστορία είναι ψευδής. Κατά ειρωνικό τρόπο όμως, αυτό σημαίνει ότι η ψευδής ιστορία μπορεί να εξαπλωθεί ακόμη περισσότερο.

H αντιμετώπιση των fake news

Tην επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον να μοιράζεται μια ιστορία που ξέρετε ότι είναι ψευδής και σκέφτεστε να του μεταδώσετε τη γνώση σας ή να τον μπλοκάρετε, θυμηθείτε ότι μπορεί να μην γνωρίζει ότι έκανε κακό και μπορεί ακόμη και να προσπαθούσε να κάνει καλό. Μπορεί να σκέφτονταν μόνο τον εαυτό τους, αλλά μπορεί επίσης να έχουν μοιραστεί αυτήν την ιστορία νομίζοντας ότι ωφελεί τους άλλους.

Η κοινή χρήση ψευδών ιστοριών, ακόμη και όταν γίνεται με τις καλύτερες προθέσεις, μπορεί να έχει συνέπειες που υπερβαίνουν τους προσωπικούς στόχους των ανθρώπων για κοινή χρήση. Όταν οι άνθρωποι εκθέτουν άλλους σε παραπληροφόρηση, κινδυνεύουν δυνητικά με ακούσιες πολιτικές συνέπειες, όπως αυξανόμενες κυνικές αντιλήψεις για τις προεκλογικές εκστρατείες και τους πολιτικούς.

Ένας τρόπος για να μειώσετε αυτόν τον κίνδυνο και να υποστηρίξετε τη μάχη κατά της παραπληροφόρησης είναι να ακολουθήσετε οδηγίες σχετικά με τον τρόπο αναφοράς ψευδών ειδήσεων, για παράδειγμα επισημαίνοντάς τις ως ψευδείς στην πλατφόρμα.