Αγωνιστές GLP-1: Θεραπεία της Αλτσχάιμερ και της Πάρκινσον με ενέσεις αδυνατίσματος;

Η νέα γενιά ενέσιμων φαρμάκων που κάνει θραύση στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και του διαβήτη δοκιμάζεται τώρα ως υποψήφια θεραπεία για εκφυλιστικές νόσους του εγκεφάλου.

Μελέτες σε πειραματόζωα και προκαταρκτικά δεδομένα σε ανθρώπους δείχνουν ότι οι λεγόμενοι αγωνιστές GLP-1 μειώνουν δραστικά τη φλεγμονή σε όλα τα όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένης του εγκεφάλου.

Η ελπίδα είναι ότι τα φάρμακα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των νόσων του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ, οι οποίες χαρακτηρίζονται από φλεγμονή του εγκεφάλου, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature.

Ενδεικτικό της αισιοδοξίας είναι ότι τουλάχιστον 20 κλινικές μελέτες δοκιμάζουν αγωνιστές GLP-1 σε ασθενείς των δύο παθήσεων, σύμφωνα με ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στα τέλη του 2022 στο Pharmacological Research.

«Η επόμενη γενιά φαρμάκων μπορεί να είναι ακόμα πιο στοχευμένη» στη μείωση της φλεγμονής, λέει ο Ντάνιελ Ντρούκερ, ενδοκρινολόγος του Πανεπιστημίου του Τορόντο. «Ίσως θα είναι ακόμα πιο αποτελεσματικά».

Από το έντερο στον εγκέφαλο

Οι αγωνιστές GLP-1 (αγωνιστές Γλυκαγονόμορφου Πεπτιδίου 1) μιμούνται τη δράση της ορμόνης GLP-1 που εκκρίνεται από το έντερο μετά την κατανάλωση τροφής και δρα στον εγκέφαλο για να δημιουργήσει το αίσθημα του κορεσμού.

Ωστόσο μια πληθώρα πρόσφατων μελετών αποκαλύπτουν ότι τα φάρμακα αυτά καταστέλλουν και τη φλεγμονή «σχεδόν παντού» στο σώμα, λέει ο Ντρούκερ.

Ο ερευνητής και οι συνεργάτες του ανέφεραν τον Δεκέμβριο στην επιθεώρηση Cell Metabolism ότι ο εγκέφαλος διαθέτει άφθονους υποδοχείς της ορμόνης GLP-1. Όλοι οι αγωνιστές GLP-1 που δοκίμασαν οι ερευνητές διαπιστώθηκε ότι μείωσαν τη φλεγμονή που είχε προκληθεί τεχνητά σε ποντίκια.

Όταν όμως οι ερευνητές μπλόκαραν τους υποδοχείς GLP-1 στον εγκέφαλο, η αντιφλεγμονώδης δράση των φαρμάκων εξαφανίστηκε.

Και αυτό υποδεικνύει ότι η μείωση της φλεγμονής δεν οφείλεται στην απώλεια βάρους και τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα αλλά από διαφορετικό μηχανισμό.

Είναι πιθανό ότι ο μηχανισμός αυτός ευθύνεται, τουλάχιστον εν μέρει, για τη μείωση του κινδύνου εμφράγματος και εγκεφαλικού σε ασθενείς που λαμβάνουν αγωνιστές GLP-1 για τον διαβήτη.

Το ερευνητικό ενδιαφέρον στρέφεται τώρα στις εκφυλιστικές νόσους του εγκεφάλου. Παλαιότερη μελέτη στο The Lancet διαπίστωνε ότι ένας αγωνιστής GLP-1 με την ονομασία εξενατίδη προσέφερε μεγαλύτερη κινητική βελτίωση από ό,τι το placebo σε ασθενείς με Πάρκινσον.

Το φάρμακο εξετάζεται τώρα σε κλινική μελέτη με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί φέτος.

Σε εξέλιξη βρίσκονται επίσης τουλάχιστον δύο κλινικές μελέτες που δοκιμάζουν το φάρμακο σεμαγλουτίδη για την Αλτσχάιμερ.