Ερυθρά Θάλασσα: Γιατί τα πλήγματα των ΗΠΑ θα ενθαρρύνουν και δεν θα σταματήσουν τους Χούθι

Η υποστηριζόμενη από το Ιράν μαχητική ομάδα των Χούθι επέζησε από χρόνια αεροπορικών επιδρομών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, υποστηριζόμενων από τη Δύση, και αξιοποιεί τον πόλεμο στη Γάζα για την επίτευξη ενός στρατηγικού αποτελέσματος (στη φωτογραφία του Reuters/Khaled Abdullah, επάνω, νεοσύλλεκτος μαχητής των Χούθι σε τελετή για το τέλος της εκπαίδευσής του, στην πρωτεύουσα Σαναά της Υεμένης).

Καθώς οι Χούθι της Υεμένης εντείνουν τις επιθέσεις τους σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα – φαινομενικά ως απάντηση στα «γενοκτονικά εγκλήματα» του Ισραήλ στη Γάζα – οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απαντούν με πολλαπλά στρατιωτικά πλήγματα το τελευταίο διάστημα. Η Ουάσιγκτον, μάλιστα, επανένταξε την ισλαμιστική ομάδα στην παγκόσμια λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις.

Το κίνημα των Χούθι έχει ήδη αντέξει χρόνια σε αεροπορικές επιδρομές

Eνας πύραυλος εκτοξεύεται από πολεμικό πλοίο κατά τη διάρκεια της επιχείρησης του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εναντίον στρατιωτικών στόχων των Χούθι στην Υεμένη (φωτογραφία US Central Command via Reuters)

Ελπίζουν ότι μ’ αυτά τα χτυπήματα θα πιέσουν τους Χούθι, που ευθυγραμμίζονται με το Ιράν, να υποχωρήσουν. Αυτό, όμως, δεν θα συμβεί. Εκτός από την πλήρη διακοπή του πολέμου στη Γάζα και μια στροφή 180 μοιρών της δυτικής υποστήριξης στην προσέγγιση του Ισραήλ, ελάχιστα είναι αυτά που θα τους πείσουν ν’ αλλάξουν πορεία στο άμεσο μέλλον.

Υπάρχουν τρεις κύριοι λόγοι γι’ αυτό, κανένας από τους οποίους δεν αφορά κατά κύριο λόγο την περιφερειακή στρατηγική του Ιράν.

Ο πρώτος και πιο προφανής είναι ότι το κίνημα των Χούθι, του οποίου η πολιτική πτέρυγα είναι γνωστή ως Ανσάρ Αλλάχ, έχει ήδη αντέξει χρόνια σε αεροπορικές επιδρομές στον πόλεμό του μ’ έναν συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και τη Δύση από το 2015 έως το 2022, επισημαίνει σε ανάλυσή της η Sarah G Phillips, καθηγήτρια Παγκόσμιας Σύγκρουσης και Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.

Πριν, από το 2004 έως το 2010, είχαν εμπλακεί σε έξι πολέμους εναντίον της κεντρικής κυβέρνησης της Υεμένης. Ο ανταρτοπόλεμος δεν είναι νέος γι’ αυτούς και η παρενόχληση πλοίων στ’ ανοικτά των ακτών τους δεν απαιτεί εξελιγμένα όπλα.

Ο αποκλεισμός που συνόδευε μεγάλο μέρος του πρόσφατου πολέμου (ο οποίος αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε μια ασταθή εκεχειρία) βοήθησε επίσης τους Χούθι να βελτιώσουν τα δίκτυα λαθρεμπορίου όπλων τους από το Ιράν, καθώς και τη δική τους εγχώρια παραγωγή.

Αποκτούν «οιονεί νομιμότητα»

Ως αποτέλεσμα, οι αεροπορικές επιδρομές από μόνες τους είναι απίθανο να επιφέρουν τελειωτικό πλήγμα στη στρατιωτική τους ικανότητα και σχεδόν σίγουρα θ’ αυξήσουν τη διάθεσή τους για μάχη.

Κι αυτό γιατί μπορούν – για πρώτη φορά – με έντονο τρόπο να εντάξουν τη δράση τους στο πλαίσιο του αγώνα εναντίον των ΗΠΑ και του Ισραήλ, σύμφωνα με το σύνθημά τους: «Ο Θεός είναι μεγάλος, θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ, κατάρα στους Εβραίους, νίκη στο Ισλάμ».

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο είναι απίθανο να σταματήσουν τις επιθέσεις τους είναι πιο σημαντικός, αλλά λιγότερο κατανοητός, επειδή αφορά την εσωτερική πολιτική της Υεμένης.

Οι Χούθι ελέγχουν επί του παρόντος μεγάλο μέρος της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Σαναά, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 70% του πληθυσμού. Οι άνθρωποι σ’ αυτές τις περιοχές έχουν υποστεί χρόνια δριμύτατης και δομικής (πολιτικο-οικονονικής) βίας από τους ισλαμιστές αντάρτες. Αυτή περιλαμβάνει:

– Εξαναγκαστικές εξαφανίσεις πολιτικών αντιπάλων και θρησκευτικών μειονοτήτων

– Εξωδικαστικές δολοφονίες δημοσιογράφων και εκτελέσεις αμάχων, συμπεριλαμβανομένων ανηλίκων

– Στρατολόγηση παιδιών στρατιωτών

Υεμενίτες σε καταυλισμό για εσωτερικά εκτοπισμένους στη Σαναά της Υεμένης, τον περασμένο Νοέμβριο (φωτογραφία EPA/Yahya Arhab)

– Παρακράτηση μισθών στον δημόσιο τομέα από το 2016

– Τοποθέτηση ναρκών σε κατοικημένες περιοχές, επιθέσεις ελεύθερων σκοπευτών σε πολίτες και χρήση πολιορκητικού πολέμου

– Συστηματικό εκβιασμό των επιχειρήσεων και εφαρμογή ενός φορολογικού συστήματος με βάση την κάστα

– Επιβολή των κανόνων ανδρικής κηδεμονίας για τις γυναίκες

– Και χρησιμοποίηση των τροφίμων και του νερού ως όπλων καταναγκασμού, συμπεριλαμβανομένης της οικειοποίησης της επισιτιστικής βοήθειας για ιδιωτικό πλουτισμό.

Εγκλήματα πολέμου

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο συνασπισμός υπό τη Σαουδική Αραβία και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης έχουν επίσης κατηγορηθεί για εγκλήματα πολέμου και σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του ανελέητου βομβαρδισμού αμάχων και πολιτικών υποδομών.

Τουλάχιστον 150.000 άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους βίαια στον πόλεμο που ξεκίνησε το 2015, αν και ο αριθμός θεωρείται υποτιμημένος καθώς υπάρχουν σημαντικές αμφιβολίες σχετικά με τη συγκέντρωση στοιχείων. Σ’ αυτόν δεν περιλαμβάνονται επίσης πολλές περισσότερες χιλιάδες που έχουν πεθάνει από πείνα και ασθένειες που μπορούν να προληφθούν.

Η συμπεριφορά των Χούθι στην εξουσία τούς έχει κάνει βαθιά αντιδημοφιλείς. Η διαφωνία είναι επικίνδυνη λόγω του συστήματος καταστολής και επιτήρησης της γειτονιάς, το οποίο έχουν επιβάλει στις περιοχές που ελέγχουν. Ωστόσο, οι Υεμενίτες άρχισαν να βγαίνουν στους δρόμους σ’ ένδειξη διαμαρτυρίας πέρυσι στο Ιμπ και στην πολιορκημένη πόλη Ταΐζ.

Στη συνέχεια, στις 26 Σεπτεμβρίου, λίγο πριν την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ και τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ στη Γάζα, οι πολίτες αψήφησαν μαζικά τις αρχές.

«Τρομακτικό κύμα συλλήψεων»

Σε διαδηλώσεις στην πρωτεύουσα Σαναά, γιόρτασαν την επέτειο της επανάστασης του 1962 που ανέτρεψε τον ηγέτη της χώρας, τον Ζαϊντί (σέκτα του σιιτικού Ισλάμ) Ιμάμη, Μοχάμεντ αλ – Μπαντρ – και μαζί του την απολυταρχική εξουσία που βασίζεται στη συγγένεια, και την οποία οι Χούτι επιδιώκουν να επαναφέρουν όπως ισχυρίζονται πολλοί Υεμενίτες.

Εκλαμβάνοντας αυτές τις ενέργειες (ευλόγως) ως κίνηση εναντίον τους, ταρακουνήθηκαν. Η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε ότι απάντησαν μ’ ένα «τρομακτικό κύμα συλλήψεων» και «σκληρή επίδειξη δύναμης».

Σ’ ένα φόντο αυξανόμενης διαφωνίας στο εσωτερικό, οι ενέργειες των Χούθι και τα αντίποινα της Δύσης τους έχουν προσφέρει το δώρο μιας «οιονεί νομιμότητας», σύμφωνα με αναλυτές της Υεμένης. Τα πλήγματα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ προσδίδουν επίσης αξιοπιστία στις απαιτήσεις των ισλαμιστών ανταρτών να «κλείσουν οι επικριτές τα στόματά τους».

Στρατιώτες των Χούθι φρουρούν κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης στην Υεμένη ενάντια στον χαρακτηρισμό τους ως τρομοκράτες από την κυβέρνηση των ΗΠΑ (φωτογραφία EPA/Yahya Ahrab)

Και κάτι εξίσου σημαντικό, οι επιθέσεις των ΗΠΑ μπορούν να ενισχύσουν τις προσπάθειες στρατολόγησης των Χούθι. Και αυτό θα μπορούσε να τους βοηθήσει να επιχειρήσουν ξανά να καταλάβουν τις κρατικές πετρελαιοπηγές στη Μαρίμπ, τις οποίες χρειάζονται για να γίνει η ομάδα τους οικονομικά βιώσιμη.

Αυξάνεται η οργή κατά της Δύσης

Ο τρίτος λόγος που οι Χούθι είναι απίθανο ν’ αποθαρρυνθούν από αεροπορικές επιδρομές ή από τον χαρακτηρισμό τους ως τρομοκράτες είναι ότι οι ενέργειές τους εκφράζουν την οργή της ευρύτερης περιοχής για την ισραηλινή επιδρομή στη Γάζα, η οποία μέχρι στιγμής έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 26.000 Παλαιστίνιους, και τις δεκαετίες υποστήριξης της Δύσης στις πολιτικές του Ισραήλ στην κατεχόμενη Γάζα και τη Δυτική Οχθη.

Αξιοποιούν επίσης τη βαθύτατη δυσαρέσκεια για τις πολιτικές της Δύσης γενικότερα και το ιστορικό της στην ενίσχυση αυταρχικών καθεστώτων που βρίσκονται αντιμέτωπα με τη δράση του λαού τους για αλλαγή.

Πολιτικές που περιλαμβάνουν την πώληση όπλων και την παροχή πολιτικής νομιμοποίησης σε αντιλαϊκά καθεστώτα, με αντάλλαγμα αυτό που η Δύση θεωρεί «σταθερότητα» στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων.

Περαιτέρω βία για τους πολίτες

Οι Υεμενίτες, ωστόσο, γνωρίζουν πολύ καλά ότι η άνοδος και η επέκταση των Χούθι διευκολύνθηκε από αυτήν την ίδια εξωτερική άσκηση πίεσης για σταθερότητα, η οποία στράφηκε ενάντια στη δυνατότητά τους να λύνουν μόνοι τα προβλήματά τους.

Ταυτίζοντας τις ενέργειές τους με τον αγώνα και την άμυνα των Παλαιστινίων, οι Χούθι βρήκαν έναν τρόπο να δυσφημήσουν τους εγχώριους αντιπάλους τους – κάτι που σε μεγάλο βαθμό δεν κατάφεραν να πετύχουν επί 20 χρόνια.

Αυτό θα κάνει ακόμα πιο δύσκολη την απομάκρυνσή τους από την εξουσία και πιθανότατα τους απλούς Υεμενίτες να υποστούν περαιτέρω βία στα χέρια τους.