Εκατομμύρια ξενόφερτα καβούρια εισβάλλουν στην Ευρώπη

Με διάμετρο που φτάνει τα 25 εκατοστά με τις δαγκάνες ανοιγμένες, το ξενόφερτο κινεζικό καβούρι είναι δυνατός αντίπαλος.

Αναγνωρισμένο ως ένα από τα 100 χειρότερα χωροκατακτητικά ξενικά είδη σε παγκόσμιο επίπεδο, το ασιατικό καρκινοειδές είναι σχεδόν ανίκητο: τρώει σχεδόν τα πάντα, επιζεί στην ξηρά, τη θάλασσα και το γλυκό νερό και αναπαράγεται ταχύτατα, με τα θηλυκά να γεννούν κάθε φορά έως και 1 εκατομμύριο αβγά.

Στην Ευρώπη, το καβούρι Eriocheir sinensis εντοπίστηκε για πρώτη φορά πριν από έναν και πλέον αιώνα, αρχικά κοντά σε ένα ποτάμι της Βρέμης στη Γερμανία, αναφέρει το CNN.

Πιθανότατα έφτασε από την Ασία ως λαθρεπιβάτης στο νερό του έρματος των πλοίων. Σήμερα, το ξενικό είδος έχει εδραιωθεί σε 18 από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αλλά όχι στην Ελλάδα).

Η ΕΕ έχει συμπεριλάβει το καβούρι σε λίστα με τα ξενικά είδη που προκαλούν ανησυχία, καθώς ο εισβολέας μπορεί να διαταράξει την τροφική αλυσίδα υδατικών οικοσυστημάτων, να εισαγάγει ασθένειες και να αυξήσει τη διάβρωση των όχθων με τα λαγούμια που σκάβει.

Τα χωροκατακτηρικά ξενικά είδη προκαλούν κάθε χρόνο ζημιές 12 δισ. ευρώ στην ΕΕ

Το 2023, επιστήμονες από όλη την Ευρώπη ενώθηκαν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Clancy για την αντιμετώπιση της απειλής.

Μέχρι σήμερα, η πιο αποτελεσματική μέθοδος ελέγχου του πληθυσμού είναι μια παγίδα που αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας και την Περιβαλλοντική Υπηρεσία της Φλάνδρας στο Βέλγιο.

Οι τρεις παγίδες που έχουν εγκατασταθεί σε ποτάμια της χώρας από το 2018 έχουν πιάσει μέχρι σήμερα γύρω στα 3 εκατομμύρια καβούρια, λέει στο CNN ο Γιόνας Σέλινκ, καθηγητής υδρόβιας βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας.

Η παγίδα είναι ένα μεταλλικό αυλάκι με υπερυψωμένα τοιχώματα που τοποθετείται κάθετα στην κοίτη του ποταμού. Τα καβούρια πέφτουν μέσα, δεν μπορούν όμως να βγουν από τα ψηλά τοιχώματα και αναγκάζονται να κινηθούν μέχρι τις άκρες του καναλιού, οπότε πέφτουν μέσα σε κιβώτια.

Μια παγίδα ίδιου σχεδιασμού εγκαταστάθηκε πέρυσι στη Βρετανία, εκτός του προγράμματος Clancy, και οι επιστήμονες σκοπεύουν να εγκαταστήσουν κι άλλες στο Βέλγιο, τη Γερμανία και τη Σουηδία.

Αυτή η μεταλλική παγίδα μπορεί να αιχμαλωτίζει δεκάδες χιλιάδς καβούρια την ημέρα (Paul Van Loon / Clancy)

Το κινεζικό καβούρι φαίνεται ότι βρήκε ιδανικό περιβάλλον στην Ευρώπη επειδή εδώ δεν έχει φυσικούς εχθρούς, είναι οπορτουνιστικό και ανθεκτικό είδος και ευνοείται από την κλιματική αλλαγή.

Η ΕΕ εκτιμά ότι τα χωροκατακτηρικά ξενικά είδη προκαλούν κάθε χρόνο ζημιές 12 δισ. ευρώ στις χώρες μέλη. Η ευρωπαϊκή Στρατηγική Βιοποικιλότητας για το 2030 δεσμεύεται για τον έλεγχο αυτών των ειδών και την πρόληψη της εξάπλωσής τους.

Εισβολή σε πόλεις

Οι παγίδες που ανέπτυξε το πρόγραμμα Clancy τοποθετούνται σε περιοχές μέσω των οποίων μεταναστεύουν μεγάλοι αριθμοί καβουριών. Το φθινόπωρο, τα ενήλικα καβούρια μεταναστεύουν απ0ο τα ποτάμια στη θάλασσα για να γεννήσουν αβγά. Την άνοιξη, τα νεαρά καβούρια ακολουθούν την ίδια διαδρομή, διανύοντας απόσταση έως και 10 χιλιομέτρων ανά ημέρα, λέει ο Σέλινκ.

Καβούρια έχουν βρεθεί ακόμα και 1.000 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, προσθέτει.

Οι παγίδες είναι πολύ αποτελεσματικές εναντίον των νεογέννητων καβουριών που μεταναστεύουν (Heleen Keirsebelik / Clancy)

«Κάποιες φορές παίρνουν λάθος στροφή και καταλήγουν στο κέντρο της πόλης» λέει ο ερευνητής, ο οποίος θυμάται εκατοντάδες καβούρια να σουλατσάρουν στους δρόμους του Λιέρ, μιας μικρής βελγικής πόλης όπου συμβάλλουν δύο ποτάμια.

Έχει ακούσει ακόμα και ιστορίες για καβούρια που σκαρφάλωσαν τοίχους και βρήκαν καταφύγιο σε υγρά μπάνια σπιτιών.

Οι παγίδες φαίνεται πως είναι ο πιο αποτελεσματικός και φθηνός τρόπος για τον έλεγχο των καβουριών. Με ένα δίχτυ μπορεί να πιάσει κανεί μόνο 80 με 100 καβούρια την ημέρα, ενώ η παγίδα μπορεί να συλλέξει 8 με 10 χιλιάδες, λέει ο Μπιορν Σούκοφ του Ινστοτούτου «Άλφρεντ Βέγκενερ» στη Γερμανία.

Ένα αναπάντητο ερώτημα είναι το πώς πρέπει να απορρίπτονται τα καβούρια που συλλέγονται. Διαφορετικές χώρες της ΕΕ έχουν και διαφορετικούς κανόνες για τη θανάτωσή τους, επισημαίνει. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, επιτρέπεται μόνο η θανάτωση με βρασμό ή ηλεκτροπληξία, ενώ στο Βέλγιο τα καβούρια σκοτώνονται με απότομη κατάψυξη.

Στην Κίνα, το συγκεκριμένο είδος καβουριού τρώγεται, δεν έχει όμως πολύ κρέας και στην Ευρώπη δεν είναι δημοφιλές.