Γαλλία: από τα «κίτρινα» στα «πράσινα γιλέκα» του αγροτικού ξεσηκωμού

Το ηθικό ήταν υψηλό στα μπλόκα των αγροτών, καθώς αυτά είχαν φτάσει πια, από τις 29 Ιανουαρίου, έξω από το Παρίσι.

Καθώς η νύχτα έπεφτε στον κομβικής σημασίας αυτοκινητόδρομο Α1, βόρεια της γαλλικής πρωτεύουσας, οι διαδηλωτές έψηναν λουκάνικα και έπιναν κρασί και μπύρα.

Ήταν μια περίεργη αντίθεση -περιγράφει ο ανταποκριτής της εφημερίδας Telegraph– με την κύρια τακτική των κινητοποιήσεων, την οποία αποκαλούν «Επιχείρηση Λιμοκτονία στο Παρίσι».

Στη Γαλλία οι αγροτικές κινητοποιήσεις μετρούν ήδη μισό μήνα, με αφετηρία τα νοτιοδυτικά.

Εξαπλώθηκαν γρήγορα, με ώθηση την αγανάκτηση από τη συρρίκνωση του εισοδήματός τους, στα όρια της οικονομικής εξουθένωσης.

Οι λόγοι, πολλοί.

H ενεργειακή κρίση και το αυξημένο κόστος παραγωγής.

Ο καταγγελλόμενος ως αθέμιτος ανταγωνισμός από εισαγόμενα προϊόντα, και δη των αδασμολόγητων από την εμπόλεμη Ουκρανία, όπως σιτάρι, κοτόπουλα και αυγά.

Οι επιπτώσεις από τους όλο και πιο αυστηρούς περιβαλλοντικούς περιορισμούς της Πράσινης Συμφωνίας των Βρυξελλών.

Το «τέρας» της γραφειοκρατίας, εγχώριας και ευρωπαϊκής.

Τα αιτήματα είναι κοινά σε όλες τις χώρες της ΕΕ, όπου οι αγρότες έχουν καταλάβει διαμαρτυρόμενοι τους δρόμους με τα τρακτέρ.

«Ο αγώνας είναι ο ίδιος, δεν υπάρχουν πλέον χρήματα», λέει η Βερονίκη Λε Φλοκ, πρόεδρος του γαλλικού αγροτικού σωματείου Coordination Rurale, δεύτερου μεγαλύτερου στη χώρα.

Ως η μεγαλύτερη αγροτική παραγωγός στην ΕΕ, η Γαλλία παίρνει «τη μερίδα του λέοντος» από τις κοινοτικές επιδοτήσεις στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.

Ξεπερνούν τα 9 δισεκατομμύρια ετησίως.

«Χωρίς την ΚΑΠ, οι αγρότες μας δεν θα είχαν έσοδα. Πολλοί δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν», είπε ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, παραμονές της ειδικής συνόδου κορυφής των «27», την 1η Φεβρουαρίου, με επίκεντρο την ενδιάμεση αναθεώρηση του μακροπρόθεσμου (2021-27) προϋπολογισμού της ΕΕ.

Όμως «η Ευρώπη πρέπει να είναι λιγότερο απαιτητική με εκείνους [τους αγρότες] που δουλεύουν σκληρά κάθε μέρα», συμπλήρωσε, λοξοκοιτώντας νοερά την ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν να εκμεταλλεύεται την αγροτική δυσαρέσκεια, λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές.

Γάλλοι αγρότες αποκλείουν με τα τρακτέρ τους αυτοκινητόδρομο κοντά στο Παρίσι (REUTERS/Abdul Saboor)

Πολλά προβλήματα, νέες προκλήσεις

Ο νομός Οτ-Γκαρόν στη νοτιοδυτική Γαλλία ήταν η αφετηρία των αγροτικών κινητοποιήσεων, που κατέκλυσαν ολόκληρη τη χώρα.

Σε επιτόπιο ρεπορτάζ, η εφημερίδα Les Echos καταγράφει τα πολυπαραγοντικά και δυσεπίλυτα προβλήματα που κατέβασαν στους δρόμους τους αγρότες.

Ένας από αυτούς είναι ο 47χρονος Λοράν Αμπαντί.

Έχει τη φάρμα του σε ένα χωριουδάκι περίπου 50 χιλιόμετρα έξω από την Τουλούζη.

Εκτρέφει περίπου 100 βοοειδή της φυλής Blondes d’Aquitaine, με χαρακτηριστικά τη γρήγορη ανάπτυξη, την ευρωστία και τα χαμηλά επίπεδα λίπους.

Με φόντο τα μακρινά χιονισμένα Πυρηναία, τα ξεχωριστά βοοειδή στη φάρμα του Λοράν καταβροχθίζουν την τροφή που ετοιμάστηκε ειδικά γι’ αυτά φέτος.

Λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων, οι δικές του καλλιέργειες δεν ήταν αρκετά θρεπτικές, όπως κατέδειξε εργαστηριακή ανάλυση.

Για να διασφαλίσει ότι οι αγελάδες του θα συνεχίσουν να παράγουν ποιοτικό γάλα, έπρεπε να προσθέσει ένα συμπλήρωμα διατροφής με βάση το τριφύλλι, τη σόγια, το καλαμπόκι, το κριθάρι και κάποιες βιταμίνες.

«Είναι ένα επιπλέον κόστος, αλλά αυτή είναι η ζωή του αγρότη», μονολογεί.

Είναι ωστόσο πια δυσβάσταχτο για κάποιον που το εισόδημά του φτάνει κατά μέσο όρο τα 800 ευρώ το μήνα.

Οι δε προκλήσεις πολλαπλασιάζονται.

Δυνητικά θανατηφόρα για τα βοοειδή, η επιζωοτική αιμορραγική νόσος (EHD) -που μεταδίδεται από σκνίπες και μύγες- εξαπλώνεται από το 2022 στα εδάφη της νότιας Ευρώπης.

Το πρώτο κρούσμα στο Οτ-Γκαρόν καταγράφηκε πέρυσι και έχει ήδη επηρεάσει το 60% του τοπικού ζωικού κεφαλαίου.

Μέχρι τώρα, ο Λοράν έχει χάσει μόνο μία αγελάδα.

Όπως όμως και οι άλλοι αγρότες της περιοχής, ανησυχεί για το τι θα γίνει την άνοιξη, όταν σκνίπες θα ξαναρχίσουν να κάνουν «πάρτι».

Προς το παρόν δεν υπάρχει στην ΕΕ εγκεκριμένο εμβόλιο κατά της EHD, η οποία είναι αβλαβής για τον άνθρωπο, όχι όμως και για την κτηνοτροφία, που μπαίνει όλο και περισσότερο στο «κάδρο» της κλιματικής αλλαγής και της «πράσινης» μετάβασης.

Φυσικά, δεν είναι ο μόνος κλάδος…

Λούτρινο με τη μορφή μοσχαροκεφαλής δεμένο στη μάσκα ενός τρακτέρ, στα αγροτικά μπλόκα έξω από το Παρίσι (REUTERS/Benoit Tessier)

«Πράσινη» μετάβαση μετ’ εμποδίων

Στις συζητήσεις στα αγροτικά μπλόκα, τα προβλήματα ανακυκλώνονται, χωρίς εύκολες λύσεις.

Τα μέτρα της κυβέρνησης είναι ανεπαρκή. Οι κοινοτικές επιδοτήσεις δεν αρκούν. Το αγροτικό ντίζελ παραμένει ακριβό, όπως και οι ζωοτροφές, τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα. Η άνοδος της τιμής τροφίμων και πρώτων υλών αυξάνουν περαιτέρω το ήδη διογκωμένο κόστος παραγωγής.

Όλα αυτά, συν οι ευρωπαϊκοί περιβαλλοντικοί περιορισμοί, δημιουργούν μια εικόνα αδιεξόδου.

Σε έναν φαύλο κύκλο, πάντως, η κλιματική αλλαγή έχει προστεθεί στη λίστα των προβλημάτων.

Ο νομός Οτ-Γκαρόν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, όχι μόνο με ταχύτερη άνοδο της μέσης θερμοκρασίας αλλά και στροφή προς ένα πολύ πιο ξηρό κλίμα.

Το 2022 ήταν ένα έτος ιδιαίτερα έντονης ξηρασίας, με αποτέλεσμα τη μακροπρόθεσμη μείωση της απόδοσης πολλών καλλιεργειών, όπως των σιτηρών.

Εν μέσω λειψυδρίας και αύξησης του κόστους νερού, οι περισσότεροι αγρότες θεωρούν ως λύση την κατασκευή αναχωμάτων και ταμιευτήρων για τη συγκράτηση μέρους του υδάτινου όγκου από τις χειμερινές βροχοπτώσεις.

Όμως αρκετοί αντιτίθενται. «Δεν θα θέλαμε, βλέπετε, να βλάψουμε τις πεταλούδες και τα έντομα», σχολιάζει σκωπτικά ένας αγρότης στο μπλόκο.

Η πικρία είναι διάχυτη στην ευρύτερη νοτιοδυτική περιοχή της Οξιτανίας, το πιο αγροτικό αλλά και πιο φτωχό διοικητικό διαμέρισμα της Γαλλίας.

Ήταν η πρώτη περιφέρεια που επένδυσε στη βιολογική γεωργική παραγωγή, σε ποσοστό διπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο.

Πρόκειται για μια δαπανηρή παρέμβαση, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.

Αλλά, όπως λένε οι αγρότες, έχει γίνει πια ασύμφορη.