Πώς οι δημόσιες τουαλέτες του Τόκιο επηρέασαν την υποψήφια για Όσκαρ ταινία «Υπέροχες ημέρες»

Οι Υπέροχες Μέρες, η τελευταία ταινία του Βιμ Βέντερς, η οποία ήταν υποψήφια για Καλύτερη Διεθνή Ταινία στα Όσκαρ 2024, δεν έχει προκαλέσει δέος μόνο για την παραγωγή και την πλοκή της, αλλά και για το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται.

Δηλαδή, το σύνολο των 17 δημόσιων τουαλετών υψηλής τεχνολογίας που έχουν κατασκευαστεί σε δύο πάρκα στο κέντρο του Τόκιο, όπου ο πρωταγωνιστής της ιστορίας εργάζεται ως καθαριστής – μια συλλογή από μικρά αρχιτεκτονικά διαμάντια που βρίσκονται στη περιοχή Shibuya, μια από τις αστικές περιοχές που φωτογραφίζονται περισσότερο από τους δυτικούς τουρίστες στην πρωτεύουσα, χάρη στις περίφημες συνωστισμένες διαβάσεις, που έχουν απαθανατιστεί σε ταινίες όπως το Lost in Translation, της Sofia Coppola, ή το Babel, του Alejandro González Iñárritu.

«Η ιδέα μου ήταν να δημιουργήσω εγκαταστάσεις ανοιχτές σε όλους ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εθνικότητας ή αναπηρίας», εξήγησε ο Koji Yanai, δημιουργός και κάτοχος του έργου και παραγωγός της ταινίας του Βέντερς, σε email που έστειλε στην εφημερίδα EL PAÍS.

«Ακόμα κι αν πρόκειται για μια φανταστική τουαλέτα σχεδιασμένη από έναν διάσημο δημιουργό, αν δεν διατηρείται καθαρή, οι άνθρωποι φυσικά θα μείνουν μακριά της»

Αναφέρεται σε μια συζήτηση με τον πατέρα του, τον Tadashi Yanai, ιδρυτή της πολυεθνικής εταιρείας μόδας Fast Retailing, που ανήκει στην Uniqlo, ο οποίος του είπε: «Είναι καλό να έχεις μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, αλλά το πιο σημαντικό είναι να φτιάχνεις κάτι για όλους». Από εκεί και πέρα, ο Koji Yanai αποφάσισε να βοηθήσει στη διοργάνωση των Παραολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο 2020, «αντιμετωπίζοντας ένα θεμελιωδώς ανθρώπινο ζήτημα»: την ανάγκη χρήσης της τουαλέτας.

Φωτογραφία: Mastermind Ltd

Για να αντιμετωπίσει την αρνητική εικόνα της δημόσιας τουαλέτας «ως ένα σκοτεινό, δύσοσμο, τρομακτικό, δυσεύρετο μέρος», ο Yanai κάλεσε διάσημους καλλιτέχνες να επανασχεδιάσουν «δημόσιες τουαλέτες που όλοι θα ήθελαν να χρησιμοποιούν». Σε συνεργασία με το ιδιωτικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Nippon Foundation και την τοπική κυβέρνηση της Shibuya, προέκυψε ένα κράμα από δημόσια τέχνη, τεχνολογία και υγιεινή που ονομάζεται The Tokyo Toilet (TTT).

Δημιουργικές και λειτουργικές επιλογές

Οι χώροι αποτελούν μια βιτρίνα δημιουργικών και λειτουργικών εφαρμογών που υπογράφουν 16 διάσημοι σχεδιαστές, ακαδημαϊκοί και αρχιτέκτονες, όπως οι Fumihiko Maki, Tadao Ando και Shigeru Ban, νικητές του βραβείου Pritzker το 1993, το 1995 και το 2014, αντίστοιχα.

Για να μάθει πώς να καθαρίζει τις τουαλέτες που είναι εξοπλισμένες με ολοκληρωμένα κυκλώματα και να μάθει να χρησιμοποιεί έναν καθρέφτη χειρός για να διευκολύνει την έρευνα, ο ηθοποιός που υποδύεται τον Hirayama, ο Koji Yakusho, εκπαιδεύτηκε με τους εργαζόμενους της εταιρείας που είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση

Κάθε ένα από τα δωμάτια διαθέτει τουαλέτες της TOTO, μιας πρωτοπόρου εταιρείας στον τομέα των ηλεκτρονικών εφαρμογών στις τουαλέτες, των οποίων η εξαιρετική κομψότητα προκαλεί έκπληξη στους ξένους επισκέπτες, με αποτέλεσμα να εμπλουτίζονται οι ιστορίες τους από την επίσκεψη στην Ιαπωνία.

Οι τουαλέτες που καθαρίζει καθημερινά ο Hirayama, ο πρωταγωνιστής του Perfect Days, είναι ένας ιδανικός τρόπος για να γνωρίσει κανείς το έργο. Αυτή που βρίσκεται πιο κοντά στο σταθμό Shibuya, στο πάρκο Jingu-Dori, είναι μια μεταλλική κατασκευή σχεδιασμένη από τον Tadao Ando που μοιάζει με ένα κυκλικό αντικείμενο από άλλο πλανήτη που μόλις προσγειώθηκε σε έναν ιαπωνικό κήπο με κερασιές.

Η προεξέχουσα οροφή του θυμίζει τις προεξοχές του παραδοσιακού ιαπωνικού σπιτιού που εκτείνεται στον κήπο και χρησιμεύει ως πέρασμα μεταξύ του χώρου διαβίωσης και της φύσης.

Οι πολυσυζητημένες τουαλέτες, λόγω της ασυνήθιστης φιλοσοφίας του design τους, είναι αυτές με τους διαφανείς τοίχους που σχεδίασε ο Shigeru Ban σε δύο γειτονικά πάρκα στη γειτονιά Yoyogi. Όταν ο επισκέπτης κλείνει την πόρτα και την κλειδώνει, οι τοίχοι γίνονται αδιαφανείς. Η ιδέα είναι να μπορεί να επιβεβαιωθεί από το εξωτερικό αν η τουαλέτα είναι ελεύθερη και καθαρή.

Ο Yanai, ο δημιουργός του έργου, αρνείται να πει ποια τουαλέτα είναι η αγαπημένη του. «Είναι σαν να διαλέγεις ποιο είναι το αγαπημένο σου παιδί», λέει, και αντ’ αυτού μοιράζεται το κύριο μάθημα που πήρε από την ενασχόληση με το έργο: να αντιληφθεί τη σημασία των καθαριστών και των εργασιών συντήρησης.

«Ακόμα κι αν πρόκειται για μια φανταστική τουαλέτα σχεδιασμένη από έναν διάσημο δημιουργό, αν δεν διατηρείται καθαρή, οι άνθρωποι φυσικά θα μείνουν μακριά της», εξηγεί και συνδέει την παραγωγή του «Υπέροχες ημέρες» με την πρόθεση του να αναδειχθούν οι άνθρωποι που εργάζονται για να εξασφαλίσουν ότι οι τουαλέτες παραμένουν αστραφτερές και καθαρές.

Εκπαίδευση με τους εργαζόμενους

Για να μάθει πώς να καθαρίζει τις τουαλέτες που είναι εξοπλισμένες με ολοκληρωμένα κυκλώματα και να μάθει να χρησιμοποιεί έναν καθρέφτη χειρός για να διευκολύνει την έρευνα, ο ηθοποιός που υποδύεται τον Hirayama, ο Koji Yakusho, εκπαιδεύτηκε με τους εργαζόμενους της εταιρείας που είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση, της Tokyo Sanitation.

Η πολυπλοκότητα του σχεδιασμού των τουαλετών της TTT και η πληθώρα των υλικών απαιτούν τη χρήση ειδικών μεθόδων, εργαλείων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απορρυπαντικών σχεδιασμένων για κάθε ειδική τουαλέτα, σύμφωνα με τον Haruhiko Watanabe, διευθυντή της Tokyo Sanitation.

Για την ερμηνεία του Koji Yakusho στο Perfect Days, ο Watanabe έδωσε εξηγήσεις για τη σωστή στάση του σώματος για μια τέχνη που είναι πιο οικεία στις παλαιότερες γενιές στην Ιαπωνία, οι οποίες διδάσκονταν πώς να καθαρίζουν τακτικά τις αίθουσες διδασκαλίας και τις τουαλέτες τους στο σχολείο.

Πηγή: El pais | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Mastermind Ltd