Γάζα: Πώς οι ισραηλινές επιχειρήσεις στα τούνελ μπορεί να την αφήσουν χωρίς νερό για πάντα

Η ανορθόδοξη τακτική που επέλεξε το Ισραήλ για να αχρηστεύσει το εκτεταμένο δίκτυο τούνελ που χρησιμοποιεί η παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς απειλεί να δηληριάσει τα υπόγεια ύδατα της Λωρίδας της Γάζας και να αποσταθεροποιήσει όσα κτήρια έχουν απομείνει όρθια, προειδοποιούν υδρολόγοι.

Στις 30 Ιανουαρίου, οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (IDF) επιβεβαίωσαν ότι έχουν θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο να πλημμυρίσουν τις σήραγγες με θαλασσινό νερό, το οποίο σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς θα μπορούσε να περάσει στον υπόγειο υδροφορέα που προσφέρει  σχεδόν το 80% του νερού της Γάζας.

Οι IDF διαβεβαίωσαν ότι οι τοποθεσίες των επιχειρήσεων επιλέχθηκαν έτσι ώστε «να μην υπονομευθούν τα υπόγεια ύδατα στην περιοχή».

«Μια τέτοια ενέργεια θα είχε δριμείες συνέπειες σε όλες τις πλευρές της ζωής στη Γάζα –στις καλλιέργειες, στα εδάφη, στις υποδομές»

Ο παράκτιος υδροφόρος ορίζοντας της Λωρίδας της Γάζας είχε ήδη αρχίσει να μολύνεται με θαλασσινό λόγω της υπεράντλησης των προηγούμενων δεκαετιών. Κάποιοι ειδικοί ανησυχούν τώρα για πλήρη αχρήστευση ενός φυσικού πόρου από τον οποίο εξαρτάται όχι μόνο ο πληθυσμός αλλά και οι καλλιέργειες.

«Αν βάλεις αλμυρό νερό σε μια πηγή γλυκού νερού, αυτό είναι ρύπανση, είναι μόλυνση, είναι δηλητηρίαση» είπε στον δικτυακό τόπο του περιοδικού Nature ο Μαρκ Ζεϊτούν, διευθυντής του Geneva Water Hub στην Ελβετία.

«Αν απλά γεμίσεις τα τούνελ με νερό, υποθέτω ότι δεν είναι επαρκώς μονωμένα για να κρατήσουν το νερό. Το νερό θα αποστραγγιστεί και θα καταλήξει στον υδροφορέα» εξήγησε.

Ισραηλινός στρατιώτης δείχνει την είσοδο τούνελ της Χαμάς στις 7 Ιανουαρίου (Reuters)

Υπόγειος ιστός

Το εκτεταμένο δίκτυο σηράγγων πιστεύεται ότι φτάνει σε κάθε γωνιά της πυκνοκατοικημένης Λωρίδας της Γάζας, η οποία έχει έκταση 363 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πριν τον πόλεμο φιλοξενούσε πληθυσμό άνω των 2 εκατομμυρίων.

Τα τούνελ είναι ένας ιστός από υγρά περάσματα σε αμμώδη εδάφη, ανέφερε μετά την απελευθέρωσή της η Γιοτσεβέντ Λίφτζιζ, μια από τους ισραηλινούς πολίτες που απήχθησαν  από τη Χαμάς στη διάρκεια της επίθεσης που πυροδότησε τη σύρραξη στις 7 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών, τουλάχιστον μία σήραγγα έχει ανοιχτεί σε βάθος 50 μέτρων. Στην ανατολική πλευρά της Λωρίδας της Γάζας, ο υδροφόρος ορίζοντας βρίσκεται σε βάθος περίπου 60 μέτρων, όμως στα δυτικά βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, υπολόγιζε μελέτη του 2020.

Θεωρητικά, επομένως, κάποιες σήραγγες μπορεί να απέχουν μόνο λίγα μέτρα από τα υπόγεια ύδατα.

«Αν πλημμυρίσουν τα τούνελ το θαλασσόνερο θα διαπεράσει τα γεωλογικά στρώματα προς τον υδροφορέα» είπε ο Αχμέντ Ραφάρ Γκόντιε, γεωγράφος του Εθνικού Πανεπιστημίου στη Ναμπλούς της Δυτικής Όχθης.

«Μια τέτοια ενέργεια θα είχε δριμείες συνέπειες σε όλες τις πλευρές της ζωής στη Γάζα –στις καλλιέργειες, στα εδάφη, στις υποδομές».

Η ροή του θαλασσινού νερού θα μπορούσε επίσης να αποσταθεροποιήσει το υπέδαφος και να προκαλέσει καθιζήσεις και καταρρεύσεις κτηρίων.

Διαφορετική γνώμη έχει ωστόσο ο Νόαμ Βάισμπροντ του Πανεπιστημίου «Μπεν Γκουριόν» στο Ισραήλ. «Δεν είμαι σίγουρος ότι ο περιβαλλοντικός κίνδυνος είναι όσο ακραίος όσο θέλουν κάποιοι να πιστεύουν, είπε.

Κατά μήκος της ακτής, εξήγησε, τα υπόγεια νερά έχουν ήδη μολυνθεί με θαλασσινό νερό, ενώ ακόμα και σε άλλες περιοχές υπάρχει γνωστό πρόβλημα ρύπανσης από φυτοφάρμακα και λύματα.

Επιπλέον, τα τούνελ δεν σχηματίζουν ένα ενιαίο δίκτυο και αυτό σημαίνει ότι ενδεχόμενες επιπτώσεις θα είχαν τοπικό χαρακτήρα, εκτίμησε.

Οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι που κατέφυγαν στη Ράφα πίνουν ακόμα και βρόχινο νερό (Reuters)

Χρόνια έλλειψη νερού

Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος ήρθε να επιδεινώσει το οξύ πρόβλημα λειψυδρίας στη Λωρίδα της Γάζας, όπου μόνο το 10% του πληθυσμού είχε άμεση πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό το 2020, σύμφωνα με υπηρεσίες του ΟΗΕ.

Ένα μέρος της κατανάλωσης καλύπτεται με νερό που φτάνει μέσω αγωγών από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ενώ από το 2017 λειτουργεί μονάδα αφαλάτωσης που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ. Πιθανότατα το εργοστάσιο έχει σταματήσει να λειτουργεί λόγω διακοπής ηλεκτροδότησης,. Πριν από τον πόλεμο, το Ισραήλ κάλυπτε το ήμισυ των αναγκών της Γάζας σε ρεύμα, από τον Οκτώβριο όμως έχει κατεβάσει διακόπτη.

Στο μεταξύ, η έλλειψη νερού έχει γίνει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τους 1,9 εκατ. εκτοπισμένους, πολλοί από τους οποίους ζουν σε σκηνές ή στους δρόμους στη Ράφα, η οποία βρίσκεται στο νότιο άκρο της Λωρίδας της Γάζας.

Μετά τις καταρρακτώδεις βροχές του Ιανουαρίου, πολλοί άρχισαν να μαζεύουν βρόχινο νερό σε λεκάνες και πιάτα.