Ο γυμνασιόπαις Ανδρέας Παπανδρέου

Στις 5 Φεβρουαρίου 1919, γεννιέται ο Ανδρέας Παπανδρέου. Μία από τις πιο επιδραστικές πολιτικές φυσιογνωμίες στην Ελλάδα του 20ου αιώνα.

Ίδρυσε το Πα.Σο.Κ, διετέλεσε πρωθυπουργός για τρεις θητείες και πρωταγωνίστησε, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά, στις κρισιμότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.

Για τον Ανδρέα Παπανδρέου ως πολιτικό, έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα και αναλύσεις. Για τον Ανδρέα Παπανδρέου όμως πριν την πολιτική και ιδιαίτερα για την παιδική του ηλικία εχουν γραφτεί  σαφώς λιγότερα.

Έτσι, σήμερα, ανατρέχουμε σε όσα δημοσιεύθηκαν στα «ΝΕΑ» στις 24 Ιουνίου 1996, λίγες ημέρες μετά τον θάνατό του,  με την επιμέλεια της Μικέλας Χαρτουλάρη.

«ΤΑ ΝΕΑ», 24.6.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Έτσι, σήμερα, ανατρέχουμε σε όσα γράφτηκαν στα «ΝΕΑ» στις 24 Ιουνίου 1996 με την επιμέλεια της Μικέλας Χαρτουλάρη:

« “Εάν η υγεία του τον βοηθήση, ασφαλώς θα απασχολήση το Πανελλήνιον μίαν ημέραν”. Μ’ αυτήν τη φράση έκλεινε το πορτρέτο του 17χρονου Ανδρέα Παπανδρέου ο καθηγητής του στο Πειραματικό Σχολείο, Ιωάννης Σταματάκος (…).

»Ο Α. Παπανδρέου έφθασε στο Πειραματικό προερχόμενος από το Κολλέγιο Αθηνών και φοίτησε εκεί μόνο για το σχολικό έτος 1936-1937, το τελευταίο του Γυμνασίου. Ήταν όμως αρκετό για τον καθηγητή του που τον σκιαγραφεί ως εξής:

“Φιλόπονος και φιλομαθής εις το έπακρον, συνδυάζων μνήμην και κρίσιν (…) ανήσυχος φύσις ζητεί να αγκαλιάση πάσαν την σύγχρονον πνευματικήν κίνησιν. (…)

Υπήρξεν άριστος εις πάντα τα μαθήματα. Το μόνον μειονέκτημά του οφειλόμενον αφ’ενός εις κληρονομικότητα και αφ’ ετέρου εις τους περί αυτόν παράγοντας της αγωγής, είναι ότι είναι πείσμων δημαγωγός (…).

Πείσμα ωσαύτως αλλά και εμπάθειαν τινά, δεικνύει και εν τη υποστηρίξει των πολιτικών και πολιτειακών του αντιλήψεων (…) Εν παντί και πάντοτε αναλαμβάνει την πρωτοπορείαν”».

«ΤΑ ΝΕΑ», 24.6.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Οι απαντήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου

Ακολουθούν απαντήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου σε γενικού περιεχομένου ερωτήσεις, όταν φοιτούσε στην 6η τάξη του Γυμνασίου.

«Τι πράγμα σε έκαμε να λυπηθής πιο πολύ έως τώρα;

-Η εγκαθίδρυση του Χιτλερισμού στη Γερμανία.

Σου αρέσει να συλλέγης τίποτε; Έχεις καμίαν συλλογήν;

-Βιβλίων και άρθρων πάνω στη φιλοσοφία και την κοινωνιολογία.

Ποίον μάθημα σου αρέσει περισσότερον απ’ όλα; Διατί;

-Η Ιστορία και τα Μαθηματικά. Το ένα συμβαδίζει με τα ενδιαφέροντά μου. Το άλλο μου αρέσει για τη λογική του (Μεθολογία του).

Ποίον μάθημα δεν σου αρέσει διόλου; Διατί;

-Τα Θρησκευτικά. Γιατί είναι δογματικό. Περιορίζει την ελευθερία των σκέψεων. Δεν δίνει τίποτα γιατί η θρησκεία είναι πίστη κ όχι μάθηση.

«ΤΑ ΝΕΑ», 24.6.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Τι βιβλία σου αρέσουν να διαβάζης; Διατί;

-(Κοινωνιολογικά). Τα έχοντα σχέση με φιλοσοφικά προβλήματα.

Τι σου έκαμε την μεγαλυτέραν εντύπωσιν έως τώρα (απ’ όσα είδες, ήκουσες, ή έζησες);

-Το Ισπανικό ζήτημα.

Ποίον από όλα αυτά τα παιγνίδια σου αρέσει περισσότερον; Διατί;

-To σκάκι γιατί θέλει σκέψη.

Τι παιγνίδια σου ήρεσαν να παίζης, όταν ήσο μικρότερος;

-‘Κλέφτες κι αστυνόμοι΄. Θέλει πνεύμα οργανωτικό και επακολουθεί μάχη. Παιγνίδι πανευματικόν και διασκεδαστικόν.

Ποίον πρόσωπον έχεις ως ιδανικόν, που θα ήθελες να ομοιάσης; Διατί;

-Κανένα. Με οδηγούνε μονάχα ιδέες.

Γράψε τα τρία επαγγέλματα, που επροτίμας κατά σειράν να ακολουθήσηε εις τον βίον σου.

-Πολιτικός. Κοινωνιολόγος. Πολιτικός, Κοινωνιολόγος, Καπετάνιος σε βαπόρι.

Διατί τα προτιμάς αυτά;

-To πρώτο εκπροσωπεί τη δράση. Αυτό με τραβάει το πιο πολύ. Το δεύτερο εκφράζει τα επιστημονικά μου ενδιαρέροντα. Αν και τα δύο θα ήταν αδύνατα, τότε δε θα ήθελα άλλη επιστήμη, αλλά το ταξίδι και τη θάλασσα.

Τι πράγμα θα σε έκαμνε πολύ ευτυχή εις την ζωήν σου;

-H εφαρμογή του κοινωνικού συστήματος της αρεσκείας μου και η ανατροπή του σημερινού. Γενικώτερα, η επιτυχία και η πραγματοποίηση των πολιτικών και κοινωνικών μου αντιλήψεων.

«ΤΑ ΝΕΑ», 24.6.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Αν επρόκειτο να κάμεις οικονομίαν, πού θα την έκαμνες (τροφή, ενδυμασία, κατοικία, κινηματογράφος, βιβλία, γλυκίσματα κ.λπ.); Διατί;

-Από τον κινηματογράφο, τα γλυκίσματα και την ενδυμασία. Μου είναι πολύ μικρότερες απολαύσεις από ό,τι τα άλλα τρία.

Τι θα έκαμες ένα σου έπεφτεν ο πρώτος αριθμός του Λαχείου; (1.000.000 δρχ);

-Θα τον χρησιμοποιούσα ολάκερο στην επιτυχία των πολιτικό-κοινωνικών μου ιδεωδών.

Γράψε τι προτέρημα ή τι προτερήματα θαυμάζεις εις τους φίλους σου που δεν τα έχουν άλλοι;

1.     Χαρακτήρος: Παλληκαριά, ετοιμότητα, αποφασιστικότητα, συνέπεια.

2.     Πνεύματος: Κρίση και φαντασία.

Ποια από τα ελαττώματα των συμμαθητών σου δεν δύνασαι να υποφέρης; Διατί;

– Την ψευτιά και την προδοσία.

Τι είναι δίκαιος;

-Δίκαιος είναι ο πράττων συμφώνως προς το δίκαιον μιας εποχής και ενός τόποτ, της εποχής και του τόπου κατά την οποίαν ζη. Δίκαιον δε είναι η καθ’ ωρισμένον τρόπον αντίληψις των αγνών παρορμήσεων αναλόγως των συνθηκών.

Τι είναι θάνατος;

-Θάνατος είναι η καταστροφή τής καθ’ έναν ωρισμένον τρόπον ωργανωμένης οργανικής ύλης και γενικώς η καταστροφή του φαινομένου της ατομικότητος, της συστάσεως του όντος αυτού, διά της αναλύσεως των απαρτιζόντων αυτό στοιχείων».