Tα κρυφά μηνύματα του πακέτου Μπλίνκεν για την Ελλάδα

Η ιστορία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και του τρόπου που πάντοτε τέμνονται και με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αποτυπώνεται και στον τρόπο που όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτή τη σύνθετη σχέση εξετάζουν εάν και σε ποιο βαθμο τηρούνται οι ισορροπίες, στον ιδιαίτερο τρόπο που αυτές ισχύουν σε κάθε δεδομένη συγκυρία. Και τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σύνθετα όταν υπάρχει στο φόντο, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, και μία ακόμη μεγαλύτερη γεωπολιτική αντιπαράθεση, αυτή του πολέμου στην Ουκρανία.

Λίγες μέρες πριν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έλαβε την επιστολή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν. Αυτή συνδέεται με την απόκτηση έως και σαράντα μαχητικών αεροσκαφών F-35 από τη χώρα μας, αλλά και με την προσπάθεια των ΗΠΑ να τηρήσουν τις ισορροπίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, δύο μελών του ΝΑΤΟ, καθώς αποφάσισαν να αποδεσμεύσουν 40 νέα F-16 Block 70 και άλλα 79 πακέτα εξοπλισμού για την αναβάθμιση ισάριθμων μαχητικών της τουρκικής αεροπορίας. Βεβαίως η αποδέσμευση συνδέεται επίσης και με το πως η Τουρκία συναίνεσε στην εισδοχή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αποδεικνύοντας ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γνωρίζει τις κρίσιμες στιγμές να υπενθυμίζει ότι παραμένει εντός της Δύσης.

Όμως, μέσω αυτού του εγγράφου ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιχειρεί να παρακάμψει την αντίθεση του Κογκρέσου στην ψήφιση ενός νέου πακέτου βοήθειας προς την Ουκρανία. Ουσιαστικά, υπάρχει η προσδοκία ότι η Ελλάδα βλέποντας ότι λαμβάνει μια σημαντική ενίσχυση που προέρχεται και από το πρόγραμμα που αφορά τον πλεονάζοντα εξοπλισμό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, θα μπορέσει με τη σειρά της να προσφέρει ένα μέρος των οπλικών συστημάτων που ήδη έχει στο Κίεβο, σύμφωνα με δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Forbes. 

Η επιστολή του Μπλίνκεν στον Μητσοτάκη

Τα οπλικά συστήματα

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ στην επιστολή του αναφέρεται στον εξοπλισμό που αναμένεται να λάβει η Ελλάδα.

Ως προς τα F-35

Η επιστολή προσφοράς και αποδοχής των ΗΠΑ απαντά θετικά στο αίτημα που κατέθεσε η Πολεμική Αεροπορία για την προμήθεια «20 και 20» αεροσκαφών. Η αεροπορία είχε ζητήσει 20 αεροσκάφη με την προαίρεση προμήθειας ακόμα μίας μοίρας. Σύμφωνα με την επιστολή, τα 40 αεροπλάνα κοστίζουν 8,5 δισεκατομμύρια και η Αθήνα είναι έτοιμη να διαθέσει περί τα 3,5 δισ. δολάρια σε πρώτη φάση.

Αυτό σημαίνει ότι τα F-35 αναμένεται να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την αμερικανική πλευρά για τουλάχιστον ένα έτος. Εάν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους, η πρώτη μοίρα των μαχητικών θα προσγειωθεί περί το 2028. Παράλληλα, θα πρέπει μέσα σε αυτό το διάστημα να γίνουν οι απαιτούμενες εργασίες στις υποδομές, όπως η αντικατάσταση των υπόστεγων που χρησιμοποιούνται αυτή τη στιγμή στην Ανδραβίδα. Το κόστος για τις εργασίες των υποστέγων και τις μηχανολογικές εργασίες αναμένεται να κινηθεί περί τα 150 εκατ. ευρώ.

Ως προς τις φρεγάτες Constellation

Η Ελλάδα είχε ζητήσει να συμμετάσχει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ζητώντας να ναυπηγηθούν εγχωρίως μέχρι επτά φρεγάτες. Η αποδοχή από το αμερικανικό ναυτικό για τη συμμετοχή της Αθήνας είναι μια, κατ’ αρχάς, επιτυχία για την ελληνική πλευρά, καθώς αναμένεται να καταστήσει τη χώρα μια ιδιαίτερα υπολογίσιμη δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τα πλοία αυτά είναι φρεγάτες με ραντάρ, κέντρο πληροφοριών μάχης με λογισμικό AEGI, αντιπλοϊκούς πυραύλους NSM και κάθετους εκτοξευτήρες με δυνατότητες εκτόξευσης μιας σειράς πυραύλων (SM-2, SM-6, VL ASROC, Tomahawk).

Να σημειώσουμε, όμως, πως επειδή οι ΗΠΑ δεν θα παραλάβουν την πρώτη φρεγάτα πριν το 2028, το Πολεμικό Ναυτικό δεν αναμένεται να παραλάβει κάτι μέχρι το 2032.

Τα πλεονάζοντα

Μέσω της διαδικασίας του πλεονάζοντος αµυντικού υλικού (Excess Defense Articles, EDA) του Πενταγώνου, οι Αµερικανοί προτίθενται να παραχωρήσουν τα ακόλουθα συστήματα στην Ελλάδα:

• Δύο αεροσκάφη C-130H.
• Εξήντα τεθωρακισµένα οχήματα µάχης Bradley.
• Τρία περιπολικά  κλάσης «Protector», τα οποία θα αξιοποιηθούν από το Λιμενικό
• Διάφορα φορτηγά και ρυμουλοκούμενα, τα οποία θα αξιοποιηθούν για τις ανάγκες του Λιµενικού Σώµατος.
• Τέσσερα πλοία παράκτιων επιχειρήσεων (LCS) κλάσης «Freedom», καθώς το αμερικανικό ναυτικό είναι σε διαδικασία παροπλισμού τους, παρότι είναι σχετικά πρόσφατα πλοία.

Τέλος, στην επιστολή σηµειώνεται ότι όταν καταστεί δυνατόν θα εξεταστούν τα αιτήµατα της Ελλάδας για προµήθεια:

Πρώτον, αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού KC-135. Το σύστημα αυτό θα δώσει την δυνατότητα στην αεροπορία να επιχειρεί στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα δε με την επιστολή, τα αεροσκάφη αυτά θα μπορούσαν να μπουν σε διαδικασία πλεονάζοντος αμυντικού υλικού.

Δεύτερον, νέων µεταγωγικών αεροσκαφών τύπου C-130J. Το κόστος τους ανέρχεται στα 160 εκατομμύρια δολάρια.

Πώς η επιστολή Μπλίνκεν έχει να κάνει με την επιχείρηση παράκαμψης των αντιρρήσεων του Κογκρέσου

Ο πρόεδρος Μπάιντεν αντιμετωπίζει τις αντιρρήσεις του Κογκρέσου για τη χρηματοδότηση μεγάλων πακέτων αμυντικής βοήθειας στην Ουκρανία. Αυτό έχει οδηγήσει την αμερικανική κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να αναζητήσει τρόπους παρακάμψει αυτή την αντίδραση.

Μία λύση που έχει συζητηθεί είναι να εκμεταλλευτεί η αμερικανική κυβέρνηση το νόμο Excess Defense Act, ο οποίος της επιτρέπει να  μεταφέρει πλεονάζοντα οπλικά συστήματα σε άλλα κράτη φθηνή τιμή ή χωρίς κόστος.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να παραχωρήσει σε συμμαχικές χωρές πλεονάζοντα οπλικά συστήματα που έχουν ανάγκη. Οι συμμαχικές χώρες με τη σειρά τους στο βαθμό που θα βλέπουν την άμυνα τους να ενισχύεται από την αμερικανική προσφορά, θα μπορούν να στέλνουν δικό τους πλεονάζοντα οπλισμό στην Ουκρανία. Είναι ουσιαστικά ένας τρόπος να μεταφέρουν αυτό το βάρος στους συμμάχους τους.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, η χώρα μας ενισχυμένη με τον αμερικανικό πλεονάζοντα οπλισμό που αναφέροντα, θα μπορούσε πιο εύκολα να συναινέσει στο να αποστείλει π.χ. στην Ουκρανία πυραυλικά συστήματα S-300 και Hawk που διαθέτει, ώστε να ενισχυθεί η ουκρανική αεράμυνα.

Αυτό εξηγεί και γιατί η επιστολή Μπλίνκεν αναφέρει ότι «συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για τις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταφέρει ή να πουλήσει στην Ουκρανία».