Τα νησιά του Αιγαίου, η αποστρατικοποίηση και ο ελληνοτουρκικός διάλογος

Σε ζητήματα που «χρονίζουν» μεταξύ των οποίων «το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, η αποστρατιωτικοποίηση και ο εναέριος χώρος» αναφέρθηκε σε συνέντευξη του ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν.

Για να προσθέσει ότι με τον ομόλογο του, Γιώργο Γεραπετρίτη αναζητούν τρόπους ώστε να συζητήσουν «το πρόβλημα από μια νέα οπτική γωνία». Στα δύσκολα ζητήματα ο Φιντάν έβαλε επίσης το Κυπριακό, αλλά και της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, «των ομογενών μας», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Το γεγονός ότι προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρά διαφορετικές απόψεις σε συγκεκριμένα θέματα. Αποδίδουμε έμφαση σε ζητήματα αμοιβαία επωφελή αλλά δεν αναιρούμε τις βασικές μας θέσεις. Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται και στη διακήρυξη των Αθηνών» είναι η απάντηση διπλωματικών πηγών από την ελληνική πλευρά.

Ένταση μηδέν, αλλά…

Ένα χρόνο μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία η ένταση στο πεδίο αλλά και στη ρητορική ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα έχει μηδενιστεί. Με το πολύτιμο «μηδέν» να αποτυπώνεται και στο ημερολόγιο των παραβιάσεων και των υπερπτήσεων στο Αιγαίο. Από τις εκλογές και μετά και στις δύο χώρες το 2023 στήθηκαν ξανά τα τραπέζια διαλόγου με τις δύο χώρες να επιχειρούν μία «επαναπροσέγγιση».

Ο πολιτικός διάλογος έχει ξεκινήσει. Η νέα συνάντηση αναμένεται στις 11 Μαρτίου στην Άγκυρα, υπό τους υφυπουργούς Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακτσαπάρ. Ωστόσο μέχρι στιγμής στην ατζέντα επιλέγεται να είναι τα «ανώδυνα θέματα». Κυρίως προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και οι δύο χώρες και δεν φέρνουν τριβές.

Στο «εγγύς μέλλον» αναμένεται και μία νέα συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με το Χακάν Φιντάν.

Για τα σοβαρά θα αποφασίσουν Μητσοτάκης – Ερντογάν

Όσον αφορά το ζήτημα των θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, το μόνο θέμα που σύμφωνα με την Αθήνα μπορεί να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, θα πρέπει να υπάρξει κατανόηση και οι δύο πλευρές να θέσουν τις προϋποθέσεις για τη βάση μίας δυνητικής συμφωνίας.

Με το «σύνθημα» για την εκκίνηση των συνομιλιών σε αυτό το πλέον δύσκολο κεφάλαιο να αναμένεται να δοθεί από τους ηγέτες των δύο χωρών, Μητσοτάκη και Ερντογάν, χωρίς να υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα. Όταν οι ο τούρκος πρόεδρος και ο πρωθυπουργός αποφασίσουν την εκκίνηση, Γεραπετρίτης και Φιντάν αναμένεται να αναλάβουν να τρέξουν τις εξελίξεις.

Και οι δύο πλευρές πάντως παραδέχονται ότι τα καυτά θέματα των ελληνοτουρκικών και δη η διαφορά των θαλασσίων ζωνών χρειάζονται την ανώτατη πολιτική απόφαση των επικεφαλής των δύο χωρών. Ακόμα και για να ανοίξει η συζήτηση.

Κόκκινες γραμμές

Αθήνα και Άγκυρα δεν αρνούνται άλλωστε ότι οι «κόκκινες γραμμές» της κάθε πλευράς παραμένουν, αλλαγή θέσεων δεν υπάρχει στα δύσκολα ζητήματα και πρώτο μέλημα είναι να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη ανάμεσα τους.

Με τα μεγάλα ζητήματα να μην είναι σαφές αν μπορούν να ανοίξουν και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο. Καθώς η Τουρκία βαδίζει προς αυτοδιοικητικές εκλογές και η Ελλάδα προς ευρωεκλογές. Και σε αυτό το πλαίσιο πού και πού από τις δύο πλευρές γίνονται και οι απαραίτητες δηλώσεις που υπενθυμίζουν πως τίποτα δεν έχει λυθεί ακόμα.

Τα γεωπολιτικά παιχνίδια που βρίσκονται σε εξέλιξη με φόντο και τους πολέμους σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, έχουν το δικό τους ρόλο στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.