Παράγωγα των Ω3 λιπαρών βοηθούν την άμυνα των αγγείων

Έναν τρόπο να ενισχύσουν την φυσική άμυνα του οργανισμού κατά της σκλήρυνσης των αρτηριών σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, ανακάλυψαν ερευνητές από το Ερευνητικό Ινστιτούτο William Harvey του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου.

Σε μελέτη τους σε ποντίκια, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένα είδος ρεσολβίνης, μιας ουσίας που προέρχεται από τα Ω3 λιπαρά οξέα, και συγκεκριμένα το μόριο RvT4, ενισχύει τη φυσική άμυνα του οργανισμού κατά της αθηροσκλήρωσης σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Όπως διαπιστώθηκε από την έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, η αύξηση των επιπέδων του μορίου RvT4 στον οργανισμό μας, βελτιώνει την ικανότητα των μηχανισμών άμυνας του ίδιου του σώματος, δηλαδή των λευκών αιμοσφαιρίων που ονομάζονται μακροφάγα, να μειώνουν την τοπική φλεγμονή και να απομακρύνουν τις στενώσεις που μπλοκάρουν τα αιμοφόρα αγγεία. Αυτή η πρωτοποριακή ανακάλυψη θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερες θεραπείες για άτομα που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ) και που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο.

Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα παρουσιάζουν επίσης μεταβολικές δυσλειτουργίες και αυτό επιδεινώνει την αγγειακή νόσο

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι η πιο συνήθης μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας στο Ηνωμένο Βασίλειο και επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Περίπου 10.000 άτομα διαγνώσκονται  με ρευματοειδή αρθρίτιδα κάθε χρόνο. Εκτός από τα γνωστά συμπτώματα της φλεγμονής των αρθρώσεων, τα άτομα με την πάθηση έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν αγγειακές παθήσεις, οδηγώντας σε σοβαρές επιπλοκές και αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

Επιπλοκές της ρευματοειδούς αρθρίτιδας

Η συνηθέστερη αγγειακή πάθηση σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι η αθηροσκλήρωση, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση λιπιδίων που διαμορφώνουν την «πλάκα» κατά μήκος των τοιχωμάτων των αρτηριών. Αυτή η συσσώρευση προκαλεί τη σκλήρυνση και στένωση των αρτηριών, καθιστώντας πιο δύσκολη την κυκλοφορία του αίματος. Αυτή η «πέτρα» μπορεί να «σπάσει» και να προκαλέσει καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά. Η κατανόηση των λόγων για τους οποίους οι ασθενείς με ΡΑ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για αυτά τα καρδιαγγειακά προβλήματα είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη καλύτερων θεραπειών.

Για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών της νόσου των αιμοφόρων αγγείων σε ασθενείς με ΡΑ, οι ερευνητές διερεύνησαν τον ρόλο μιας ομάδας μορίων που ονομάζονται ρεσολβίνες της σειράς 13 (RvTs). Στην πειραματική αρθρίτιδα τα επίπεδα ενός από αυτά τα μόρια, του RvT4, μειώνονται σημαντικά, ένα φαινόμενο που συνδέεται με υψηλότερο βαθμό ασθένειας αιμοφόρων αγγείων. Αυτή η μελέτη σχεδιάστηκε για να διερευνήσει γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό.

Τα μακροφάγα

Η μελέτη διαπίστωσε ότι η θεραπεία με RvT4 σε ποντίκια που έπασχαν από αρθρίτιδα μείωσε τη φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων επαναπρογραμματίζοντας τα μακροφάγα  να αποδεσμεύουν εγκατεστημένα λιπίδια. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι αυτά τα λιπίδια εμπόδιζαν τα μακροφάγα να εκτελέσουν τη συνήθη εργασία τους για την απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων και τη μείωση της εντοπισμένης φλεγμονής στα αιμοφόρα αγγεία. Μόλις απελευθερώθηκαν από την επιβάρυνση που τους προκαλούσαν τα λιπίδια, τα μακροφάγα ήταν σε θέση να κινηθούν και να λειτουργήσουν πολύ πιο αποτελεσματικά για να μειώσουν τα αίτια της αθηροσκλήρωσης. Η διαπίστωση ότι το RvT4 αποκαθιστά τις προστατευτικές βιολογικές δραστηριότητες των μακροφάγων είναι ένα εξαιρετικά ενθαρρυντικό εύρημα.

Μείωση και της χοληστερίνης

Οι ασθενείς με ΡΑ παρουσιάζουν επίσης συχνά μεταβολικές δυσλειτουργίες και αυτό πιστεύεται ότι επιδεινώνει την αγγειακή νόσο. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η χορήγηση RvT4 σε ποντίκια που σχεδιάστηκαν να αναπτύξουν χαρακτηριστικά μεταβολικής δυσλειτουργίας, προχωρημένης αθηροσκλήρωσης και αρθρίτιδας, οδήγησε σε συνολική μείωση της χοληστερόλης που σχετίζεται με τις λιποπρωτεΐνες και σε αύξηση της αναλογίας HDL χοληστερόλης προς την ολική χοληστερόλη.

Ο Τζέσμοντ Ντάλι, καθηγητής Μοριακής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και Διευθυντής της Μονάδας Λιπιδίων στο Ινστιτούτο William Harvey, δήλωσε: «Η μελέτη είναι σημαντική γιατί αναγνωρίζει για πρώτη φορά την απώλεια της παραγωγής RvT4 ως πιθανή νέα αιτία φλεγμονής των αγγείων λόγω της αρθρίτιδας, προσφέροντας μια μηχανιστική εξήγηση για την αιτία της αθηροσκλήρωσης σε ασθενείς με ΡΑ. Έδειξε επίσης ότι το RvT4 αποκαθιστά τις βιολογικές δραστηριότητες των επιβαρυμένων με λιπίδια μακροφάγων προάγοντας τη διάσπαση των λιπιδίων και την έξοδό τους από τα κύτταρα, μια παρατήρηση που μπορεί να καθοδηγήσει την ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον περιορισμό της συχνότητας ή/και της σοβαρότητας της καρδιαγγειακής νόσου σε ασθενείς με ΡΑ.

Η απορρύθμιση των μακροφάγων από τη διάσπαση των λιπιδίων παρατηρείται και σε άλλες παθήσεις όπως η παχυσαρκία. Φάρμακα που προέρχονται ή έχουν βάση το RvT4 μπορεί να οδηγήσουν σε νέες θεραπείες και για αυτές τις παθήσεις.

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) και το Barts Charity.