Χούθι: Πώς αξιοποίησαν δυτικά δεδομένα για να «χτυπήσουν» το παγκόσμιο εμπόριο

Οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης έχουν προκαλέσει αναστάτωση στο παγκόσμιο εμπόριο, καθώς σε απάντηση στον πόλεμο που διεξάγει το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας έχουν βάλει στο  στόχαστρο πλοία ισραηλινών συμφερόντων.

Μάλιστα όπως σημειώνουν νυν και πρώην αξιωματούχοι στον αμυντικό τομέα και εμπειρογνώμονες σε θέματα ναυτιλίας της Δύσης, αξιοποιούν τις εμπορικά διαθέσιμες θαλάσσιες πληροφορίες για να εντοπίζουν τα πλοία που θα πλεύσουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και θα αποτελέσουν στόχο τους.

Οι Χούθι χρησιμοποιούν δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα πλοήγησης πλοίων και άλλες πληροφορίες που μπορούν να αποκτηθούν με συνδρομές επί πληρωμή σε ιστότοπους ναυτικών πληροφοριών και πληροφορίες ανοικτού κώδικα, ευρέως προσβάσιμες στη Δύση.

«Αυτό που έχουν είναι πρόσβαση σε πληροφορίες που δεν είναι μυστικές, αλλά είναι δύσκολο να βρεθούν»

«Οι Χούθι έδειξαν ότι με έναν υπολογιστή και πρόσβαση στο διαδίκτυο, και ίσως με τη βοήθεια ενός VPN, πόσα ακριβώς δεδομένα είναι διαθέσιμα για τον θαλάσσιο χώρο», δήλωσε στο Middle East Eye ο Κόρι Ράνσλεμ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας παροχής συμβουλών και ασφάλειας για τους θαλάσσιους κινδύνους, Dryad Global.

Οι «βοσκοί κατσικιών» που έχουν διαταράξει το παγκόσμιο εμπόριο

Οι Χούθι, κάποτε μια ομάδα ανταρτών από τα βουνά της Υεμένης, τους οποίους ένας Αμερικανός βουλευτής είχε χλευάσει στο παρελθόν, χαρακτηρίζοντάς τους «βοσκούς κατσικιών», έχουν διαταράξει το παγκόσμιο εμπόριο με τις θαλάσσιες επιθέσεις τους με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους.

Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απάντησαν στις επιθέσεις των Χούθι με αεροπορικές επιδρομές, οι οποίες μέχρι στιγμής δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές.

Το σημείο εκκίνησης για τις επιθέσεις των Χούθι, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν μιλώντας στο Middle East Eye δυτικοί αξιωματούχοι στον αμυντικό τομέα και ειδικοί σε θέματα ναυτικής αντικατασκοπείας, είναι τα βασικά δεδομένα αναγνώρισης πλοίων και πλοήγησης που χρησιμοποιούν όλοι για να εντοπίζουν τα πλοία.

Τα πλοία αναφέρουν τη θέση τους μέσω δορυφορικών αναμεταδοτών, γνωστών ως συστήματα αυτόματης αναγνώρισης ή AIS. Με ένα σήμα AIS, μπορεί να ληφθεί η θέση και η διαδρομή ενός πλοίου και ιστοσελίδες όπως το Marine Traffic παρέχουν δεδομένα AIS, αλλά μπορούν επίσης να ληφθούν με μια κεραία και έναν οικιακό δέκτη, υποστηρίζει ο Ράνσλεμ.

Τα πλοία που ταξιδεύουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας επικοινωνούν απευθείας με τους Χούθι μέσω AIS. Χρησιμοποιούν το σύστημα για να αναγγείλουν ότι ταξιδεύουν μόνο με κινεζικό ή ακόμη και τουρκικό πλήρωμα για να αποτρέψουν τους Χούθι από το να τους επιτεθούν. Άλλοι λένε ότι δεν έχουν καμία επαφή με το Ισραήλ, ελπίζοντας να αποφύγουν τη στοχοποίηση.

Οι Χούθι έχουν αποδείξει ότι χρησιμοποιούν βασικές ναυτικές πληροφορίες

«Φυσικά, οι Χούθι έχουν αποδείξει ότι χρησιμοποιούν βασικές, δημόσιες ναυτικές πληροφορίες όπως το AIS», δήλωσε στο MEE ο Νίκος Γεωργόπουλος, πρώην αξιωματικός των ελληνικών ειδικών δυνάμεων και ειδικός σε θέματα ναυτικής ασφάλειας στο Diaplous, αλλά για να εξαπολύσουν με επιτυχία τις επιθέσεις τους, χρειάζονται περισσότερα.

«Αυτό που έχουν επίσης είναι πρόσβαση σε πληροφορίες που δεν είναι μυστικές, αλλά είναι δύσκολο να βρεθούν. Και πρέπει να είσαι στη δουλειά, στις ναυτικές πληροφορίες για να το ξέρεις. Δεν τις βρίσκεις εκεί έξω στην έρημο της Υεμένης», προσέθεσε.

Στα τέλη του περασμένου έτους, όταν το δεξαμενόπλοιο που μετέφερε χημικά, Swan Atlantic δέχθηκε επίθεση από τους Χούθι, ο ιδιοκτήτης κατηγόρησε το Marine Traffic ότι δήλωσε εσφαλμένα ότι το πλοίο διαχειριζόταν μια εταιρεία που συνδέεται με το Ισραήλ.

Οι Χούθι έχουν δημιουργήσει ένα de facto κράτος στη βορειοανατολική Υεμένη, όπου ελέγχουν την πρωτεύουσα Σαναά και τη σημαντική πόλη-λιμάνι Χοντέιντα, η οποία είχε μια μέτρια ναυτιλιακή βιομηχανία πριν από τον εμφύλιο πόλεμο που έπληξε τη χώρα.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους έχουν εκπαιδευτεί και οπλιστεί από τη Χεζμπολάχ και το Ιράν. Επικεφαλής των επιχειρήσεων του Ιράν στην Υεμένη που εδρεύει στη Σαναά είναι ο Αμπντολρεζά Σαχλάι, υψηλόβαθμος διοικητής της Δύναμης Quds των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν.

Ο επικεφαλής των ναυτικών δυνάμεων των Χούθι, Μανσούρ αλ-Σαάντι, απέκτησε πολυετή εμπειρία στην επίβλεψη επιθέσεων σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, όταν οι Χούθι πολεμούσαν έναν συνασπισμό αραβικών κρατών με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία. Σύμφωνα με τις ΗΠΑ, ο Σαάντι έλαβε εκτεταμένη εκπαίδευση στο Ιράν.

Ενώ τα δημόσια δεδομένα AIS είναι ένα σημείο εκκίνησης για τους Χούθι, οι δωρεάν ιστότοποι όπως το Marine Traffic δεν παρέχουν πρόσβαση σε δορυφορικό εντοπισμό, τον οποίο οι Χούθι θα χρειάζονταν για να στοχεύσουν αποτελεσματικά τα πλοία, δήλωσε στο MEE η Μισέλ Βίζε Μπόκμαν, ανώτερη ναυτιλιακή αναλύτρια της Lloyd’s List Intelligence.

Η Τεχεράνη παρέχει στους Χούθι πληροφορίες και τεχνογνωσία

Εκτός από τον εφοδιασμό των Χούθι με προηγμένα εξαρτήματα βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων κρουζ, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι η Τεχεράνη παρέχει στους Χούθι πληροφορίες και τεχνογνωσία σε πραγματικό χρόνο για να εξαπολύουν τις επιθέσεις τους.

Μέχρι πρόσφατα, το Ιράν πίστευε ότι διέθετε ένα κατασκοπευτικό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα, το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει τους Χούθι να εντοπίσουν σκάφη. Σύμφωνα με το Tankertackers.com, το σκάφος αναχώρησε από την Ερυθρά Θάλασσα στα μέσα Ιανουαρίου για να επιστρέψει στο λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς του Ιράν. Ο τρόπος με τον οποίο ένα πλοίο βρίσκεται στη λίστα στόχων των Χούθι παραμένει «σκοτεινός» και αποτελεί σημείο συζήτησης στους αμυντικούς κύκλους.

Ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος στον τομέα της άμυνας με εκτεταμένη εμπειρία στην παρακολούθηση των Χούθι δήλωσε ότι το Ιράν πιθανόν να απολαμβάνει το γεγονός ότι ο σύμμαχός του στοχοποιεί ορισμένα πλοία και δίνει άδεια σε άλλα, εφαρμόζοντας μια υποτυπώδη μορφή ναυτικών κυρώσεων. Το Ιράν, στο οποίο έχουν επιβληθεί βαριές κυρώσεις, αναγκάστηκε να στραφεί σε έναν «σκοτεινό» στόλο δεξαμενόπλοιων για να πουλήσει το πετρέλαιό του.

Υποστηρικτές των Χούθι στη Σαναά (Πηγή: REUTERS/Khaled Abdullah)

«Είναι απολύτως κρίσιμο για τους Ιρανούς οι Χούθι να στοχεύουν τα σωστά πλοία και να μην στοχεύουν τα λάθος», δήλωσε ο αξιωματούχος στο MEE, αλλά προσέθεσε ακόμη ότι και οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν είναι σίγουρες για το ποιος ακριβώς επιλέγει τους στόχους. Χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένες πληροφορίες, ο αξιωματούχος πιστεύει ότι οι Χούθι συλλέγουν οι ίδιοι πληροφορίες για τους στόχους με δεδομένα ανοικτής πηγής και ραντάρ, αλλά οι Ιρανοί «δίνουν το ‘πράσινο φως’ μετά από έλεγχο».

Οι Χούθι είναι ευέλικτοι

Οι ΗΠΑ έχουν επικεντρώσει τις αεροπορικές επιδρομές τους σε τοποθεσίες ραντάρ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Χούθι, σε μια προσπάθεια να παραλύσουν την ικανότητά τους να παρακολουθούν πλοία. Όμως οι Χούθι υπέστησαν επί χρόνια έντονους βομβαρδισμούς από έναν στρατιωτικό συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και λειτουργούν ευέλικτα με τον εξοπλισμό τους σε οχήματα, σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας του West Point.

Οι Χούθι έχουν επίσης μια παράδοση αιώνων στη ναυτιλία για να στηριχθούν. Όπως δήλωσε ο Ράνσλεμ η εταιρεία του έχει εντοπίσει μοτίβα ύποπτων προσεγγίσεων σε πλοία από μικρά σκάφη ντάου και «λίγες ώρες αργότερα τα ίδια πλοία δέχονται επίθεση». «Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση οπτικής αναγνώρισης της παλιάς σχολής», προσέθεσε.

Οι στόχοι

Τον Νοέμβριο, οι Χούθι άρχισαν να βάζουν στο στόχαστρο πλοία που ανήκουν και λειτουργούν από το Ισραήλ, σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους στη Γάζα. Μια από τις πρώτες τους πράξεις ήταν το ρεσάλτο και η κατάληψη του Galaxy leader. Μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου, Ισραηλινοί πλοιοκτήτες και διαχειριστές πλοίων είχαν σχεδόν εγκαταλείψει την Ερυθρά Θάλασσα. Αναζητώντας περισσότερους στόχους, οι Χούθι διεύρυναν την εκστρατεία τους σε όλα τα πλοία που απλώς επισκέπτονταν το Ισραήλ.

Από τότε που η κυβέρνηση Μπάιντεν ξεκίνησε την αεροπορική εκστρατεία, οι Χούθι δήλωσαν ότι θα στοχεύουν ευρέως όλα τα πλοία που συνδέονται με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία καλύπτεται από μυστικότητα. Η διακίνηση εμπορευμάτων στην ανοικτή θάλασσα είναι από τη φύση της μια παγκόσμια επιχείρηση. Ένα πλοίο μπορεί να έχει ιδιοκτήτες, διαχειριστές και ναυλωτές από διαφορετικές χώρες. Εκτός από το όνομα ενός πλοίου, οι αξιωματικοί των Χούθι που βρίσκονται στην ανώτερη ιεραρχία θα ήθελαν τον αριθμό IMO του, υποστηρίζουν οι ειδικοί σε θέματα ναυτιλίας.

Πρόκειται για έναν μοναδικό επταψήφιο κωδικό που αναγράφεται στο εξωτερικό των πλοίων και παρέχει ένα αρχείο με τις δραστηριότητές τους. Ακόμη και με τον ΙΜΟ, ο εντοπισμός αυτού που η ναυτιλιακή βιομηχανία αποκαλεί «πραγματικούς ιδιοκτήτες» απαιτεί κάποιο επίπεδο δεξιοτήτων.

Ακριβή χτυπήματα

Στη Δύση, οι ερευνητές και οι ασφαλιστικές εταιρείες χρησιμοποιούν βάσεις δεδομένων όπως η Lloyd’s List, η οποία απαιτεί συνδρομή που μπορεί να κοστίζει χιλιάδες δολάρια ετησίως. Η Lloyd’s List και ακόμη και το Marine Traffic έχουν μια διαδικασία ελέγχου, και οι ιστότοποί τους μπορεί να είναι δύσκολο να έχουν πρόσβαση στην Υεμένη και το Ιράν. Αλλά οι ειδικοί λένε ότι οι Ιρανοί και οι Χούθι θα μπορούσαν εύκολα να το ξεπεράσουν αυτό.

«Εάν οι Χούθι ή το Ιράν είχαν πρόσβαση σε πληροφορίες από άτομα με εμπορικό ναυτιλιακό υπόβαθρο, θα ήταν σχετικά εύκολο να προσδιοριστεί η πραγματική κυριότητα χωρίς να βασίζονται σε πληροφορίες που έχουν πληρωθεί», δήλωσε η Μπόκμαν στο MEE.

Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι οι Χούθι στοχεύουν αδιακρίτως πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά ο Ντιρκ Σίμπελς, ειδικός σε θέματα ναυτικής ασφάλειας στη Risk Intelligence, μια δανέζικη εταιρεία αξιολόγησης κινδύνων, δήλωσε ότι αυτό είναι «ένα πολιτικό επιχείρημα, το οποίο δεν υποστηρίζεται από τα διαθέσιμα στοιχεία».

«Οι Χούθι είχαν κάποιες παράπλευρες απώλειες, αλλά συνολικά ήταν αρκετά ακριβείς», δήλωσε στο MEE.

Κινεζικές ναυτιλιακές εταιρείες συρρέουν στην Ερυθρά Θάλασσα

Την περασμένη εβδομάδα, οι Χούθι επιτέθηκαν στο δεξαμενόπλοιο Marlin Luanda, παρόλο που μετέφερε ρωσικά πετρελαιοειδή.

Υπογραμμίζοντας τον παγκόσμιο χαρακτήρα της ναυτιλιακής βιομηχανίας, το πλοίο διαχειρίζεται από μια βρετανική εταιρεία για λογαριασμό της εταιρείας εμπορίας εμπορευμάτων Trafigura, η οποία εδρεύει στη Σιγκαπούρη και διοικείται από έναν Αυστραλό διευθύνοντα σύμβουλο. Έχουν χτυπηθεί και άλλα πλοία χωρίς προφανείς δεσμούς με το Ισραήλ ή ακόμη και με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αλλά οι ίδιοι οι Χούθι έχουν διακηρύξει δημοσίως ότι δεν θα βάλουν στο στόχαστρο πλοία από την Κίνα και τη Ρωσία, εφόσον τα πλοία δεν συνδέονται με το Ισραήλ. Την Πέμπτη, το ΔΝΤ δήλωσε ότι η ναυτιλία εμπορευματοκιβωτίων μέσω της Ερυθράς Θάλασσας μειώθηκε κατά 30% σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τον πόλεμο στη Γάζα.

Ειδικοί της ενεργειακής βιομηχανίας αναφέρουν στο MEE ότι τα πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο εξακολουθούν να διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα μαζί με εκείνα της Saudi Aramco.

Η μεγάλη κινεζική πλοιοκτήτρια εταιρεία Cosco έχει κάνει παράκαμψη, αλλά από τότε που άρχισαν οι επιθέσεις των Χούθι, νέες κινεζικές ναυτιλιακές γραμμές έχουν ξεφυτρώσει διαφημίζοντας τη διέλευσή τους από την Ερυθρά Θάλασσα με προσεγγίσεις λιμανιών στην Κωνσταντινούπολη στην Τουρκία και την Τζέντα στη Σαουδική Αραβία, σε μια προσπάθεια να επωφεληθούν από την έλλειψη πλοίων.

«Οι Ιρανοί είναι πολύ ευχαριστημένοι με την εικόνα που δημιουργούν οι Χούθι ότι τα ρωσικά και κινεζικά πλοία είναι ασφαλή», δήλωσε ακόμα ο δυτικός αξιωματούχος στο MEE.