«Ο Άξονας της Αντίστασης»: Χρηματοδοτείται από το Ιράν – Διατάσσεται από αυτό;

Την ώρα που γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας πως το Ιράν χρηματοδοτεί τις σιιτικές ομάδες στο Ιράκ (λέγεται δύο δις δολάρια τον χρόνο), την Χεζμπολάχ του Λιβάνου, την Χαμάς, την Παλαιστινιακή Τζιχάντ και έχει δώσει τεχνογνωσία στους Χούθι μαζί με την Χεζμπολάχ, το ζήτημα είναι κατά πόσο τους χρησιμοποιεί σε πόλεμο διά αντιπροσώπου.

Με τον ίδιο τρόπο που το Ισραήλ, χρηματοδοτούσε χριστιανικές πολιτοφυλακές του Λιβάνου, ομάδες στη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν να πετύχουν τους στόχους τους χωρίς να υπάρχουν στοιχεία πως τους διατάζει, έτσι δεν είναι απολύτως σίγουρο πως το Ιράν επιβάλει στις άλλες δυνάμεις τη θέλησή της. Ουσιαστικά μπορεί να μην πρόκειται για πόλεμο δια αντιπροσώπων.

Αλλά ίσως να πρόκειται για οικειοθελή πόλεμο πολιτοφυλακών και οργανώσεων στον οποίο το Ιράν συμβάλει οικονομικά, στρατιωτικά και τεχνικά, καθώς οι στόχοι πολιτοφυλακών και Ιράν είναι κοινοί.

O κληρικός Χασάν Νασράλα θεωρείται παντοδύναμος στον Λίβανο, την Παλαιστίνη και τη Συρία. Δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί πιόνι του Ιράν. Όμως όλοι οι σιίτες βλέπουν τον Αγιατολάχ Αλί Χαμεϊνί ως τον ανώτερο θρησκευτικό ηγέτη των Σιιτών. Στον σεβασμό έγκειται η δύναμη του Ιράν.

Η «ομολογία» του πρεσβευτή του Ιράν στον ΟΗΕ

Η κυβέρνηση Μπάιντεν φέρεται να μην αντιλαμβάνεται ένα γεγονός: οι διάφορες κυρίως σιιτικές πολιτοφυλακές που αποτελούν τον «Άξονα της Αντίστασης» απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν στρατιώτες του Ιράν. Η υποστήριξη που παρέχει το Ιράν σε αυτές τις ομάδες – όπλα, εκπαίδευση και τεχνογνωσία στην κατασκευή όπλων και εκρηκτικών- δεν μεταφράζεται σε το είδος της εξουσίας και του ελέγχου που συνήθως έχουν οι χορηγοί επί των πληρεξουσίων τους.

Ο πρεσβευτής του Ιράν στον ΟΗΕ, Αμίρ Σαγιέντ Ιραβανί, είπε κάτι αντίστοιχο και τουλάχιστον λογικοφανές στο NBC, παραδεχόμενος ότι ενώ το Ιράν εξοπλίζει και χρηματοδοτεί τους συμμάχους του (εκτός από τους Χούθι), «δεν τους κατευθύνουμε. Δεν τους διατάσσουμε. Έχουμε μια κοινή διαβούλευση μεταξύ μας». Ο Ιραβανί περιέγραψε τη σχέση του Ιράν με αυτούς τους παράγοντες ως «αμυντικό σύμφωνο», παρομοιάζοντάς το με ένα ΝΑΤΟ μικρότερης κλίμακας.

Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα -όπως ανέφερε στα απομνημονεύματά του ο στρατηγός του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Χοσσεΐν Χαμεντανί – είναι «υπεύθυνος για όλες τις πολιτικές του άξονα αντίστασης στη Συρία» μετά την παρέμβασή του στον εμφύλιο πόλεμο της χώρας το 2013. Η Χαμάς, μια σουνιτική ομάδα, διατηρούσε πάντα την αυτονομία της από το Ιράν, ενώ κάποια στιγμή αποστασιοποιήθηκε ακόμη και από τον Άξονα λόγω της αντίθεσής της στο καθεστώς Άσαντ στη Συρία, το οποίο υποστηριζόταν από τη συμμαχία.

Ο Αγιατολάχ Αλί Χαμεϊνί, θεωρείται ο πνευματικός πατέρας όλων των σιιτών, χωρίς να τους διατάζει. Όμως τον σέβονται, φοβούνται την δύναμή του και ακούν τη γνώμη του. Αυτή είναι η δύναμή του.

Παραδείγματα ανεξάρτητης σκέψης και πράξεων – Οι αιτίες δημιουργίας πολιτοφυλακών

Ο Παλαιστίνιος αντιπρόεδρος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Σαλέχ Αρούρι, είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως ενημερώθηκε για την επίθεση στο Ισραήλ 30 λεπτά πριν ξεκινήσει και πήρε τηλέφωνο στο Ιράν 10 λεπτά πριν ξεκινήσει η επίθεση.  Από την πλευρά τους, οι Χούθι έδειξαν την ανεξαρτησία τους από νωρίς, όταν κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Υεμένης, τη Σαναά, το 2014, αγνοώντας τις τότε συμβουλές του Ιράν.

Εν τω μεταξύ, η Καταέμπ Χεζμπολλάχ , η ισχυρότερη ομάδα των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης (PMF), ανέστειλε πρόσφατα τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ λόγω της πίεσης της ιρακινής κυβέρνησης. Το γεγονός ότι άλλες ομάδες των PMF συνέχισαν να στοχεύουν τις αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ και τη Συρία απλά υπογραμμίζει την ανεξάρτητη λήψη αποφάσεων, ακόμη και εκείνων που ανήκουν στην ίδια οργάνωση.

Στρατιώτες της Καταέμπ Χεζμπολάχ σε άσκηση. Οι οργανώσεις των PMF/PMU αποτελούν αυτοδιοίκητο στρατό που όμως εντάσσεται στον Ιρακινό.

Πως δημιουργήθηκαν οι πολιτοφυλακές

Οι καταβολές των διαφόρων μελών εντός του Άξονα μπορούν να εντοπιστούν σε κενά ασφαλείας που άφησαν τα αντίστοιχα κράτη. Στη Γάζα, οι Ταξιαρχίες Αλ Κάσαμ της Χαμάς ήταν η «απάντηση» στη συμμετοχή της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) στις ειρηνευτικές συμφωνίες του Όσλο το 1993, οι οποίες απέτυχαν να δημιουργήσουν ένα παλαιστινιακό κράτος. Το Ισραήλ είχε δημιουργήσει τον νότιο Λίβανο που ελέγχονταν από χριστιανούς του Λιβανέζικου Μετώπου και πολεμούσε τους σιίτες, παίζοντας τον ρόλο της «νεκρής ζώνης» μεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου. Οι ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου ήταν ιστορικά ανίσχυρες απέναντι σε πολλαπλές ισραηλινές εισβολές, οι οποίες γέννησαν τη Χεζμπολάχ το 1982.

Στην Υεμένη, οι Χούθι που υπήρχαν ως θρησκευτικό/πολιτικό κόμμα κάλυψαν το κενό εξουσίας που άφησε η μεταβατική κυβέρνηση μετά την Αραβική Άνοιξη (παίρνοντας μέρος στην Αραβική Άνοιξη από το 2011), η οποία διήρκεσε από το 2013 έως το 2014. Μετά προσέγγισαν το Ιράν καθώς οι σουνίτες Σαουδάραβες υποστήριζαν την αντιμαχόμενη πλευρά των «προεδρικών».

Το PMF του Ιράκ προέκυψε ως απάντηση στην απώλεια των μεγάλων πόλεων της Μοσούλης και της Φαλούτζα από τις ιρακινές ένοπλες δυνάμεις από το Ισλαμικό Κράτος το 2014. Οι PMF (σιίτες, σουνίτες, γιεζίντι και χριστιανοί) ενώθηκαν και βοηθήθηκαν από το Ιράν, τις ΗΠΑ και δεκάδες χώρες για να νικήσουν το Ισλαμικό Κράτος.

Έχουν νομιμοποίηση;

Την ώρα που οι ΗΠΑ αλλά και Ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν όλες αυτές τις οργανώσεις ως τρομοκρατικές, το ζήτημα είναι πως έχουν κρατική υπόσταση ή επιτελούν κρατικές λειτουργίες. Η Χαμάς είναι de facto η κυβέρνηση της Γάζας μετά από εκλογές. Η Χεζμπολάχ έχει ισχυρή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Οι Χούθι έχουν τον στρατό της Υεμένης, το 1/3 της χώρας και το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού των 34 εκατομμυρίων στα εδάφη τους. Οι PMF του Ιράκ είναι αναγνωρισμένες πολιτοφυλακές, αυτόνομες που ανήκουν στον Ιρακινό στρατό.  Οπότε είναι δύσκολο να τις ονομάσουμε τρομοκρατικές οργανώσεις, όταν σε αντίστοιχες περιπτώσεις χωρών