«Βρίσκω τον ρατσισμό αρκετά γελοίο»: Η εφηβική κωμωδία που διασύρει τα ιδιωτικά σχολεία της Βρετανίας

Το πρώτο πράγμα που θα παρατηρήσετε καθώς εισέρχεστε στις πύλες του σχολείου είναι οι πύργοι. Τεράστιοι, αγκαθωτοί πυργίσκοι που μοιάζουν σαν να μπορούν να «σουβλίσουν» ένα διερχόμενο πτηνό.

Οι χώροι απλώνονται, ατελείωτοι και γυαλίζουν σμαραγδένια στον απογευματινό ήλιο, με λωρίδες που έχουν κοπεί προσεκτικά στο γκαζόν για το κρίκετ. Είναι το είδος του τόπου που κάποτε θα μπορούσε να φιλοξενήσει βασιλική οικογένεια- μια εκκλησία σε συνδυασμό με ένα κάστρο, με βιτρό παράθυρα και πέτρα.

«Ο ρατσισμός μπορεί να μοιάζει με κάθε είδους τραύμα που βιώνεις. Αυτή είναι μια σειρά για το τραύμα των μαύρων σε λευκά ιδρύματα»

Αλλά είναι επίσης η τοποθεσία μιας ολοκαίνουργιας κωμωδίας του BBC με τίτλο Boarders, για πέντε μαύρους εφήβους από το κέντρο της πόλης του Λονδίνου που λαμβάνουν υποτροφίες για ένα ελίτ οικοτροφείο, το St Gilberts, καθώς και για τα εμπόδια και τις ατασθαλίες που ακολουθούν.

Φωτογραφία: BBC/Studio Lambert

Κάποιοι επαναστατούν, κάποιοι εκμεταλλεύονται

Ο δημιουργός της σειράς, Daniel Lawrence Taylor, δεν συνέλαβε την ιδέα από το πουθενά. Πριν από μερικά χρόνια, το 2013, είχε διαβάσει ένα άρθρο για πέντε μαύρα παιδιά από το ανατολικό Λονδίνο που είχαν είχαν σταλεί στο σχολείο Ράγκμπι – ένα ιδιωτικό οικοτροφείο που κόστιζε περίπου 15.000 λίρες ανά εξάμηνο – στο πλαίσιο του «προγράμματος κοινωνικής δράσης». Η ιδέα του φάνηκε κατάλληλη για κωμωδία.

«Ακούγεται τόσο παράξενο, αλλά βρίσκω τον ρατσισμό αρκετά γελοίο», λέει τώρα ο Taylor και τα μάτια του λάμπουν. Όχι με έναν αστείο χα-χα τρόπο, αλλά επειδή ο βρετανικός ρατσισμός είναι συχνά τόσο παράλογος, τόσο ύπουλος

Επικοινώνησε με τα αγόρια. Είχαν περάσει υπέροχα, είπε. Του θύμισε την εποχή του στο πανεπιστήμιο, όταν είχε μετακομίσει από το Lewisham στις επιχρυσωμένες αίθουσες του Royal Holloway του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Αλλά και το ότι ήταν ένας μαύρος τηλεοπτικός συγγραφέας σε μια βιομηχανία λευκών σε μεγάλο βαθμό. «Όταν οι μαύροι άνθρωποι βρίσκονται σε λευκά ιδρύματα, το διαχειρίζονται με πολύ διαφορετικό τρόπο», λέει ο Taylor.

Φωτογραφία: BBC/Studio Lambert

«Αυτό ήθελα να κάνω με τους χαρακτήρες. Όταν τους βάζεις σε αυτά τα περιβάλλοντα, πώς επιβιώνουν; Κάποιοι προσπαθούν να αφομοιωθούν. Κάποιοι επαναστατούν εναντίον του. Κάποιοι το εκμεταλλεύονται προς όφελος τους».

Το Boarders έχει ένα γνώριμο, παιχνιδιάρικο ύφος, με ατάκες που συχνά μοιάζουν σαν ένα πονηρό κλείσιμο του ματιού στην κάμερα. Οι χαρακτήρες – ο Jaheim (Josh Tedeku), η Leah (Jodie Campbell), ο Omar (Myles Kamwendo), ο Femi (Aruna Jalloh), ο Toby (Sekou Diaby) – έχουν συνεχώς να αντιμετωπίσουν τον ύπουλο ρατσισμό- το είδος που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια, συχνά όχι επαρκώς ηχηρό για να τον πολεμήσουν.

«Ίσως είναι ένας μηχανισμός άμυνας – αλλά έτσι επιβιώνουμε»

Στο πρώτο επεισόδιο, ο Jaheim λέει σε έναν λευκό συμμαθητή του ότι ο Stormzy είναι ξάδερφός του. «Αλήθεια;». «Ναι, ναι, το ίδιο και ο Skepta και ο Giggs». «Α, μικρός ο κόσμος». Αργότερα, ο διευθυντής του σχολείου ζητάει από την Leah να τον αποκαλεί «κύριο». «Δεν πρόκειται να σε λέω κύριο», λέει, πριν επισημάνει ότι ένας από τους πίνακες ζωγραφικής στο σχολείο απεικονίζει ένα σκλαβωμένο αγόρι. «Έχει ήδη υποπέσει στην αντίληψη μου- πρόκειται για ένα ατυχές γεγονός», απαντάει με κοφτούς, αμήχανους τόνους.

«Ακούγεται τόσο παράξενο, αλλά βρίσκω τον ρατσισμό αρκετά γελοίο», λέει τώρα ο Taylor και τα μάτια του λάμπουν. Όχι με έναν αστείο χα-χα τρόπο, αλλά επειδή ο βρετανικός ρατσισμός είναι συχνά τόσο παράλογος, τόσο ύπουλος και τραγελαφικός.

«Όταν ζεις μια εμπειρία, μερικές φορές απλά πρέπει να γελάς, γιατί έτσι προχωράς μπροστά», λέει. «Αισθάνομαι ότι είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορείς μερικές φορές να επιβιώσεις στη Βρετανία. Όταν βιώνεις ρατσισμό -ιδιαίτερα στη βιομηχανία- είναι πολύ διασκεδαστικό να πηγαίνεις σε ένα πάρτι εκείνο το βράδυ και να λες: ‘Παιδιά, οι ρατσιστικές μαλακίες που συνέβησαν σήμερα είναι για γέλια’. Ίσως είναι ένας μηχανισμός άμυνας – αλλά έτσι επιβιώνουμε».

«Εκεί είναι που γίνεται διασκεδαστική η τηλεόραση»

Ο ίδιος αναφέρει το I May Destroy You της Michaela Coel και το Atlanta του Donald Glover ως σόου που είναι πολύ αστεία, αλλά επίσης εξερευνούν τον θεσμικό ρατσισμό με τρόπους που συγκλονίζουν. «Μου αρέσει να βλέπω μαύρους χαρακτήρες να αντεπεξέρχονται, ανεξάρτητα από το τέλος», λέει. «Δεν μου αρέσει, όταν υπάρχουν σειρές για τον ρατσισμό και έχεις χαρακτήρες που τον κουβαλούν μαζί τους με δραματικό τρόπο. Μου αρέσει όταν οι άνθρωποι υπερνικούν – γιατί αυτό νιώθω ότι είμαστε φτιαγμένοι για να το κάνουμε και το κάνουμε πολύ καλά».

Ο Taylor έχει μια προτίμηση στο να παίρνει τους χαρακτήρες του από ένα μέρος και να τους τοποθετεί σε ένα άλλο. Στην κωμική σειρά επιστημονικής φαντασίας Timewasters του 2017 -την οποία έγραψε και πρωταγωνίστησε- ένα κουαρτέτο τζαζ του νότιου Λονδίνου βρίσκεται εγκλωβισμένο στη δεκαετία του 1920 και στη συνέχεια στη δεκαετία του 1950, αφού μπήκε σε ένα ασανσέρ σε μια υποβαθμισμένη πολυκατοικία.

Οι χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με απροκάλυπτο ρατσισμό (λευκοί άνθρωποι ουρλιάζουν στους δρόμους), ενώ στο Boarders, που τοποθετείται στο σήμερα, «τα νερά είναι πολύ πιο θολά», κάτι που ο Taylor βρίσκει ενδιαφέρον. «Ο θεσμικός ρατσισμός πολλές φορές, δεν είναι σκόπιμος, αλλά έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα, και αν είσαι σε θέση ισχύος, γιατί να το αλλάξεις; Γιατί να το δεις; Οι άνθρωποι λένε: ‘Λοιπόν, σας αφήσαμε να μπείτε, οπότε δεν καταλαβαίνω γιατί διαμαρτύρεστε! Εκεί έρχονται οι συγκρούσεις, και εκεί είναι που γίνεται διασκεδαστική η τηλεόραση».

«Ο ρατσισμός μπορεί να μοιάζει με κάθε είδους τραύμα που βιώνεις»

Είναι περίεργο να βλέπεις μια τηλεοπτική εκπομπή να έχει γυριστεί σε μια πραγματική τοποθεσία- ένα περίεργο μείγμα γεγονότων και μυθοπλασίας που ταιριάζει πολύ σε αυτό που κάνει ο Taylor με το Boarders (πρόκειται για μια φανταστική κωμωδία, με την αλήθεια να έχει εισχωρήσει στον πυρήνα της).

Για το ανεκπαίδευτο μάτι, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς τη διαφορά μεταξύ των γνήσιων ελαιογραφιών στις αίθουσες του σχολείου και εκείνων που έχουν φτιαχτεί ως σκηνικά (το έργο τέχνης με το σκλαβωμένο αγόρι ήταν αναπαράσταση).

Είναι όλοι λευκοί άνδρες με φουσκωμένα στήθη, με περούκες και ράσα – ούτε ένα μαύρο πρόσωπο δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Στο μεταξύ, η βιβλιοθήκη – ατελείωτοι πύργοι από σκονισμένα βιβλία, δραματικά φωτισμένα με τα χρώματα του βιτρό – δεν θα μπορούσε να διαφέρει περισσότερο από τα κλασικά γκρίζα δωμάτια του συνηθισμένου κρατικού σχολείου της πόλης. Τα ταξικά και φυλετικά χάσματα είναι ολοφάνερα. «Ακόμα και όταν ήρθα να το επισκεφτώ … υπήρχαν όλα αυτά τα λευκά πρόσωπα στον τοίχο, και οι μαύροι υποτίθεται ότι πρέπει να μπουν μέσα και να είναι καλά», λέει ο Τaylor.

View this post on Instagram

A post shared by Independent Talent Group (@itg_ltd)

«Ο ρατσισμός μπορεί να μοιάζει με κάθε είδους τραύμα που βιώνεις. Αυτή είναι μια σειρά για το τραύμα των μαύρων σε λευκά ιδρύματα –  άλλοι άνθρωποι υφίστανται τραύματα που σχετίζονται με το σεξ ή τη σεξουαλικότητα- όλοι έχουμε τα τραύματά μας», καταλήγει ο Taylor.

Για τον Taylor, το Boarders σημαίνει να δουλεύεις με ό,τι υπάρχει ήδη εκεί. Πρόκειται για την αφαίρεση των δυσάρεστων στοιχείων από την πραγματική εμπειρία, αλλά με μια διάθεση για πλάκα και σκανταλιά: «Προσπαθώ να κάνω ένα βήμα πίσω, να το βάλω σε ένα κομμάτι χαρτί και να πω … «Βλέπεις πόσο παράλογο είναι αυτό;».

Πηγή: Guardian | Κεντρική φωτογραφία θέματος: BBC/Studio Lambert