Από το «Στρατηγέ τα νεύρα σας είναι χάλια» του Χίτλερ, στον «χασάπη» αρχιστράτηγο του Ζελένσκι

Όταν τον Μάρτιο του 1945, ο Χίτλερ άκουγε με ανοιχτό στόμα τον Αρχηγό του ΓΕΣ Χάιντς Γκουντέριαν να εναντιώνεται στις εσφαλμένες αποφάσεις του, εξοργισμένος του είπε: «Στρατηγέ, τα νεύρα σας είναι χάλια. Πάρτε μερικές εβδομάδες άδεια…». Στη συνέχεια τον αντικατέστησε. Ζει όμως, σήμερα, η Ουκρανία μια παρόμοια κατάσταση;

Ως γνωστόν, ο αντιστράτηγος Βάλερι Ζαλούζνι απομακρύνθηκε από τη θέση του ανώτατου διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας και αντικαταστάθηκε από τον στρατηγό Ολεξάντρ Σίρσκι (Oleksandr Surskyi).

Η μεγάλη και ίσως απροσδόκητη αλλαγή έρχεται μετά την παταγώδη αποτυχία της περιβόητης ουκρανικής αντεπίθεσης, που οδήγησε σε τεράστιες απώλειες τον Ουκρανικό Στρατό. Την ίδια στιγμή, η δυτική και κυρίως αμερικανική βοήθεια παραπαίει, στριμώχνοντας θανάσιμα τους ιθύνοντες στο Κίεβο.

Οι στρατιώτες που τον επέκριναν λένε ότι έχει θυσιάσει στρατεύματα αδίστακτα. Κάποιοι τον έχουν βαπτίσει «χασάπη».

Ο Ζαλούζνι παρά το γεγονός ότι απολάμβανε υψηλότατης δημοφιλίας στον λαό και σεβασμού στις τάξεις των αξιωματικών, δεν συμφωνούσε με την επιθετική προσέγγιση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο μέτωπο. Η αναποτελεσματική επιστράτευση και όσα άλλα υποστήριζε και απαιτούσε ο Ουκρανός πρόεδρος δεν μπορούσαν να εγγυηθούν τη νίκη και αυτό το γνώριζε ο Ζαλούζνι.

Το πρόβλημα όμως για τους Ουκρανούς είναι ότι ο αντικαταστάστης του, ίσως να μη διέπεται από τον ίδιο πραγματισμό, ενώ σύμφωνα με αναλυτές, φαίνεται να μην ενδιαφέρεται τόσο για τις απώλειες προκειμένου να υπηρετήσει τα σχέδιά του.

Οι ίδιες οι δυτικές πηγές και ΜΜΕ παραδέχονται ότι με αυτή του την επιλογή, ο Ζελένσκι μπορεί να αποδειχτεί ότι έσφαλε.

Η «κρεατομηχανή» Μπαχμούτ

Πριν μια δεκαετία περίπου, ο Σίρσκι, ήταν ένας από τους στρατιωτικούς ηγήτορες που προσπάθησαν να υποτάξουν την ανατολική Ουκρανία, δίχως καμία επιτυχία το 2014-2015.

Μαζί με τον τότε Αρχηγό του ΓΕΣ της Ουκρανίας έβλεπαν τις δυνάμεις τους να απωθούνται και να ηττώνται στη μάχη του Ντεμπαλτσέβε τον χειμώνα του 2015. Ηττήθηκε στη συνέχεια στη μάχη στο Βουλίρσκ, ενώ απέτυχε να ανακαταλάβει το Λογίνωφ (Lohvynove).

Οι επιδόσεις του όμως, ίσως είναι ακόμα χειρότερες στον σημερινό πόλεμο εναντίον της Ρωσίας. Ηττήθηκε στις μάχες του Soledar τον Ιανουάριο του 2023, ενώ στη σημαντικότερη μάχη του Μπαχμούτ απέτυχε παταγωδώς.

Ειδικότερα, στις αρχές του 2023, ο Σιρσκίι ηγήθηκε της υπεράσπισης της Ουκρανίας στην ανατολική πόλη Μπαχμούτ, όπου χιλιάδες στρατιώτες και από τις δύο πλευρές σκοτώθηκαν σε μια από τις πιο αιματηρές μάχες του πολέμου μέχρι στιγμής.

Σύμφωνα όμως με στρατιωτικούς αναλυτές που επικαλείται το Reuters, αμφισβητούν αν η μάχη για μια κατεστραμμένη πόλη άξιζε τόσους πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Βέβαια, ο Σίρσκι ισχυρίστηκε ότι η άμυνα που αντέταξε στη Μπαχμούτ είχε βλάψει τη συνολική πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας αγκιστρώνοντας τους μισθοφόρους της Βάγκνερ.

Ουκρανικά μέλη στρατιωτικών της 79ης ταξιαρχίας πυροβολούν ένα οβιδοβόλο L119 προς τα ρωσικά στρατεύματα κοντά στην πόλη Marinka στην πρώτη γραμμή, εν μέσω της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, στην περιοχή Ντόνετσκ, Ουκρανία, 12 Ιανουαρίου 2024. (REUTERS/Oleksandr Ratushniak).

«Ο στρατηγός Σίρσκι έχει τη φήμη ότι είναι πρόθυμος να εμπλακεί στον εχθρό, ακόμα κι αν του κοστίσει ακριβά σε προσωπικό και εξοπλισμό» αναφέρει ανάλυση του Economist. «Είναι μια διχαστική φιγούρα που προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τους αξιωματικούς. Κάποιοι επαινούν τον επαγγελματισμό του, άλλοι λένε ότι τρομάζει τους υφισταμένους του και διοικεί με φόβο».

Στη 10μηνη αιματηρή μάχη στο Μπαχμούτ, ο Σίρσκι έλαβε αποφάσεις που οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες και τον αποδεκατισμό ορισμένων από τις πιο έμπειρες ταξιαρχίες της Ουκρανίας, είπαν στρατιώτες στην πρώτη γραμμή στους Financial Times. Σύμφωνα με τους ίδιους, έπρεπε να διατάξει μια τακτική απόσυρση των δυνάμεων από την πόλη μήνες πριν την καταλάβει η Ρωσία. Αυτά τα στρατεύματα, καθώς και ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να κάνει δυνάμεων έμπειρων ώστε να συμμετέχουν στην αντεπίθεση του 2023.

Καμία από τις επιτυχίες του συγκεκριμένου αξιωματικού στη περιοχή δεν προσέφερε κάτι ουσιαστικό ενώ κάποια εδάφη που είχε ανακαταλάβει χάθηκαν στη συνέχεια. Δηλαδή, μια τρύπα στο νερό.

Ουκρανικά στρατεύματα και δυτικοί αξιωματούχοι που μίλησαν στη βρετανική εφημερίδα επέμειναν ότι ο διορισμός του Σίρσκι, ως ανώτατου διοικητή, προμηνύει άσχημες εξελίξεις για τον πόλεμο. Οι στρατιώτες που τον επέκριναν, μάλιστα δεν δίστασαν να πουν ότι έχει θυσιάσει στρατεύματα αδίστακτα. Κάποιοι τον έχουν βαπτίσει «ο χασάπη».

Πάντως σίγουρα δεν είναι Γκουντέριαν

Βέβαια γιατί ο πρόεδρος Ζελένσκι να επιλέξει μια τέτοια προσωπικότητα για να διοικήσει τον λαβωμένο στρατό του απαντάται εν πολλοίς από τον Economist. «Είναι λιγότερο πιθανό να αμφισβητήσει τις προτεραιότητες του προέδρου του» ενώ «θα πρέπει να μάθει να λέει την αλήθεια στους πολιτικούς προϊσταμένους του». Είναι ακριβώς αυτό το οποίο απεχθανόταν ο Χίτλερ στον Γκουντέριαν στην Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έναν από τους ικανότερους στρατιωτικούς εγκεφάλους της εποχής.

Σύμφωνα με ειδικούς, η αναδιοργάνωση που επιχειρεί ο Ζελένσκι θα προκαλέσει επίσης αναστάτωση καθώς οι αξιωματικοί μετατοπίζονται σε νέες θέσεις στην αλυσίδα διοίκησης.

«Είναι σημαντικό αυτές οι αλλαγές να μην υποβαθμίσουν την ικανότητα της Ουκρανίας να πολεμήσει. Σε λίγο, η χώρα θα χρειαστεί μια νέα κινητοποίηση ακόμα κι αν ο στρατηγός Σίρσκι χρησιμοποιήσει τα στρατεύματά του κυρίως για άμυνα» αναφέρει ο Economist.

Με τι στρατό θα πολεμήσει;

Υπενθυμίζεται ότι ο Ζαλούζνι «καρατομήθηκε» με ένα παράπονο: αρνούνταν ο Ζελένσκι να διατάξει μια ορθή επιστράτευση που θα προσέφερε έναν ικανοποιητικό αριθμό στρατευμάτων 500.000 στο μέτωπο. Άραγε πως θα τα καταφέρει ο νέος διοικητής με τόσο μικρό στράτευμα;

Ο ίδιος, ο Σιρσκίι, είχε συμφωνήσει με τον Ζαλούζνι ότι η τεχνολογία πιθανότατα θα έπαιζε σημαντικό ρόλο εάν το Κίεβο ήθελε να κερδίσει τον πόλεμο. Ωστόσο, μάλλον πρέπει να κρατάει μικρό καλάθι. Όπως και με άλλα σχέδια που διατυπώνονται γύρω από τη χρήση του «wunderwaffen», δηλαδή υπερόπλων που αλλάζουν το παιχνίδι, πχ. ATACMS, δεν θα αλλάξουν πολλά πράγματα.

Οι Ουκρανοί έχουν απέναντί τους ήδη έναν στρατό εξοικειωμένο με υπερόπλα και με πολύ προσωπικό να τα χρησιμοποιήσει, κάτι που δεν μπορούν να το αναπληρώσουν τα Leopard και Abrams των δυτικών από μόνα τους.

Σύμφωνα με τη Washington Post, ο Σιρσκίι παραδεχόταν όταν οι λόχοι του είχαν κατά μέσο όρο μόλις 35% πληρότητας! Ερωτηθείς πόσους νέους στρατιώτες που αναπλήρωναν τις απώλειες το λάμβανε είχε απαντήσει πως στο τάγμα του στάλθηκαν μόνο πέντε άτομα τους τελευταίους πέντε μήνες.

Παραδεχόταν μάλιστα ότι οι Ουκρανοί νεοσύλλεκτοι τείνουν να είναι ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι, δημιουργώντας ένα δίλημμα σχετικά με το αν θα στείλουν κάποιον αμέσως στο πεδίο της μάχης, τη στιγμή που έχουν ανάγκη ενισχύσεις -παρόλο που είναι πιθανό να τραυματιστούν ή να σκοτωθούν- επειδή δεν έχουν την τεχνογνωσία. Ακόμα και αν παραλάβει ο νέος διοικητής τα νέα όπλα που ζητάει ο Ζελένσκι από τη Δύση, άραγε πως θα χρησιμοποιηθούν δίχως εκπαιδευμένο και επαρκές προσωπικό;

«Η βάση όλων είναι η έλλειψη ανθρώπων», έχει πει εξάλλου ο Σιρσκίι.

«Που πάμε; Δεν ξέρω», πρόσθεσε. «Δεν υπάρχει θετική προοπτική. Καμία απολύτως. Θα καταλήξει σε πολύ θάνατο, μια παγκόσμια αποτυχία. Και πιθανότατα, νομίζω, το μέτωπο θα καταρρεύσει κάπου όπως συνέβη για τον εχθρό το 2022, στο Χάρκοβο».

Πράγματι, τα νεύρα και του Ζαλούζνι ίσως να μην ήταν στο καλύτερο σημείο, έχοντας προϊστάμενο τον Ζελέσνκι, αλλά είναι απορίας άξιον τι μπορεί καταφέρει ο νέο διοικητής. Αλλά μάλλον μόνο ο Ζελένσκι έχει «φτιάξει» τους λόγους του.