Ουκρανία: «Βουλιάζει» ο στρατός του Ζελένσκι – Εξαντλημένοι φαντάροι, χωρίς όπλα και πυρομαχικά

Στην Ουκρανία, η Ρωσία ισοπεδώνει την ήδη χτυπημένη Αβντιίβκα και στέλνει «κύματα» μονάδων της για να συντρίψουν τα ουκρανικά στρατεύματα. Μετά από μήνες βίαιων συγκρούσεων, ο ρωσικός στρατός απειλεί ν’ αποκόψει μια ζωτικής σημασίας γραμμή ανεφοδιασμού στην πόλη, κάτι που θα μπορούσε να καταστήσει αδύνατη την περαιτέρω άμυνα.

Καθώς ο στρατηγός Ολεξάντρ Σίρσκι αναλαμβάνει τον ρόλο του ως ανώτατου στρατιωτικού διοικητή της Ουκρανίας –μετά από μια ευρεία ανανέωση της ηγεσίας του στρατού την Πέμπτη– θα μπορούσε σύντομα να βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με μια ζοφερή νοητή ζυγαριά – χαρακτηριστική αυτού του διετούς πολέμου: Πότε το κόστος της άμυνας είναι μεγαλύτερο από κάθε όφελος από πρόκληση πόνου στον εχθρό;

Η «αιματηρή» εξίσωση που ξαναβρίσκει μπροστά του ο νέος αρχηγός του Στρατού, Ολεξάντρ Σίρσκι

Σύμφωνα με τους New York Times αυτή είναι μιαν «αιματηρή» εξίσωση που ο Σίρσκι επιχείρησε να λύσει πολλάκις στο παρελθόν, ως διοικητής των χερσαίων δυνάμεων στην ανατολική Ουκρανία. Και οι αποφάσεις του γύρω από αυτήν τη εξίσωση -υποστηρίζουν οι επικριτές του, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών στρατιωτικών αξιωματούχων- δεν τον δικαίωσαν πάντα, ειδικά στην μάχη για την Μπαχμούτ.

Η αξιολόγηση αυτής της στρατηγικής θα είναι μοναχά μέρος της εν λόγω«ανανέωσης», την οποίαν ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζενέλσκι χαρακτήρισε ως απαραίτητη την Πέμπτη, οπότε κι ανακοίνωσε την αντικατάσταση του Βάλερι Ζαλούζνι από τον Ολεξάντρ Σίρσκι. Ο Ζελένσκι κατονόμασε επίσης πέντε στρατηγούς και δύο συνταγματάρχες που σκοπεύει να προωθήσει στο πλαίσιο αυτού του σαρωτικού «λίφτινγκ».

Σενάριο ήττας σε έναν μήνα

Οι στρατιωτικές προκλήσεις της Ουκρανίας υπερβαίνουν κατά πολύ αυτές της μίας και μόνο μάχης. Η αμερικανική βοήθεια, που απαιτείται επειγόντως, παραμένει αμφίβολη. Τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν εξαντληθεί και δεν έχουν όπλα και πυρομαχικά. Τα συστήματα αεράμυνας, ζωτικής σημασίας για την προστασία των αμάχων από ρωσικούς πυραύλους, εξαντλούνται σταθερά από τους επαναλαμβανόμενους βομβαρδισμούς.

Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι χωρίς αναπλήρωση της αεράμυνάς της, η Ουκρανία θα καταφέρει να κρατηθεί όρθια μόνο για άλλον έναν μήνα.

Και ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, έδωσε ένα ωμό μήνυμα την Πέμπτη το βράδυ σε συνέντευξή του στον Τάκερ Κάρλσον, λέγοντας ότι η Ουκρανία δεν θα ανακτήσει εδάφη και ότι ήρθε η ώρα να γίνει μια συμφωνία.

Δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές έχουν υποδηλώσει ότι το 2024 θα είναι έτος ανοικοδόμησης για την Ουκρανία και ο στρατηγός Σίρσκι θα πρέπει να βρει τον καλύτερο τρόπο χρησιμοποίησης των στρατιωτών για να συγκρατήσει τις ρωσικές επιθέσεις ενώ παράλληλα θα δημιουργεί νέες και αποτελεσματικές δυνάμεις μάχης. Ωστόσο, προτού οι ηγέτες της Ουκρανίας σκεφτούν να ανακτήσουν έδαφος, πρέπει πρώτα να κρατήσουν αυτό που έχουν – και η αποτροπή της ρωσικής προόδου περιπλέκεται από τις κρίσιμες ελλείψεις στρατιωτών και πυρομαχικών.

Πιθανή μια «καταρρακτώδης κατάρρευση» εντός του 2024

Δυτικοί αξιωματούχοι και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες έχουν προειδοποιήσει ότι χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, μια «καταρρακτώδης κατάρρευση» κατά μήκος του μετώπου είναι μια πραγματική πιθανότητα για τους επόμενους μήνες – μες στο 2024.

Θα περάσουν τουλάχιστον μερικοί μήνες μέχρι να έχει εκτεταμένο αντίκτυπο η έλλειψη νέας βοήθειας, λένε. Αλλά χωρίς αυτό, προσθέτουν, είναι δύσκολο να δούμε πώς η Ουκρανία θα μπορέσει να διατηρήσει τις τρέχουσες θέσεις της στο πεδίο της μάχης.

Μέχρι τον επόμενο μήνα, όπως εκτιμάται, η Ουκρανία δύσκολα θα μπορεί να υλοποιεί αντεπιθέσεις τοπικού χαρακτήρα, ενώ μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού ο στρατός της θα δυσκολεύεται να αποκρούει τις ρωσικές επιθέσεις, λένε οι αξιωματούχοι και οι αναλυτές.

Ωστόσο, αξιωματούχοι εκτιμούν επίσης ότι η Μόσχα θα δυσκολευτεί να δημιουργήσει γρήγορα την ικανότητα για να διεξαγάγει μια μεγάλη επίθεση στην ανατολική Ουκρανία. Όπως λένε, εάν το έπραττε τώρα, τότε οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα θα προχωρούσαν προς τα εμπρός με έναν αδέξιο και ασύνδετο τρόπο και θα μετρούσαν αρκετά μεγάλες απώλειες.

Την Παρασκευή, το Κρεμλίνο χαρακτήρισε την ουκρανική αλλαγή ηγεσίας ως ασήμαντη. «Δεν πιστεύουμε ότι αυτός είναι ένας παράγοντας που μπορεί να αλλάξει την πορεία της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», είπε ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, στους δημοσιογράφους, χρησιμοποιώντας τη φράση της Μόσχας για τον πόλεμο. «Θα συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι του».

Ωστόσο, η Ουκρανία κατάφερε να αποκρούσει σενάρια καταστροφής στο παρελθόν, κυρίως όταν έδιωξε τις ρωσικές δυνάμεις από το Κίεβο τους πρώτους μήνες του πολέμου.

Σε τι θα δώσει άμεση προτεραιότητα ο Σίρσκι

Την Παρασκευή, κατά τις πρώτες δημόσιες δηλώσεις του μετά από τον διορισμό του, ο στρατηγός Σίρσκι τόνισε ότι η άμεση προτεραιότητά του θα είναι «η ταχύτερη και πιο ορθολογική διανομή και παράδοση όλων των απαραίτητων για τις μάχιμες μονάδες» για την αντιμετώπιση των ρωσικών επιθέσεων.

Ορκίστηκε να θέσει τη «ζωή και την υγεία» των στρατευμάτων στην πρώτη γραμμή των αποφάσεών του στο πεδίο της μάχης, δουλεύοντας για να διατηρήσει «μιαν ισορροπία μεταξύ της εκπλήρωσης των αποστολών μάχης και της φροντίδας των μονάδων».

Με τα παραπάνω λόγια, ο στρατηγός Σίρσκι πιθανολογείται ότι απάντησε σε επικριτές του που λένε ότι ήταν πολύ πρόθυμος να θυσιάσει στρατιώτες για να επιτύχει αμφισβητούμενους στρατιωτικούς στόχους. 

Την Πέμπτη, στην ανακοίνωση της ηχηρής αντικατάστασης του Ζαλούζνι, ο Ζελένσκι μίλησε επίσης για την ανάγκη αντιμετώπισης των αναγκών των στρατιωτών στα πεδία των μαχών. Ενώ υπάρχουν σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι στον στρατό, είπε ο Ζελένσκι, «στην πλειονότητά τους δεν νιώθουν την πρώτη γραμμή όπως τη νιώθουν λίγοι μέσα στο στράτευμα, που είναι πραγματικά στην πρώτη γραμμή, που πραγματικά πολεμούν».

«Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε μια διαφορετική προσέγγιση, ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά τις εφεδρείες», είπε. «Μια διαφορετική προσέγγιση στη διαχείριση πρώτης γραμμής. Μια διαφορετική προσέγγιση στην επιστράτευση και τη στρατολόγηση. Όλα αυτά θα δώσουν περισσότερο σεβασμό στον στρατιώτη και θ’ αποκαταστήσουν τη σαφήνεια αναφορικά με τις ενέργειές μας στον πόλεμο».

Όμως, ο Ζελένσκι έδωσε ελάχιστες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ανανεωμένη ηγεσία θα πετύχει τους στόχους του και δεν εξήγησε πού είχε αποτύχει η ομάδα του προηγούμενου διοικητή.

Ο Ζελένσκι απέτυχε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις

Οι επικριτές του Ζελένσκι λένε ότι απέφυγε να λάβει πολιτικά αντιδημοφιλείς αποφάσεις και ότι απέτυχε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που περιβάλλουν τις προσπάθειες αναμόρφωσης και αναζωογόνησης της διαδικασίας επιστράτευσης.

Ο στρατηγός Σίρσκι διχάζει τον Στρατό και από ορισμένους θεωρείται ότι από στρατιωτικής άποψης δεν του αξίζει ο ρόλος που του ανατέθηκε και ότι βρίσκεται πολύ κοντά στην ομάδα Ζελένσκι επειδή έχει μεγάλη εμπλοκή στο πολιτικό πεδίο – ότι έχει μεγάλη επιρροή ως σύμβουλος του Προέδρου.

Από την άλλη, όμως, ο Σίρσκι είναι καλά εξοικειωμένος με τη συχνά δυσβάσταχτη γραφειοκρατία των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και έχει συμμετάσχει στις περισσότερες από τις σημαντικές διοικητικές αποφάσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Μονόδρομος ο αντισυμβατικός πόλεμος

Τώρα θα πρέπει να επεκτείνει το οπτικό του πεδίο πέρα από τις αιματηρές μάχες στην ανατολική Ουκρανία, σε έναν εκτεταμένο πόλεμο που διεξάγεται σε ξηρά, αέρα και θάλασσα. Έχει μακρά εμπειρία στη διοίκηση συμβατικών δυνάμεων, αλλά ο αντισυμβατικός πόλεμος θα πάρει έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο, καθώς η Ουκρανία προσπαθεί να αναπληρώσει τα μειονεκτήματά της, διεξάγοντας μιαν ασύμμετρη εκστρατεία – συμπεριλαμβανομένων των πληγμάτων στο εσωτερικό της Ρωσίας.

Πέρα από τις τακτικές και στρατηγικές αποφάσεις, ο στρατηγός Σίρσκι πρέπει επίσης να διατηρήσει το ηθικό μεταξύ των στρατευμάτων σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές του πολέμου. Αυτό περιλαμβάνει να κερδίσει στρατιώτες που συμπαθούσαν και σέβονταν τον προκάτοχό του, στρατηγό Ζαλούζνι.

Ο στρατηγός Ζαλούζνι θεωρείται ευρέως ως μιαν ηρωική φιγούρα που βοήθησε να σωθεί η χώρα του στην πιο σκοτεινή της ώρα και κέρδισε τη φήμη του συμπονετικού ανθρώπου ακόμα και όταν έκανε δύσκολες επιλογές. Την Παρασκευή, ο Ζελένσκι απένειμε στον στρατηγό τον τίτλο του Ήρωα της Ουκρανίας.

Ο Ολεξάντρ, ένας 27χρονος στρατιώτης που πολεμά στο μέτωπο, ο οποίος, όπως και άλλοι σε αυτό το άρθρο των New York Times, ζήτησε να γραφτεί μόνο το μικρό του όνομα, σύμφωνα με τη σχετική πολιτική του Στρατού, είπε: «Σε έναν στρατό εκατομμυρίων ανθρώπων υπάρχουν και θα υπάρχουν προβλήματα, αμέτρητα προβλήματα, αλλά εδώ μιλάμε για εμπιστοσύνη».

Ο Ζαλούζνι εξακολουθεί να έχει αδιαμφισβήτητη εξουσία

«Ο στρατηγός Ζαλούζνι είχε -και συνεχίζει να έχει- αδιαμφισβήτητη εξουσία και εμπιστοσύνη τόσο από τον στρατό όσο και από την κοινωνία», πρόσθεσε ο Ολεξάντρ. «Ο Πρόεδρος δεν εξήγησε ξεκάθαρα στην κοινωνία τους λόγους για τους οποίους απομάκρυνε τον στρατηγό Ζαλούζνι».

Άλλοι στρατιώτες, ωστόσο, φάνηκαν να παίρνουν την αλλαγή πιο χαλαρά. Ο Viy, ένας 43χρονος διοικητής τάγματος, είπε ότι οι στρατηγοί Ζαλούζνι και Σίρσκι μπορεί να έχουν διαφορετικά στιλ διαχείρισης, αλλά το μόνο που μετράει είναι τ’ αποτελέσματα.

«Γενικά, κατά τη διάρκεια δύο ετών πολέμου, όταν προσπαθείς διαρκώς σε πολύ υψηλό ρυθμό -ειδικά το στρατιωτικό προσωπικό- δεν δίνεις μεγάλη σημασία στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας», είπε ο Viy.

Ο Βίκτορ, ένας 45χρονος ελεύθερος σκοπευτής, είπε ότι η απόφαση δεν προκάλεσε έκπληξη – δεδομένων των πολύ δημοσίων εντάσεων μεταξύ του Ζελένσκι και του στρατηγού Ζαλούζνι.

«Είμαστε στρατιώτες και δεν έχουμε την πολυτέλεια να πέσουμε στην κατάθλιψη και τον πανικό που σαρώνει, εν μέρει, τους πολίτες τώρα», είπε ο Βίκτορ.

Εξέφρασε επίσης την ανησυχία του ότι οι Ρώσοι θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την αλλαγή, αλλά είπε ότι οι στρατιώτες είχαν λίγο χρόνο να σκεφτούν τις εν λόγω πολιτικές «μηχανορραφίες».

Η στρατηγική υψηλού επιπέδου είναι σημαντική, πρόσθεσε, αλλά ο πόλεμος διεξάγεται από «συνηθισμένους τύπους σε χαρακώματα και πόλεις».

«Οι επιδέξιοι διοικητές, σε επίπεδο λόχων και ταγμάτων, αυτοί είναι που κερδίζουν τον πόλεμο», σημείωσε. «Είτε έρθει ο Σίρσκι είτε κάποιος άλλος, θα πολεμήσουν το ίδιο. Δεν μπορείς να φτιάξεις στρατό γύρω από ένα άτομο».