Η «πολύκροτη» ζωή της Coco Chanel εμπνέει μια νέα παράσταση μπαλέτου

Το λογότυπο της Chanel είναι ένα από τα πιο γνωστά σύμβολα στον κόσμο, που στολίζει κοσμήματα, τσάντες, κραγιόν και πολλά άλλα. Τώρα το μοτίβο έχει ενσωματωθεί ακόμη και στη χορογραφία.

Εξερευνώντας τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας, το μπαλέτο σκιαγραφεί την ερωτική σχέση της Chanel με τον ναζιστή αξιωματικό βαρόνο Hans Günther von Dincklage στην κατεχόμενη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Η χορευτική αλληλουχία με τα σώματα των χορευτών να θυμίζουν τα περίφημα ενωμένα C είναι ένα μέρος της παράστασης «Coco Chanel: The Life of a Fashion Icon», η οποία κάνει τώρα τη βορειοαμερικανική πρεμιέρα της στο Atlanta Ballet έως τις 17 Φεβρουαρίου.

«Περισσότερη έρευνα, περισσότερες συζητήσεις»

Η στιγμή αυτή είναι ένας μόνο από τους τρόπους με τους οποίους η καταξιωμένη χορογράφος Annabelle Lopez Ochoa πραγματεύεται την παρατεταμένη, πολύπλοκη επιρροή του «προσώπου» της, της Γαλλίδας σχεδιάστριας Gabrielle «Coco» Chanel.

Με την ιστορία μιας δυναμικής γυναίκας της οποίας η ζωή (1883-1971) περιελάμβανε μια εντυπωσιακή επιτυχία σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που κυριαρχούνταν από άνδρες, το μπαλέτο έχει δυνητική φεμινιστική απήχηση – πολύ περισσότερο επειδή η Chanel έφερε έναν νέο ρεαλισμό, ελευθερία και άνεση στη μόδα, απελευθερώνοντας τις γυναίκες από τους κορσέδες τους. Όμως ένα τερψιχόρικο πορτρέτο της δημιουργού είναι επίσης ένα δυνητικά επιβαρυμένο εγχείρημα: Ήταν αντισημίτης και συνεργάτιδα των Ναζί.

View this post on Instagram

A post shared by Atlanta Ballet (@atlantaballet)

«Ήταν σημαντικό να μοιραστούμε αυτό το σκοτεινό κεφάλαιο», λέει η Ochoa.

Η ίδια η Chanel ήταν κάποια στιγμή σχεδιάστρια κοστουμιών μπαλέτου, σχεδιάζοντας ρούχα για τα Ballets Russes του Serge Diaghilev, τα οποία υποστήριζε και οικονομικά

Το μπαλέτο «ανοίγει την πόρτα για ερμηνείες, για περισσότερη έρευνα, για περισσότερες συζητήσεις. Αυτό υποτίθεται ότι κάνει η τέχνη», λέει ο Gennadi Nedvigin, καλλιτεχνικός διευθυντής του Atlanta Ballet, το οποίο έχει αναλάβει τη συμπαραγωγή του «Coco Chanel» με το Hong Kong Ballet (όπου έκανε πρεμιέρα το 2023) και το Queensland Ballet (όπου πρόκειται να μεταφερθεί το επόμενο διάστημα).

«Μου αρέσει να καταδύομαι στις ιστορίες των ανθρώπων»

Η παράσταση βασίζεται στην επαγγελματική σχέση της Ochoa με τον Septime Webre, καλλιτεχνικό διευθυντή του Hong Kong Ballet. Εκείνος γνώρισε το έργο της στα 17 χρόνια που πέρασε ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Washington Ballet, το οποίο έχει παρουσιάσει τα δημιουργήματα της, και θαύμασε το ταλέντο της στην «ανάπτυξη» καλειδοσκοπικών μοτίβων επί σκηνής, εκπληκτικών κινήσεων και δραματικής ατμόσφαιρας. Αφού ανέλαβε τα ηνία του Hong Kong Ballet το 2017, επιδίωξε να βρει έναν τρόπο να συνεργαστούν.

Μια ρηξικέλευθη παράσταση μπαλέτου με κεντρική πρωταγωνίστρια τη Chanel ήταν στη λίστα της Ochoa. Η βελγοκολομβιανή χορογράφος έχει «φιλοτεχνήσει» έργα για άλλες «ανθεκτικές» και περίπλοκες γυναίκες της πραγματικής ζωής: Εύα «Εβίτα» Περόν. Φρίντα Κάλο. Μαρία Κάλλας.

«Μου αρέσει να καταδύομαι στις ιστορίες των ανθρώπων για να καταλάβω ποιά είναι η κινητήρια δύναμή τους και ποιοί οι φόβοι τους», ειδικά σε γυναίκες που «είχαν πολλές δυσκολίες και πολλά ελαττώματα και κρίθηκαν», λέει η Ochoa.

Η βιογραφία της Chanel έχει εμπνεύσει και άλλες μορφές τέχνης, όπως την ταινία του 2009 «Coco Before Chanel» και το μιούζικαλ «Coco» του 1969 στο Broadway, με πρωταγωνίστρια την Κάθριν Χέπμπορν. Το μπαλέτο έχει καταπιαστεί με την «κυρία της υψηλής ραπτικής», με τον χορογράφο Yuri Possokhov να δημιουργεί το 2019 ένα μονόπρακτο για τη Chanel για τη μπαλαρίνα Svetlana Zakharova. Μια βιομηχανία μη μυθοπλαστικών βιβλίων έχει εκμεταλλευτεί το μύθο της Chanel, ενώ η ίδια είναι χαρακτήρας στη νέα σειρά της Apple TV Plus «The New Look».

View this post on Instagram

A post shared by Atlanta Ballet (@atlantaballet)

Η δημοτικότητα της δεν προκαλεί εντύπωση, δεδομένης της ραγδαίας ανέλιξης της από ένα φτωχό κορίτσι, όπου πέρασε εν μέρει της παιδική της ηλικία σε ορφανοτροφείο, σε περσόνα της κοινωνικής στρατόσφαιρας. Συναναστράφηκε με βασιλείς και αριστοκράτες, καλλιτέχνες όπως ο Ιγκόρ Στραβίνσκι, καθώς και με προσωπικότητες όπως ο Ουίνστον Τσόρτσιλ.

Η χορογράφος Ochoa δεν αυτοπροσδιορίζεται ως fashionista

Με την αισθητική του less-is-more και τα χρηστικά σχέδια που διευκόλυναν τις γυναίκες στο να ντύνονται μόνες τους χωρίς βοηθό, η Chanel δημιούργησε ένα λεξιλόγιο μόδας που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. «Ο κόσμος δεν συνειδητοποιεί την επιρροή που είχε στη μόδα, επειδή έχει ενσωματωθεί πλήρως»,  λέει ο Jérôme Kaplan, ο οποίος σχεδίασε το σκηνικό και τα κοστούμια για το μπαλέτο της Ochoa.

Η ίδια η Chanel ήταν κάποια στιγμή σχεδιάστρια κοστουμιών μπαλέτου, σχεδιάζοντας ρούχα για τα Ballets Russes του Serge Diaghilev, τα οποία υποστήριζε και οικονομικά. Υπάρχει μια μακρά, γόνιμη αλληλοεπικάλυψη μεταξύ της πασαρέλας και του pas de chat: Βαριά ονόματα της μόδας, όπως ο Christian Lacroix, η Prada και η Rodarte, έχουν σχεδιάσει κοστούμια μπαλέτου και μπαλαρίνες όπως η Margot Fonteyn έχουν φορέσει ρούχα υψηλής ραπτικής εκτός σκηνής.

«Η Coco, αντίθετα, είναι μια σύνθετη, ανεξάρτητη γυναίκα – με ελαττώματα. Με βαθιά ελαττώματα. Αλλά έζησε τη ζωή της με τους δικούς της όρους»

Η χορογράφος Ochoa δεν αυτοπροσδιορίζεται ως fashionista- την απασχόλησε το πρόσωπο της Chanel, όχι η μάρκα. Σε συνεργασία με την καλλιτεχνική της συνεργάτιδα Nancy Meckler, η Ochoa απέσταξε την ιστορία της Chanel και τη συνέθεσε σε μια πρωτότυπη μουσική που συνέθεσε ο Peter Salem. Μια σκηνή ανακαλεί στη μνήμη την επιχείρηση κατασκευής καπέλων που απογείωσε την καριέρα της σχεδιάστριας. Σε μια άλλη, ομάδες από χορευτές που μοιάζουν με λουλούδια παραπέμπουν στην δημιουργία του αρώματος Chanel No. 5.

«Δεν μου αρέσουν τα παραμύθια»

Εξερευνώντας τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας, το μπαλέτο σκιαγραφεί την ερωτική σχέση της Chanel με τον ναζιστή αξιωματικό βαρόνο Hans Günther von Dincklage στην κατεχόμενη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρουσιάζεται επίσης η προσπάθειά της να εκμεταλλευτεί τους ναζιστικούς νόμους για να στοχοποιήσει την εβραϊκή οικογένεια Βερτχάιμερ, συνεργάτες της, τους οποίους απεχθανόταν επειδή είχαν αποκτήσει τον έλεγχο της επιχείρησης αρωμάτων της.

View this post on Instagram

A post shared by Atlanta Ballet (@atlantaballet)

Πέρα από την παράσταση, το Atlanta Ballet έχει λάβει μέτρα για να αναγνωρίσει και να πλαισιώσει «τις πολύ προβληματικές πτυχές, την πολύ σκοτεινή πλευρά της Coco Chanel», λέει ο εκτελεστικός διευθυντής της εταιρείας, Tom West. Για παράδειγμα, ο θίασος συνεργάστηκε με το Μουσείο Εβραϊκής Κληρονομιάς William Breman της πόλης για μια συζήτηση που εξέτασε την προβληματική δράση της Chanel.

Ο Webre λέει ότι η οπτική του μπαλέτου όσον αφορά το φύλο το καθιστά ένα πολύτιμο συμπλήρωμα σε παλιές χορευτικές παραστάσεις.

«Ο κλασικός μας κανόνας, σε μπαλέτα όπως η «Ζιζέλ», η «Λίμνη των Κύκνων» και η «Ωραία Κοιμωμένη», παρουσιάζει μια οπισθοδρομική άποψη για τις γυναίκες, δείχνοντας τες ως ευάλωτα πλάσματα που ζουν τη ζωή τους βασισμένες σε έναν άνδρα», λέει. «Η Coco, αντίθετα, είναι μια σύνθετη, ανεξάρτητη γυναίκα – με ελαττώματα. Με βαθιά ελαττώματα. Αλλά έζησε τη ζωή της με τους δικούς της όρους».

Όταν πρόκειται για τη δημιουργία μπαλέτων, η Ochoa λέει: «Δεν μου αρέσουν τα παραμύθια. Μου αρέσουν οι ιστορίες για πραγματικές γυναίκες».

*Με πληροφορίες από WP | Kεντρική φωτογραφία θέματος: queenslandballet