ΕΕ: Οι αγρότες σήκωσαν ανάστημα στις Βρυξελλες και κερδιζουν – Η ακροδεξιά πάει να το καπηλευτεί

Στα περίχωρα της ισπανικής πόλης Παμπλόνα, κάτω από ψιλόβροχο και γκρίζο ουρανό και συνοδευόμενοι από ναυτικά μπλε φορτηγά της Policía Nacional, λίγοι αγρότες είχαν τη διάθεση να εξηγήσουν τα κίνητρα της διαδήλωσής τους, αλλά ένας νεαρός αγρότης από την κοντινή πόλη Estella άνοιξε την πόρτα της καμπίνας του για να μοιραστεί τα παράπονά του. «Μας πνίγουν με όλους αυτούς τους κανονισμούς», είπε. «Πρέπει να χαλαρώσουν όλες τις οδηγίες και τη γραφειοκρατία. Δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε άλλες χώρες όταν τα πράγματα είναι έτσι. Είμαστε … πνιγμένοι» είπαν οι αγρότες στον Guardian.

Αν οι αγρότες της Ευρώπης σταμάτησαν προσωρινά τις διαμαρτυρίες τους στη Γαλλία και τη Γερμανία – αναμένοντας αυτό που ένας Γάλλος αγρότης αποκάλεσε «απόδειξη αγάπης, όχι μόνο λόγια αγάπης» από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους – μόλις τώρα ξεκίνησαν στην Ισπανία. Σε σκηνές που είναι πλέον οικείες από την Πολωνία έως την Πορτογαλία, οργισμένοι αγρότες απέκλεισαν την περασμένη εβδομάδα δρόμους, ένα λιμάνι και μια μεγάλη αγορά χονδρικής πώλησης και σχεδιάζουν να συνεχίσουν μέχρι τον Φεβρουάριο. Οι Ιταλοί αγρότες πήραν επίσης τα τρακτέρ τους την περασμένη εβδομάδα, συγκεντρώθηκαν στα περίχωρα της Ρώμης και οργάνωσαν ένα συμβολικό πέρασμα από το Κολοσσαίο την Παρασκευή.

«Χωρίς αγρότες δεν υπάρχει φαγητό»

Τις τελευταίες εβδομάδες, μεγάλα αστικά κέντρα, όπως το Παρίσι και η Λυών, έχουν αποκλειστεί. Τα κέντρα των πόλεων στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο έχουν ακινητοποιηθεί. Οι αγρότες έκλεισαν αυτοκινητόδρομους, πέταξαν κοπριά, πέταξαν αυγά, κατέστρεψαν σούπερ μάρκετ, έβαλαν φωτιά σε μπάλες σανού και παλέτες και συγκρούστηκαν, μερικές φορές βίαια, με την αστυνομία.

Οι αγρότες της Ισπανίας έχουν μπει ιδιαίτερα δυναμικά στις κινητοποιήσεις με αποκλεισμούς δρόμων και εχθρικών επιχειρήσεων.

H οικειοποίηση του αγώνα των αγροτών από την ευρωπαϊκή ακροδεξιά

Μακριά από τη ζέστη των διαδηλώσεων, σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις και κοινοβουλευτικές ομιλίες, ο σκοπός τους υιοθετήθηκε με ενθουσιασμό από μια αναζωπυρωμένη λαϊκιστική ακροδεξιά, η οποία βλέπει στην εξέγερση των αγροτών ένα νέο ελπιδοφόρο μέτωπο στον μακροχρόνιο πόλεμο της κατά των «ξεπερασμένων ελίτ», του «ριζοσπαστικού περιβαλλοντισμού» και των «δικτατοριών των Βρυξελλών».

Λίγους μήνες πριν από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις οποίες τα ακροδεξιά και αντιευρωπαϊκά κόμματα αναμένεται να σημειώσουν μεγάλα κέρδη, η γεωργία – η οποία αντιπροσωπεύει μόλις το 1,4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της ΕΕ – ανέβηκε, ξαφνικά, στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. «Παντού στην Ευρώπη τίθενται τα ίδια ερωτήματα», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Γκαμπριέλ Αττάλ.

Αναρωτιέται ακόμα «Πώς θα συνεχίσουμε να παράγουμε περισσότερα, αλλά καλύτερα; Να συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή; Να αποφύγουμε τον αθέμιτο ανταγωνισμό από ξένες χώρες;».

Το επίδικο πλέον ερώτημα που τίθεται είναι «βοήθεια στους αγρότες ή πείνα;»

Οι πρώτες κινήσεις έγιναν, όπως ήταν φυσικό, στην Ολλανδία, την πιο εντατικά καλλιεργούμενη χώρα της Ευρώπης, όπου ζουν περισσότερα από 110 εκατομμύρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων αγελάδων, χοίρων και κοτόπουλων και ως εκ τούτου, οι εκπομπές αζώτου είναι τετραπλάσιες του μέσου όρου της ΕΕ. Πριν από πέντε χρόνια, αξιωματούχοι δήλωσαν ότι απαιτούνται δραστικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς και του κλεισίματος γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

Η κυβέρνηση παρουσίασε σχέδια για τη μείωση των εκπομπών αζώτου κατά το ήμισυ έως το 2030, εν μέρει με τη μείωση του αριθμού των ζώων έως και κατά το ένα τρίτο. Οι Ολλανδοί αγρότες δεν περίμεναν τις λεπτομέρειες για να γνωστοποιήσουν τα συναισθήματά τους.

Τον Οκτώβριο του 2019, περισσότερα από 2.000 τρακτέρ τράβηξαν από όλες τις γωνιές της χώρας προς την έδρα της κυβέρνησης στη Χάγη, προκαλώντας προβλήματα σε συνολικά 620 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων. «Χωρίς αγρότες δεν υπάρχει φαγητό», έγραφαν τα πλακάτ τους και «Περήφανοι για τον αγρότη». Ήταν η αρχή ενός κινήματος που έκτοτε έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας σε όλο το μπλοκ, επιταχυνόμενο ραγδαία τους τελευταίους μήνες και αφήνοντας -μέχρι στιγμής- ανέγγιχτες μόνο την Αυστρία, τη Δανία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία.

Οι Πολωνοί αγρότες υποφέρουν από την μεγάλη εισροή Ουκρανικών σιτηρών, επιθυμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την χρηματοδότηση του πολέμου.

Το αγροτικό ντίζελ που είναι ζητούμενο στην Ελλάδα, καταργείται σε μια σειρά χωρών

Στην Ιταλία, τα αιτήματα περιλάμβαναν την επαναφορά μιας απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος που ίσχυε από το 2017, αλλά επρόκειτο να καταργηθεί στον προϋπολογισμό του 2024.Στη Γερμανία, όπου οι διαμαρτυρίες σταμάτησαν για λίγο, αφού περίπου 30.000 αγρότες και 5.000 τρακτέρ παρέλυσαν το Βερολίνο στα μέσα Ιανουαρίου, το πιο εκρηκτικό ζήτημα αφορά ένα σχέδιο της κυβέρνησης να καταργήσει σταδιακά τις φορολογικές ελαφρύνσεις για το αγροτικό ντίζελ για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της.

Όμως, τους ενώνουν όλες οι ανησυχίες που μοιράζονται σε όλη την ηπειρωτική Ευρώπη: πτώση των τιμών των προϊόντων, αύξηση του κόστους, υπερβολική δύναμη των λιανοπωλητών, φθηνές εισαγωγές από το εξωτερικό και – το μεγαλύτερο πρόβλημα- περιβαλλοντικοί κανόνες της ΕΕ που πολλοί αγρότες θεωρούν άδικους και οικονομικά μη ρεαλιστικούς. «Υπάρχουν πολλά ζητήματα», δήλωσε ο Αρνό Ρουσώ, πρόεδρος της μεγαλύτερης ένωσης αγροτών της Γαλλίας, της FNSEA. «Αλλά οι σπόροι αυτών των διαμαρτυριών είναι οι ίδιοι: η έλλειψη κατανόησης μεταξύ της πραγματικότητας στο έδαφος και των αποφάσεων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις».

Ο υπουργός Γεωργίας της Ισπανίας, Λουίθ Πλάνας, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αιτίες των διαμαρτυριών που σαρώνουν την Ευρώπη είναι ποικίλες και περίπλοκες, αλλά συνοψίζονται σε μακροχρόνιες δυσαρέσκειες και στο αίσθημα ότι οι αγρότες δεν εκτιμώνται επαρκώς. «Οι αγρότες θέλουν να τους ακούσουν και να τους σεβαστούν», δήλωσε ο υπουργός. «Και συχνά αισθάνονται ότι δεν τους σέβονται, ειδικά στις Βρυξέλλες, αλλά και μερικές φορές στη Μαδρίτη ή στην αστική ή πολιτική σφαίρα». Ορισμένα προβλήματα είναι διαρθρωτικά.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της ΕΕ, το σύστημα ετήσιων επιδοτήσεων ύψους 55 δισεκατομμυρίων ευρώ στο οποίο στηρίχθηκε η μεταπολεμική επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης για περισσότερα από 60 χρόνια, βασιζόταν πάντα στην οικονομία κλίμακας: μεγαλύτερες φάρμες, κοινά πρότυπα. Η ΚΑΠ ενθάρρυνε την ενοποίηση, αφήνοντας πολλές μεγαλύτερες επιχειρήσεις επιβαρυμένες με χρέη και πολλές μικρότερες να αγωνίζονται να παραμείνουν ανταγωνιστικές στην τιμή του προϊόντος.

Οι Ισπανοί αγρότες κλείνουν τους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για το πολύ μικρό περιθώριο κέρδους, την μηδαμινή βοήθεια, την ώρα που τα μεγάλα κέρδη πάνε στην λιανική και τους μεσάζοντες.

Οι αγρότες παίρνουν λιγότερα χρήματα, ο καταναλωτής αγοράζει ακριβότερα

Τα τελευταία δύο χρόνια υπήρξε μια άγρια συμπίεση των ήδη περιορισμένων περιθωρίων κέρδους, που προκλήθηκε από την πανδημία και πιο σημαντικά, από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το κόστος των αγροτών – καύσιμα, ηλεκτρικό ρεύμα, λιπάσματα και μεταφορές – έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Ταυτόχρονα, οι προσπάθειες των κυβερνήσεων και των εμπόρων λιανικής πώλησης να περιορίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης του κόστους ζωής στους καταναλωτές έχουν πλήξει τις τιμές. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι οι τιμές που λαμβάνουν οι αγρότες για τα προϊόντα τους μειώθηκαν κατά μέσο όρο κατά σχεδόν 9% μεταξύ των τελών του 2022 και των τελών του 2023.

Αυτή η συμπίεση επιδεινώνεται περαιτέρω από μια χιονοστιβάδα εισαγωγών, συχνά από χώρες, όπου οι γεωργοί δεν υπόκεινται γενικά στα ίδια αυστηρά πρότυπα και κανονισμούς όπως στην ΕΕ, κάτι που δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό. Μια πλημμύρα φτηνών γεωργικών προϊόντων, ιδίως σιτηρών από την Ουκρανία, ώθησε τους εξαγριωμένους Πολωνούς αγρότες να αρχίσουν να μπλοκάρουν τους διασυνοριακούς δρόμους ήδη από την άνοιξη του 2023. Οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με χώρες εκτός ΕΕ αποτελούν επίσης πηγή οργής, ιδίως μια επικείμενη συμφωνία με το μπλοκ Mercosur της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Παραγουάης και της Ουρουγουάης, οι οποίες χρησιμοποιούν γενετικά τροποποιημένα υβρίδια, ορμόνες, αντιβιοτικά και φυτοφάρμακα που απαγορεύονται στην ΕΕ.

«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλους αυτούς τους κανόνες και παρόλα αυτά αντιμετωπίζουμε τον ανταγωνισμό από προϊόντα εκτός ΕΕ που απλώς δεν παράγονται υπό τις ίδιες συνθήκες», δήλωσε ο Εμμανουέλ Μαθέ, ένας Γάλλος αγρότης, κατά τη διάρκεια πρόσφατου αποκλεισμού αυτοκινητοδρόμου έξω από το Παρίσι. Ολοκληρώνοντας τον κατάλογο των δεινών, η κλιματική κρίση – ξηρασίες, πλημμύρες, καύσωνες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα – επηρεάζει όλο και περισσότερο την παραγωγή, ιδίως στη νότια Ευρώπη. Εκτός από την Ιταλία, μεγάλες διαμαρτυρίες αγροτών αναμένεται να πραγματοποιηθούν αυτή την εβδομάδα στην Ελλάδα.

Σε όλα τα χαρακτηριστικά ορόσημα της Ευρώπης υπάρχει ένας αγρότης με ένα τρακτέρ, που διαμαρτύρεται για την Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Η περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ είναι το ορατό πρόβλημα

Για μια ήδη προβληματική βιομηχανία, η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, που αποσκοπεί στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας σε όλο το μπλοκ έως το 2050, μοιάζει με μια πολύ μακρινή γέφυρα. Οι στόχοι του σχεδίου για τη γεωργία περιλάμβαναν τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων στο μισό μέχρι το 2030, τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων κατά 20%, την αφιέρωση περισσότερης γης σε μη γεωργική χρήση – για παράδειγμα, αφήνοντάς την σε αγρανάπαυση – και τον διπλασιασμό της βιολογικής παραγωγής στο 25% του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων της ΕΕ.

Η Copa-Cogeca, το κορυφαίο γεωργικό λόμπι στις Βρυξέλλες, περιέγραψε μεγάλο μέρος της στρατηγικής «Farm2Fork» (σ.σ. από την Φάρμα στο πιρούνι, στο πιάτο) της συμφωνίας ως «από πάνω προς τα κάτω … κακώς σχεδιασμένη, κακώς αξιολογημένη, κακώς χρηματοδοτούμενη», προσφέροντας «λίγες εναλλακτικές λύσεις στους αγρότες». Στον αντίποδα, σε απάντηση στο αυξανόμενο κύμα αγροτικής εξέγερσης, οι πολιτικοί της Ευρώπης τρέχουν φοβισμένοι.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κάνει πολλές πρόσφατες παραχωρήσεις σε μια προσπάθεια να μειώσει τις εντάσεις, με την πρόεδρό της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να επιμένει ότι το μπλοκ άκουσε τις ανησυχίες των αγροτών. Την περασμένη εβδομάδα, η Επιτροπή έθεσε στο συρτάρι σχέδια για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων, λέγοντας ότι είχε γίνει «σύμβολο πόλωσης».

Τον περασμένο μήνα, παρουσίασε ένα «φρένο έκτακτης ανάγκης» για τα πιο ευαίσθητα ουκρανικά προϊόντα και καθυστέρησε τους κανόνες για τη δημιουργία περισσότερων εκτάσεων στην άκρη. Παρουσιάζοντας τις τελευταίες συστάσεις της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το εκτελεστικό όργανο την περασμένη εβδομάδα χαλάρωσε επίσης τη γεωργία, αφαιρώντας από ένα προηγούμενο σχέδιο τον όρο ότι η γεωργία θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές εκτός του CO2 κατά 30% από τα επίπεδα του 2015. Ενώ η γεωργία θα πρέπει να μεταβεί σε ένα «πιο βιώσιμο μοντέλο παραγωγής», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, οι αγρότες αναμφισβήτητα αντιμετωπίζουν μια σειρά προβλημάτων και «αξίζει να τους ακούσουμε… Θα πρέπει να τους εμπιστευτούμε περισσότερο».

«Χωρίς αγρότες δεν υπάρχει φαγητό ή μέλλον» αναγράφει το πλακάτι του Ιταλού αγρότη.

Υποχωρούν οι περισσότερες κυβερνήσεις πλην Ελλάδας

Σε εθνικό επίπεδο, επίσης, οι κυβερνήσεις έσπευσαν να ανταποκριθούν: Το Βερολίνο αμβλύνει τα σχέδιά του να μειώσει τις επιδοτήσεις για το πετρέλαιο κίνησης, ενώ η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, συμφώνησε την Παρασκευή να επαναφέρει εν μέρει την ανασταλείσα φορολογική απαλλαγή, τουλάχιστον για τους χαμηλόμισθους. Το Παρίσι απέσυρε την αύξηση του φόρου ντίζελ και υποσχέθηκε μέτρα ύψους 400 εκατ. ευρώ, καθώς και 200 εκατ. ευρώ επιπλέον σε χρηματική βοήθεια. Ο Αττάλ δήλωσε επίσης ότι είναι πλέον «εκτός θέματος» ότι η Γαλλία θα συμφωνήσει στη σχεδιαζόμενη εμπορική συμφωνία ΕΕ-Mercosur  ως έχει και υποσχέθηκε ότι η κυβέρνηση θα σταματήσει να επιβάλλει αυστηρότερους κανόνες στους αγρότες της από αυτούς που απαιτούν οι κανονισμοί της ΕΕ.

Θα είναι όλα αυτά αρκετά; Η αυξανόμενη πολιτικοποίηση του κινήματος αποτελεί πραγματική ανησυχία. Στις Κάτω Χώρες, ένα νέο λαϊκιστικό κόμμα, το Κίνημα Αγροτών-Πολιτών (BBB), αναδύθηκε από τους «πολέμους του αζώτου», διοχετεύοντας την αγροτική δυσαρέσκεια και την αντίθεση στον «ριζοσπαστικό περιβαλλοντισμό». Το BBB σάρωσε στις επαρχιακές εκλογές πέρυσι και ενώ απέτυχε να επαναλάβει αυτή την επίδοση στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου, είναι ένα από τα κόμματα που διαπραγματεύονται να σχηματίσουν την επόμενη ολλανδική κυβέρνηση με τον ακροδεξιό, ισλαμοφοβικό Γκερτ Βίλντερς.

Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) – δεύτερο κόμμα στις δημοσκοπήσεις – υποστήριξε σθεναρά τους αγρότες, όπως και μέλη του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, η οποία δήλωσε ότι θέλει την «κατάργηση», καθαρά και ξάστερα, της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας. Οι διαμαρτυρίες των αγροτών αποτελούν ένα αναμφισβήτητα ελκυστικό άρμα για τα ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα, μια προέκταση των πολιτιστικών πολέμων που τους επιτρέπει να καταφέρονται εναντίον αυτού που παρουσιάζουν ως μια όλο και πιο δικτατορική ΕΕ, καθώς και μιας αστικής, διεθνούς ελίτ που αγνοεί -ή επιτίθεται- στους καταπιεσμένους εργάτες της υπαίθρου.

Μόλις χθες, οι Πολωνοί αγρότες έκλεισαν τα σύνορα με την Ουκρανία, απηυδησμένοι από έναν χρόνο κοροϊδίας της ΕΕ.

Δεν έχουν σχέση οι αγρότες με την ακροδεξιά, όμως όλοι τους αντιμετωπίζουν εχθρικά – Όλοι εκτός από τους λαϊκιστές ακροδεξιούς

Αν και οι περισσότεροι αγρότες απορρίπτουν οποιαδήποτε σχέση με την ακροδεξιά, πολλοί αγρότες νιώθουν αποκλεισμένοι, χωρίς συμμάχους: οι πολιτικοί τους επιβάλλουν μη ρεαλιστικούς κανονισμούς, οι καταναλωτές γνωρίζουν ελάχιστα για το πώς παράγονται τα τρόφιμα και πως πολλαπλασιάζεται η τιμή από το χωράφι στο ράφι και τους περιβαλλοντολόγους που τους παρουσιάζουν ως κακοποιούς.

Στις διαδηλώσεις του περασμένου μήνα στη Γερμανία, ένας εκπληκτικά μεγάλος αριθμός τρακτέρ έφερε πλακάτ που διαμαρτύρονταν για τα Tesla. Η αμερικανική μάρκα ηλεκτρικών αυτοκινήτων του Elon Musk είναι, όπως φαίνεται, εμβληματική του είδους του αστικού πλούτου που ψηφίζει πράσινα, αλλά έχει άγνοια για τη γεωργία. Χαρακτηριστικό είναι πως απαιτούνται δεκάδες τόνοι εξορύξεων μόνο για την μπαταρία ενός Tesla

Ο αγώνας των Ισπανών αγροτών και η προσπάθεια προσεταιρισμού τους από την άκρα δεξιά

Επιστρέφοντας έξω από την Παμπλόνα, ο κατάλογος των παραπόνων των Ισπανών αγροτών ακούστηκε πολύ γνωστός: θέλουν λιγότερη γραφειοκρατία, δικαιότερες τιμές, αναθεώρηση της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, διασφάλιση των επιδοτήσεων της ΚAΠ και ισχυρότερη προστασία από τον ανταγωνισμό εκτός ΕΕ. Στη Μαδρίτη, ο Πλάνας είχε πλήρη επίγνωση του πολιτικού κινδύνου, με τον υπουργό Γεωργίας να δηλώνει ότι ανησυχεί ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης εκμεταλλεύονται σκόπιμα τις διαμαρτυρίες των αγροτών για πολιτικό όφελος.

Τον ενοχλούσαν ιδιαίτερα, είπε, τα σχόλια που έκανε στο συνέδριο ο Αλμπέρτο Νούνιεζ Φεϊχόο, ο ηγέτης του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, ο οποίος κατηγόρησε τη σοσιαλιστικής ηγεσίας κυβέρνηση ότι αποξενώνει τους αγρότες μέσω της επιδίωξης αυτού που αποκάλεσε «περιβαλλοντικό δογματισμό».

Ο Planas δήλωσε: «Αυτή είναι μια έκφραση που έχουμε ακούσει πολλές φορές από πολλούς τομείς που – ας είμαστε ξεκάθαροι – είναι αρνητές του κλίματος και αντιευρωπαϊστές. Το βρίσκω πολύ ανησυχητικό γιατί πιστεύω ότι οι Ισπανοί καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ». Τέτοιου είδους ομιλίες από ανθρώπους όπως ο Φεϊχόο, πρόσθεσε, θέτουν υπό αμφισβήτηση την προσέγγιση του μπλοκ για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, οι επιπτώσεις της οποίας, κυρίως η παρατεταμένη ξηρασία που έχει καταστροφικές επιπτώσεις στα αποθέματα νερού – είναι ήδη έντονα αισθητές στην Ιβηρική χερσόνησο. «Η Ισπανία είναι μια χώρα που είναι υπέρ της ΕΕ», δήλωσε ο Πλάνας. «Αυτό δεν σημαίνει ότι μερικές φορές δεν διαφωνούμε με την περίεργη απόφαση. Αλλά νομίζω ότι αυτό που συμβαίνει τώρα συνδέεται άμεσα με τις επερχόμενες ευρωεκλογές».