Κλιματική κρίση: Ζήσαμε τον πιο ζεστό Ιανουάριο

Μετά τους περυσινούς καύσωνες, το 2024 ξεκινά εξίσου άσχημα. Ουδέποτε στην ιστορία του πλανήτη κατεγράφησαν τόσο υψηλές μέσες θερμοκρασίες τον πρώτο μήνα του έτους όσο τον Ιανουάριο που πέρασε.

Όμως κάθε μήνας του τελευταίου 12μήνου ήταν «καυτός». Σύμφωνα με τις μετρήσεις του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Copernicus, για πρώτη φορά επί 12 συναπτούς μήνες η μέση θερμοκρασία κατεγράφη υψηλότερη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου συγκριτικά με την προ-βιομηχανική εποχή.

Η έρευνα του Copernicus επιβεβαίωσε ουσιαστικά ανάλυση που είχε δημοσιοποιήσει λίγες ημέρες νωρίτερα η αμερικανική μη κερδοσκοπική οργάνωση Berkeley Earth, σύμφωνα με την οποία πέρυσι περισσότερο από το 40% της επιφάνειας της γης ήταν τουλάχιστον κατά 1,5 βαθμό Κελσίου θερμότερο από όσο ήταν το 18ο αιώνα.

Το υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρατηρητήριο αποκάλυψε ότι το 12μηνο από το Φεβρουάριο του 2023 έως και τον Ιανουάριο του 2024 η θερμοκρασία του αέρα στην επιφάνεια του πλανήτη ήταν κατά 1,52 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από όσο ήταν κατά μέσον όρο την περίοδο από το έτος 1850 έως το 1900.

Ο πιο «καυτός» Γενάρης

Τα ευρήματα της ευρωπαϊκής έρευνας είναι εντυπωσιακά. Κατ’ αρχάς, ο πρώτος μήνας του έτους που διανύουμε είχε μέση θερμοκρασία 13,14 βαθμούς Κελσίου και ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ από την έναρξη των μετρήσεων. Πρόκειται για μια θερμοκρασία κατά 0,12 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από το προηγούμενο ρεκόρ του Ιανουαρίου 2020 και κατά 0,70 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από το μέσον όρο της περιόδου 1991-2020.

Σε σύγκριση με την προ-βιομηχανική εποχή, ο Γενάρης που πέρασε ήταν κατά 1,66 βαθμούς πιο ζεστός. Και μιλάμε για τον όγδοο κατά σειρά μήνα κατά τον οποίο καταρρίπτεται μηνιαίο ρεκόρ μέσης θερμοκρασίας στη γη, όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές του Copernicus.

Συγκεκριμένα, ο Ιανουάριος του 2024 χαρακτηρίστηκε από ένα κύμα καύσωνα που σάρωσε τη Νότια Αμερική, όπου καταγράφτηκαν θερμοκρασίες-ρεκόρ, ενώ ξέσπασαν και καταστροφικές πυρκαγιές στην Κολομβία και τη Χιλή, με δεκάδες θανάτους στην περιοχή του Βαλπαραΐσο.

Σε ό,τι αφορά το βόρειο ημισφαίριο, παρά ορισμένα επεισόδια κρύου και μερικές σημαντικές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, εξαιρετικά ήπιος καιρός επικράτησε στην Ισπανία και τη νότια Γαλλία καθώς και σε ορισμένες περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά, της βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας.

Θερμότεροι και οι ωκεανοί

Εκτός όμως από τον αέρα του πλανήτη, θερμαίνονται και τα νερά. Η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια των ωκεανών έφθασε τον Ιανουάριο στο νέο ύψος-ρεκόρ των 20,97 βαθμών Κελσίου. Αυτή είναι η δεύτερη θερμότερη τιμή που καταγράφεται για όλους τους μήνες του χρόνου, οριακά χαμηλότερη από τους 20,98 βαθμούς Κελσίου του Αυγούστου 2023.
Το παρατηρητήριο Copernicus σημειώνει στην έκθεσή του ότι τις πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου κατεγράφη άλλο, απόλυτο ημερήσιο ρεκόρ σε ό,τι αφορά τη θερμοκρασία των ωκεανών, έπειτα από τις υψηλότερες τιμές που καταγράφτηκαν την 23η και 24η Αυγούστου 2023. Κι αυτό συνέβη παρά το ότι το φαινόμενο Ελ Νίνιο υποχωρεί σε ένταση στον Ειρηνικό Ωκεανό, κάτι που θεωρητικά θα έπρεπε να συμβάλει στην σχετική πτώση της θερμοκρασίας των νερών.

Συναγερμός αλλά όχι απελπισία

Τα στοιχεία της νέας έρευνας του ευρωπαϊκού παρατηρητήριου για την κλιματική κρίση είναι ανησυχητικά. Δεν είναι όμως απελπιστικά. «Δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμα το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου που ορίστηκε το 2015 στη Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι», σημειώνει ο Ρίτσαρντ Μπετς, διευθυντής μελετών για τις κλιματικές επιπτώσεις στη Βρετανία – σημειωτέον ότι η Βρετανία από το 2024 μετέχει κι αυτή στο Copernicus.

«Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η αυξημένη κατά τουλάχιστον 1,5 βαθμό θερμοκρασία να ξεπεραστεί για αρκετές δεκαετίες», εξήγησε ο βρετανός επιστήμονας. «Παρόλα αυτά, τα νεότερα στοιχεία είναι ακόμη μια υπενθύμιση των μεγάλων αλλαγών που έχουν ήδη επισυμβεί στο παγκόσμιο κλίμα, αλλαγές στις οποίες πρέπει να προσαρμοστούμε, δηλαδή να προσαρμόσουμε τις δράσεις μας για να τις μετριάσουμε», εξήγησε ο Ρίτσαρντ Μπετς.

Υπενθυμίζεται ότι στο Παρίσι στη Διάσκεψη για το Κλίμα η διεθνής κοινότητα (195 χώρες όχι όμως και οι ΗΠΑ, διότι ο τότε πρόεδρος Τραμπ είχε αποφασίσει να μη συμμετάσχει η χώρα του στη διεθνή Διάσκεψη) είχε θέσει ως στόχο να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας του πλανήτη το πολύ στον 1,5 βαθμό Κελσίου συγκριτικά με την προ-βιομηχανική εποχή.

«Η έκθεση είναι μια αυστηρή προειδοποίηση ότι πρέπει να ληφθούν επειγόντως μέτρα που θα περιορίσουν την κλιματική αλλαγή», εξήγησε από την πλευρά του ο Μπράιαν Χόσκινς, διευθυντής του Ινστιτούτου Grantham του Imperial College του Λονδίνου. «Είναι ένα καμπανάκι που προειδοποιεί για μια καταστροφή. Διότι πλησιάζουμε το όριο του 1,5 βαθμού που θέσαμε στο Παρίσι πιο γρήγορα από το αναμενόμενο», πρόσθεσε ο Γιόχαν Ρόκστρεμ του Ερευνητικού Ινστιτούτου του Πότσνταμ για τις Κλιματικές Επιπτώσεις (PIK).