Οι γενιές υπάρχουν για να αμφισβητούνται από τις επόμενες, το ίδιο και οι παραδόσεις. Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου μπαίνει στο στόχαστρο των δύο συντακτριών του in, μιας γνήσιας εκπροσώπου της Gen Χ και μιας βεριτάμπλ απεσταλμένης της Gen Ζ.

H Gen Z αγαπάει να γιορτάζει κάθε 14 Φεβρουαρίου, με τον δικό της τρόπο και έχοντας αναλύσει το θέμα κοινωνικοοικονομικά, η Gen X αποφεύγει τις τυμπανοκρουσίες και τις έξτρα καρδούλες γιατί δεν συμβαδίσουν με την αισθητική -άρα ηθική, ποιος ξέρει;- ικανοποίηση που αναζητά.

Στο τέλος της ημέρας και οι δύο θα γιορτάσουν τον έρωτα, όμως. Κι αυτό είναι μια πράξη διαχρονικά επαναστατική και αιωνίως εισπνευστική.

«H πορεία της αληθινής αγάπης δεν κύλησε ποτέ ομαλά. Ο Σαίξπηρ έβαλε τη σωστή δόση κυνισμού μέσα στο ρομάντζο του» -Έφη Αλεβίζου

Photo: Wikimedia Commons

Έφη Αλεβίζου / Gen X

Ήταν ένα απόγευμα αλκυονίδας αλλά με συννεφιά, εντός μου και εκτός. Πολλά χρόνια πριν, πέριξ της Πατησίων, ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου. Ο μόνος εορτασμός που θα με έκανε να σκιρτήσω εκείνη την αποφράδα ημέρα ήταν ένα σακουλάκι σοκολατάκια σε σχήμα καρδιάς, τα οποία θα καταβρόχθιζα κάνοντας window shopping (μια απολαυστική συνήθεια των 90s) ενώ τα δάκρυα έτρεχαν ποτάμι από τα μάτια μου.

Όλα είχαν πάει λάθος και εκείνος ο απέλπιδος έρωτάς μου είχε κυλήσει μέσα από τη σιδεριά του υπονόμου και είχε χαθεί για πάντα. Δεν θυμάμαι καν ποιο ήταν το αντικείμενο του πόθου αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ τη θλιβερή εικόνα μου -σήμερα φαντάζει αστεία αλλά τότε έτσουζε.

Τα χρόνια πέρασαν και η γιορτή του Βαλεντίνου με αγκάλιασε περιθάλποντας με με τρυφερότητα και ζεστασιά. Το ομολογώ, έχω γιορτάσει την ημέρα, ποτέ με καμιά τρομερή ζέση. Έτσι, για το καλό.

Η συναισθηματική αναγκαιότητα της -χριστιανικής στον πυρήνα της- επετείου έχει το ίδιο εφέ πάνω μου όπως ένα βαρύ, ελληνικό καψουροτράγουδο, τύπου «Μα, δεν τελειώσαμε». Εννοείται ότι νιώσω τον πόνο και τον οδυρμό, Ελληνίδα είμαι και το μπουζούκι υπάρχει στο DNA μου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα ταυτιστώ με την πενιά.

Δεν ξέρω πότε ακριβώς έπαψα να προσμένω με λαχτάρα αυτή την ημέρα. Ίσως όταν κατάλαβα ότι δεν πιστεύω πια στον έρωτα με την πρώτη ματιά, αλλά στον έρωτα με την τελευταία. Ίσως όταν φώλιασα μέσα στην αγάπη της μακροβιότητας μιας σχέσης. Ίσως όταν απεγκλωβίστηκα από το άγχος της σώνει και ντε εθιμοτυπικής πιρουέτας και της ψυχαναγκαστικής φαντασμαγορίας των πραγμάτων.

Δεν θα έλεγα, βέβαια, ότι έχω τα ίδια συναισθήματα για τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου που έχει ο τσιγκούνης Εμπενίζερ Σκρουτζ για τα Χριστούγεννα, αλλά δεν είμαι και μακριά. Παρόλα αυτά οι ερωτικές ταινίες πάντα με κάνουν να ανατριχιάζω, μόνο που προτιμώ τη λάγνο σκοτάδι της Betty Blue του Ζαν-Ζακ Μπενέξ από την ονειροπόλα απελπισία του Notebook του Νικ Κασσαβέτη.

Η καρδιά μου σκιρτά με το ποίημα του Έντγκαρ Άλεν Πόε, Ένας Βαλεντίνος, την επιτομή της απροσδόκητης ρομαντικής χειρονομίας και του πρόσθετου ενθουσιασμού που ένα μικρό μυστικό μπορεί να προσθέσει στον ρομαντισμό.

Γι’ αυτήν γράφτηκε αυτή η στιχομυθία, της οποίας τα φωτεινά μάτια,

φωτεινά εκφραστικά σαν τα δίδυμα της Λούντα,

Θα βρει το δικό της γλυκό όνομα, που, φωλιάζοντας, βρίσκεται

πάνω στη σελίδα, τυλιγμένο από κάθε αναγνώστη.

Τρελαίνομαι που στην Έμμα της Τζέιν Ώστεν, υπάρχει μόνο μια πλάγια, φευγαλέα αναφορά στην Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Η άφιξη ενός πιάνου με την Τζέιν Φέρφαξ είναι η αιτία για εικασίες και ίντριγκες του είδους που απολαμβάνει η παραπλανημένη ηρωίδα Έμμα. Ένα pianoforte είναι, άλλωστε, ένα εξαιρετικά όμορφο δώρο για μια κυρία από έναν άγνωστο θαυμαστή. Η κλίμακα της χειρονομίας, η μυστικότητα που την περιβάλλει, η αμηχανία και η μουσική ως τροφή του έρωτα.

Διασκεδάζω αφάνταστα που στην κωμωδία, Δύο Άρχοντες της Βερόνας, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ένας από τους πρωταγωνιστές φέρει το όνομα Βαλεντίνος κυριαρχώντας στην εύθυμη πλοκή, όπου διασταυρώνονται αντεραστές και ξενοδόχοι, φιλίες που δοκιμάζονται και ο έρωτας που οδηγεί στην ανοησία.

Στο Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας, ανάμεσα στη μαγεία και το χάος, εμφανίζεται και πάλι η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, με μια αναφορά στην παράδοση των πουλιών που ζευγαρώνουν με τους συντρόφους τους. Ο Σαίξπηρ εδώ επινοεί τη φανταστική, συχνά χρησιμοποιούμενη και υπερβολικά αληθινή φράση «η πορεία της αληθινής αγάπης δεν κύλησε ποτέ ομαλά» βάζοντας τη σωστή δόση κυνισμού μέσα στο ρομάντζο του.

Τελικά, για αυτές τις ημέρες του Αγίου Βαλεντίνου αξίζει αυτή η γιορτή -γούστα είναι αυτά ή απλώς παγιωμένα γενεαλογικά κατάλοιπα. Τι να κάνουμε;

«Είναι μια ακράδαντα καπιταλιστική γιορτή ο Άγιος Βαλεντίνος; Ναι. Επιθυμούμε διακαώς να την γιορτάζουμε; Φυσικά και ναι» – Ιόλη Μπέη-Κωνσταντινίδη

Photo: Wikimedia Commons

Ιόλη Μπέη-Κωνσταντινίδη / Gen Z

Ο στίχος του Αμερικανού ράπερ 24kGoldn «I don’t want a Valentine, i just want a Valentino» έχει κατακλύσει κάθε σπιθαμή γης του Internet. Κοινώς, δεν θέλω ταίρι,κόκκινα τριαντάφυλλα και ένα γεύμα σε κάποιο εστιατόριο της Αθήνας με θεματικό μενού, όπως «τάρτα σοκολάτας σε σχήμα καρδιάς και γαρίδες με σάλτσα από ώριμες φράουλες». Θ

έλω μια κόκκινη τσάντα Valentino Garavani με χρυσή αγκράφα, των 1.980 ευρώ. Αν με ρωτάτε πάντως, ένεκα της ημέρας, ο Άγιος Βαλεντίνος, είναι η γιορτή που αγαπώ να μισώ και που μισώ να αγαπώ.

Δεν ξέρω αν ευθύνεται ο καπιταλισμός, ο καταρράκτης από βίντεο που εμφανίζονται στην αρχική μου όταν κάνω scroll στο TikTok και στο Instagram, στα οποία συνήθως απεικονίζονται ζευγάρια που ανταλλάσσουν φιλιά, σοκολάτες και kitschy αρκουδάκια που φέρουν ταμπέλες τύπου «I LOVE YOU» και «WILL YOU BE MY VALENTINE?» με γκλιτεροτά κόκκινα και ροζ γράμματα, οι πολυμήχανες διαφημίσεις της Durex, ή ότι η αγαπημένη μου ταινία όταν ήμουν μικρή ήταν η Amelie.

«Μου συγκρίνεις την Amelie, με μια άκρως καπιταλιστική γιορτή;» πιθανόν να αναρωτιέστε όσοι/οσες μας διαβάζετε αυτή τη στιγμή. Θα σας απαντήσω όμως, κάνοντας τον συνήγορο του διαβόλου και λέγοντας σας μια μικρή ιστορία, που εκ πρώτης όψεως μοιάζει σαν να είναι από άλλο εορταστικό έργο.

Τον Ιούλιο του 1779, γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη, ο ποιητής Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ. Ο Αμερικανός συγγραφέας λοιπόν, αιώνες πριν, αποφάσισε να γράψει το ποίημα «Η νύχτα πριν τα Χριστούγεννα».

Εκεί, ο Άγιος Βασίλης, παρουσιάζεται για πρώτη φορά με την όψη που γνωρίζουμε σήμερα. Με μια κόκκινη φόρμα, ασορτί κάπα με χνουδωτές λευκές λεπτομέρειες και ένα σκουφάκι που θυμίζει αιλουροειδές και κινείται στις αποχρώσεις του συνολικού outfit.

Το παραμύθι, ενέπνευσε με την σειρά του, τον Haddon Sundblom, σχεδιαστή της Coca Cola, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την δημιουργία μιας ελαιογραφίας με θέμα τα Χριστούγεννα, που ο απώτερος σκοπός της ήταν να διαφημιστεί το υγρό, καφετί, γευστικό ρόφημα με την μυστική συνταγή.

Ο Sundblom, λοιπόν, έχοντας ως μοντέλο τον πιστό του φίλο Lou Prentice, πρόσθεσε λίγη γενιάδα, λίγο κόκκινο, λίγο λευκό και η εταιρία είδε τις πωλήσεις της να εκτοξέυονται προς τον γαλάζιο ουρανό. Λίγα χρόνια αργότερα, το μακρινό 1995, έκαναν την εμφάνιση τους τα φορτηγά με τα λαμπιόνια που σχημάτιζαν μελωδικά το σήμα της εταιρείας και απεικόνιζαν τον αγαπημένο πια σε όλους, Άγιο Βασίλη, να κρατάει με πάθος ένα μπουκάλι αναψυκτικού. Τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο του εν κινήση θεάματος μπορείτε να τον διαπιστώσετε από αρχές Δεκεμβρίου μέχρι και 7 Ιανουαρίου. Τι μας διδάσκει αυτή η ιστορία;

Ότι ο καπιταλισμός έχει εισχωρήσει σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Ακόμα και ένας σκεπτικιστής του 21ου αιώνα, απολαμβάνει τις βόλτες στις χριστουγεννιάτικες υπαίθριες αγορές με τα λαμπιόνια και τους αγιοβασίληδες, αγοράζει δώρα, που τυλίγονται με το πρόσωπο του αγίου και αγοράζει ημερολόγια που απαριθμούν τις ημέρες μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου, με ένα σοκολατάκι για κάθε 24ώρο, που έχει σχήμα, μαντέψτε ποιου.

Παρομοίως, σήμερα, 14 Φεβρουαρίου, οι άνθρωποι που σιγοβράζουν σε ένα καζάνι έρωτα, γιορτάζουν προς τιμήν του Αγίου Βαλεντίνου, ο οποίος λέγεται, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, πώς μαρτύρησε δια λιθοβολισμού στις 14 Φεβρουαρίου 270 μ.Χ. γιατί βοηθούσε ερωτευμένους χριστιανούς να ενωθούν με τα δεσμά του γάμου.

Πράγμα εγκληματικό για την εποχή. Έκτοτε, αυτοί που νιώθουν την καρδούλα τους να έχει γλυκούς κραδασμούς, τιμούν την ημέρα. Αυτό το σκίρτημα λοιπόν, ήρθε να εκμεταλλευτεί η παγκόσμια οικονομία, προμοτάροντας κάθε λογής καλούδι. Το μυστικό για καλές πωλήσεις; Κόκκινο χρώμα σε οποιοδήποτε προϊόν και ένα φαντεζί εμπορικό σλόγκαν.

Είναι μια ακράδαντα καπιταλιστική γιορτή ο Άγιος Βαλεντίνος; Ναι. Επιθυμούμε διακαώς να την γιορτάζουμε; Φυσικά και ναι. Γιατί, όπως είπε και ένας σοφός, εν ονόματι Κικέρων, «Ο έρωτας και η λογική μοιάζουν με τον ήλιο και το φεγγάρι. Όταν ανατέλλει το ένα, δύει το άλλο».

Headlines