Τουρισμός και στεγαστική κρίση: Σαρώνουν τα Airbnb, σε απόγνωση οι ενοικιαστές

Πώς ο τουρισμός επηρεάζει τα ενοίκια; Αρχικά να σημειωθεί ότι η χώρα μας εξαρτάται σε μεγαλύτερο βαθμό από κάθε άλλο ευρωπαϊκό κράτος από τα κύματα των επισκεπτών. Ο υπερτουρισμός έχει γίνει πια ένα βασικό σημείο ανησυχίας. Η Ελλάδα εξάγει πρωτίστως τουριστικές υπηρεσίες.

Ένα παράδειγμα είναι η Σαντορίνη, που έχει μόλις 15.000 κατοίκους, αλλά μπορεί να δέχεται έως και δύο εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως – το 90% του ΑΕΠ της προέρχεται από το ταξιδιωτικό εμπόριο. Η χώρα μας απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τη βιομηχανία και τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής.

Πώς εγκλωβίζουν τους ενοικιαστές

Την Κυριακή (12/2) σε βίντεό του με τίτλο «Η σκληρή αλήθεια για τα ενοίκια», ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν προέβη μόνο στην παραδοχή ότι «ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί κατά 20%, τα ενοίκια όμως έχουν αυξηθεί περισσότερο», αλλά είπε και κάτι άλλο που επίσης ισχύει: «Σπίτια κατευθύνονται προς την βραχυχρόνια μίσθωση, δηλαδή σε AirBNB [βραχυχρόνιας μίσθωσης]». Αξίζει να σημειωθεί ότι η αγορά χαρακτηρίζει ακόμη και πιθανώς επιβλαβή τα σχετικά κυβερνητικά μέτρα τα οποία εξαγγέλθηκαν. 

Η εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι κάτι που δεν παρατηρείται μόνο στα νησιά ή τουριστικούς προορισμούς στα ηπειρωτικά, αλλά και στη Αθήνα, με το «ιστορικό κέντρο» της πρωτεύουσας να επεκτείνεται όσο αυξάνεται η εξάρτηση από τον τουρισμό. Περιοχές αποκτούν διαφορετικό χαρακτήρα από κείνον που είχαν άλλοτε (οικογένειες μετακομίζουν, οι τουρίστες αυξάνονται), τα ενοικιαζόμενα ακίνητα (μακροχρόνιας μίσθωσης) γίνονται AirBNB, οι τιμές των ενοικιαζόμενων που απομένουν εκτοξεύονται.

Δυσοίωνο το 2024

Βάσει των στοιχείων τα οποία παρουσίασαν μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά των βραχυχρόνιων ενοικιάσεων (στο πλαίσιο του συνεδρίου ShortStay), το 2024 η Αθήνα, η Κρήτη και η Πελοπόννησος κυριαρχούν στις επιλογές των ταξιδιωτών που έχουν επιλέξει να μισθώσουν κατάλυμα μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας τύπου Airbnb, ακολουθώντας το lead του 2023.

Στην Πελοπόννησο οι κρατήσεις βρίσκονται στο συν 47% συγκριτικά με πέρυσι, με την Κρήτη να έπεται στο συν 33% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Πιο αργούς ρυθμούς ανάπτυξης ακολουθούν η Αθήνα και η Αττική εν γένει, με την αύξηση να διαμορφώνεται στο συν 8% και στο συν 11% συγκριτικά με πέρυσι. Παράλληλα, οι τιμές σημείωσαν αύξηση· όπερ σημαίνει ότι αυτό που επέρχεται το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να προκαλέσει όξυνση των εν λόγω αντιθέσεων μεταξύ ενοικιαζόμενων και Airbnb.

Εκρηκτικό μείγμα

Όσον αφορά στο θέμα της προσφοράς των ενοικιαζόμενων, ακόμη και αν φαντάζει ως επαρκής, σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται μ’ έναν γενικό κι αόριστο αριθμό· σχετίζεται με την αγοραστική δύναμη των πολιτών, ειδικά στην Ελλάδα του 2024. Διότι στη χώρα μας υπάρχει εδώ και πάρα πολύ καιρό τεράστια ακρίβεια και ταυτοχρόνως χαμηλοί μισθοί, με το συγκεκριμένο μείγμα να μεταθέτει σε δεύτερη μοίρα το θέμα της προσφοράς των ενοικιαζόμενων, τουλάχιστον για μεγάλη μερίδα του ελληνικού πληθυσμού.

Oι τιμές των ενοικίων έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Σύμφωνα με το MEGA, oι τιμές των ενοικίων είναι πλέον απλησίαστες. Από το 2018 έως και σήμερα, κατεγράφησαν αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων έως και 52%, ενώ σοκαριστική είναι η αύξηση στα ακίνητα που αξιοποιούν οι νεότερες γενιές, καθώς συμπεραίνεται ότι τα σπίτια από 50 τ.μ. και κάτω κατέγραψαν αύξηση που αγγίζει το 63%.

Ενδεικτικά, στην περιοχή του Νέου Κόσμου το 2020 σπίτι 72 τετραγωνικών ενοικιαζόταν για 550 ευρώ, ενώ τώρα κοστίζει 690 ευρώ. Στους Αμπελόκηπους διαμέρισμα 92 τετραγωνικών κόστιζε 590 ευρώ, ενώ σήμερα έχει σκαρφαλώσει στα 730 ευρώ.

Μια εξίσωση που… δεν βγαίνει

Στην Ελλάδα, το 50% των εργαζομένων αμείβεται με κάτω από 861 ευρώ καθαρά, την ώρα που το μηνιαίο το εκτιμώμενο μηνιαίο κόστος στη χώρα μας για μια τετραμελή οικογένεια είναι 2.766 ευρώ (χωρίς ενοίκιο) και για ένα άτομο 807,4 ευρώ (χωρίς ενοίκιο). Όπως γίνεται αντιληπτό, η εξίσωση στη χώρα μας… δεν βγαίνει για πολλούς ανθρώπους που θέλουν να νοικιάσουν ένα ακίνητο.

Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος μεγαλώνει επικίνδυνα, με τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλεί να προβληματίζουν σε κοινωνικό επίπεδο. Διότι η συνοχή μιας κοινωνίας συνδέεται αμέσως με τις ίσες ευκαιρίες και την ύπαρξη ενός επιπέδου διαβίωσης ικανού να διατηρεί το αίσθημα της αξιοπρέπειας, σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης.