Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα αναστατώθηκε αυτή την εβδομάδα από τις εκτιμήσεις μυστικών υπηρεσιών ότι η Ρωσία σχεδιάζει να εκτοξεύσει πυρηνικούς δορυφόρους.

Πιθανότατα όμως δεν πρόκειται για δορυφόρους που φέρουν πυρηνική γόμωση, αλλά για δορυφόρους που χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια για να μπλοκάρουν εχθρικούς δορυφόρους από απόσταση.

Η Ρωσία εξάλλου δεν χρειάζεται πυρηνικούς πυραύλους ή βόμβες για να καταστρέφει εχθρικούς δορυφόρους, αφού έχει ήδη στη διάθεσή της δοκιμασμένα αντιδορυφορικά συστήματα.

Και αναλυτές επισημαίνουν ότι η εκτόξευση πυρηνικών όπλων σε τροχιά θα παραβίαζε τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Διάστημα, την οποία η Ρωσία έχει επικυρώσει.

Θα άνοιγε έτσι το κουτί της Πανδώρας για το μέλλον, αφού όχι μόνο θα οδηγούσε σε έναν νέο εξοπλιστικό ανταγωνισμό, αλλά επιπλέον θα ακύρωνε το ισχύον νομικό πλαίσιο για την κατάκτηση της Σελήνης και του Άρη.

«Το ενδεχόμενο να αναπτύσσει η Ρωσία ένα σύστημα που κινείται με πυρηνική πηγή ενέργειας… είναι πιο πιθανό από τη θεωρία ότι η Ρωσία αναπτύσσει όπλο με πυρηνική κεφαλή» δήλωσε στο Reuters ο Ντάριλ Κίμπαλ, εκτελεστικός διευθυντής της μη κυβερνητικής οργάνωσης Arms Control Association.

Το Κρεμλίνο πάντως απέρριψε την αμερικανική προειδοποίηση ως «κακόβουλο επινόημα».

H λάμψη από την αμερικανική πυρηνική δοκιμή Hardtack Teak του 1958 στο όριο του Διαστήματος (Wikimedia Commons)

Δορυφόροι στο στόχαστρο

Πύραυλοι που μπορούν να εκτοξευτούν από το έδαφος υπάρχουν εδώ και χρόνια.

Έπειτα από αντίστοιχες δοκιμές των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ινδίας, η Ρωσία εκτόξευσε το 2021 πύραυλο που κατέστρεψε ανενεργό σοβιετικό δορυφόρο και διέσπειρε χιλιάδες θραύσματα σε τροχιά.

Η δοκιμή προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις λόγω φόβων ότι τα χιλιάδες συντρίμμια που εκτινάσσονται από τέτοια πλήγματα απειλούν άλλους δορυφόρους και δυσχεραίνουν την εκτόξευση νέων διαστημικών αποστολών στο μέλλον.

Το νέο, πυρηνικό σύστημα που φέρεται να αναπτύσσει η Ρωσία ακολουθεί διαφορετική προσέγγιση.

Σύμφωνα με τις πηγές του Reuters, μάλλον πρόκειται για έναν πυρηνοκίνητο δορυφόρο που μπορεί να τυφλώνει ξένους δορυφόρους, να παρεμβάλλεται στις επικοινωνίες τους ή να καταστρέφει τα κυκλώματά τους από απόσταση.

Μια πυρηνική συσκευή ενέργειας θα ήταν ικανή να κρατά έναν τέτοιο δορυφόρο σε λειτουργίας για χρόνια ή δεκαετίες.

Και δεν θα ήταν η πρώτη φορά που η πυρηνική ενέργεια χρησιμοποιείται στο Διάστημα.

Θερμοηλεκτρικές γεννήτριες που παράγουν ρεύμα από τη θερμότητα μιας ποσότητας πλουτωνίου χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες σε απαιτητικές διαστημικές αποστολές, από τα σκάφη Voyager της δεκαετίας του 1970 μέχρι το ρομπότ Perseverance της NASA που εξερευνά σήμερα τον Άρη.

H θερμοηλεκτρική γεννήτρια πλουτωνίου που χρησιμοποιεί το ρομπότ Perseverance της NASA (US Department of Energy)

Και για το μέλλον, η NASA αναπτύσσει πυρηνικούς κινητήρες για γρήγορα διαστημικά ταξίδια μέχρι τον Άρη, συστήματα που χρησιμοποιούν τη θερμότητα της πυρηνικής διάσπασης για να εκτοξεύσουν πίδακες ιονισμένου αερίου στο Διάστημα.

Η εκτίμηση ότι ο υποτιθέμενος δορυφόρος της Ρωσίας θα λειτουργεί με πυρηνική ενέργεια βρίσκεται σε συμφωνία με έκθεση που δημοσιοποίησε το 2023 το Πεντάγωνο, σύμφωνα με την οποία αναπτύσσει μια σειρά αντιδορυφορικών όπλων, στα οποία μπορεί να περιλαμβάνονται «συστήματα υψηλής ενέργειας που επεκτείνουν την απειλή στη δομή όλων των δορυφόρων».

Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να τυφλώνει τους αισθητήρες εχθρικών δορυφόρων ή να προκαλεί παρεμβολές. Στη χειρότερη περίπτωση θα μπορούσε να εκπέμπει ισχυρούς ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς που καταστρέφουν τα κυκλώματα οποιουδήποτε δορυφόρου βρίσκεται σε μικρή απόσταση.

Η Συνθήκη για το Διάστημα

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο θεωρείται απίθανη η εκτόξευση πυρηνικών κεφαλών στο Διάστημα είναι η Συνθήκη για το Διάστημα του 1967, την οποία έχουν επικυρώσει τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία.

Η Συνθήκη απαγορεύει την εκτόξευση «σε τροχιά γύρω από τη Γη οποιουδήποτε αντικειμένου μεταφέρει πυρηνικά όπλα ή άλλου είδους όπλα μαζικής καταστροφής».

«Οι Ρώσοι έχουν περάσει 40 χρόνια στον ΟΗΕ κατηγορώντας την Αμερική ότι θέλει να στρατιωτικοποιήσει το Διάστημα και να βάλει όπλα στο Διάστημα και ότι αυτοί δεν θα το έκαναν ποτέ» επισήμανε ο Μπράιαν Ουίνταν, αναλυτής του Secure World Foundation.

«Αν το κάνουν θα χάσουν τα πάντα. Όλες οι χώρες που τους υποστηρίζουν στην Ουκρανία και παρακάμπτουν τις κυρώσεις, μπουμ» είπε.

Ενδεχόμενη υποχώρηση από τη Συνθήκη για το Διάστημα θα επηρέαζε τις μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη (NASA)

Η εκτόξευση πυρηνικών όπλων σε τροχιά θα ήταν «κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης για το Διάστημα» συμφώνησε ο Τζέιμς Άκτον, ειδικός του Carnegie Endowment for International Peace.

Ενδεχόμενη αποχώρηση της Ρωσίας από τη συνθήκη θα ανάγκαζε τις ΗΠΑ να κάνουν το ίδιο και θα οδηγούσε σε μια κούρσα πυρηνικών όπλων στο Διάστημα.

Επιπλέον θα μετέτρεπε το Διάστημα σε Άγρια Δύση, αφού η Συνθήκη προσφέρει γενικές κατευθύνσεις για την εξερεύνηση ουράνιων σωμάτων και την αξιοποίηση των πόρων τους.

Μεταξύ άλλων προβλέπει ότι το Διάστημα μπορεί να εξερευνηθεί ελεύθερα από όλα τα έθνη, ότι η Σελήνη και άλλα ουράνια σώματα μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο για ειρηνικούς σκοπούς και ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να ασκήσει κυριαρχικά δικαιώματα στο έδαφός τους.

Απαγορεύει επίσης τις στρατιωτικές βάσεις στο Διάστημα, αν και δεν αποκλείει κάθε στρατιωτική δραστηριότητα. Η εκτόξευση αντιδορυφορικών αμυντικών όπλων δεν θα παραβίαζε τη Συνθήκη.

Πριν από την υπογραφή της, δοκιμές πυρηνικών όπλων στο Διάστημα είχαν πραγματοποιηθεί τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τη Ρωσία.

Οι αμερικανικές δοκιμές έδειξαν μεταξύ άλλων ότι οι παλμοί ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από την έκρηξη είναι αρκετοί για να καταστρέψουν ακόμα και αμερικανικούς δορυφόρους σε μεγάλη απόσταση και παραγάγουν σωματίδια που μένουν γύρω από τη Γη για μήνες και θα μπορούσαν να απειλήσουν τους αστροναύτες της NASA.

Headlines