Ο μοναχός που γνωρίζει καλά τον Πάπα και την Τεχνητή Νοημοσύνη

Είναι η τεχνητή νοημοσύνη ένας σύγχρονος Μαμωνάς, και εάν ναι, μπορεί ένας άνθρωπος του Θεού να ασχολείται με τέτοια «σατανικά εργαλεία»; Και όμως, ο Φραγκισκανός μοναχός Πάολο Μπενάντι έχει την προσοχή του Πάπα Φραγκίσκου καθώς και της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι όταν κάνει εκκλήσεις για «ανθρωποκεντρική» τεχνητή νοημοσύνη που δεν θα πρέπει να αφεθεί να είναι αχαλίνωτη.

Ο ίδιος υπογραμμίζει πώς η τεχνολογία θα μπορούσε να μας αλλάξει, με τους ανθρώπους να παραχωρούν τη δύναμη της επιλογής σε έναν αλγόριθμο. “Μερικοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν την AI σαν είδωλα, σαν χρησμούς, σαν ημίθεους”, δηλώνει ο ίδιος στο POLITICO. “Ο κίνδυνος είναι ότι εκχωρούν κριτική σκέψη και εξουσία λήψης αποφάσεων σε αυτές τις μηχανές.”

Η διπλωματία της τεχνητής νοημοσύνης

Ο 50χρονος μοναχός άφησε το στίγμα του στη διπλωματία της τεχνητής νοημοσύνης μέσω αναλύσεων σχεδιασμού στρατηγικής όπως το Rome Call for AI Ethics, την προσπάθεια της Αγίας Έδρας να θεσπίσει τους ηθικούς βασικούς κανόνες για την αναδυόμενη τεχνολογία.

Αυτές οι βασικές αρχές – διαφάνεια, συμπερίληψη, λογοδοσία, αμεροληψία, αξιοπιστία, ασφάλεια και απόρρητο – για το σχεδιασμό τεχνητής νοημοσύνης έχουν εξασφαλίσει την υποστήριξη των τεχνολογικών κολοσσών Microsoft και IBM, θρησκευτικών ηγετών σε όλο τον κόσμο, της ιταλικής κυβέρνησης και των Ηνωμένων Εθνών.

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα λάβει ή θα χρησιμοποιηθεί για τη λήψη αποφάσεων για τις ζωές των ανθρώπων με κρυφό, μη δημοκρατικό τρόπο», είπε στο POLITICO ο Μπενάντι. «Γι’ αυτό χρειαζόμαστε μια διαδικασία διακυβέρνησης βάσης που οδηγεί την καινοτομία προς την πρόοδο».

Ανησυχίες για υπερβολική εξάρτηση από την ΑΙ

Ο Μπενάντι, επικεφαλής αρχιτέκτονας του Rome Call είναι επίσης στρατηγικός σύμβουλος της ιταλικής κυβέρνησης, με την Μελόνι να αναφέρεται συχνά στην «αλγορ-ηθική», μια φράση που επινόησε.

Η επιρροή του θεολόγου στην πολιτική της τεχνητής νοημοσύνης στο υψηλότερο παγκόσμιο —ακόμη και επουράνιο— επίπεδο δείχνει πώς η Εκκλησία, όπως και οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, παλεύουν με την τεχνολογία.

Καθώς η γενετική τεχνητή νοημοσύνη όπως το ChatGPT της OpenAI κυριαρχεί στον κόσμο, ο Μπενάντι ανησυχεί κυρίως για δύο πιθανές συνέπειες.

Πρώτον: ο αντίκτυπος που μπορεί να έχει η τεχνητή νοημοσύνη στις θέσεις εργασίας, ειδικά όταν ελέγχεται από μονοπώλια Big Tech. Αυτό το θέμα τέθηκε επίσης στις προτεραιότητες της Ιταλίας για την προεδρία της G7 φέτος.

Και δεύτερον, ο Μπενάντι είναι αγχωμένος από την προοπτική ότι ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να εξαρτώνται υπερβολικά από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για βασικές επιλογές.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πιστεύει ότι δεν υπάρχουν πλεονεκτήματα στην τεχνολογία. Ο Μπενάντι προτείνει ότι, για παράδειγμα, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που δημιουργούνται θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν στο τεράστιο πλήθος των γραφών και των θρησκευτικών κειμένων και εικόνων της Εκκλησίας για να γίνουν πιο προσιτά.

«Θα μπορούσε κανείς να δημιουργήσει μια διεπαφή που θα κάνει αυτή τη θρησκευτική γνώση διαθέσιμη σε όλους τους πολιτισμούς και τις κοινωνικές τάξεις», είπε ο Μπενάντι. «Η κειμενική και καλλιτεχνική κληρονομιά της Εκκλησίας είναι γεμάτη από περίπλοκα σύμβολα. Η AI θα μπορούσαν να τα εξηγήσουν με πιο απλό τρόπο».

Ενασχόληση με AI

Γεννημένος στη Ρώμη, ο Μπενάντι ζει ακόμα σε ένα μοναστήρι στο κέντρο της πόλης και διδάσκει στο Ποντιφικό Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο που υποστηρίζεται από το Βατικανό.

Πρώτα ένιωσε την κλήση στην ιεροσύνη ως νεαρός φοιτητής μηχανικής. «Καταλάβαινα ότι η μηχανική με βοήθησε μόνο να προσεγγίσω τον κόσμο. Δεν ήταν αρκετό», είπε ο Μπενάντιι.

Κατέληξε να ακολουθήσει τόσο το Τάγμα του Αγίου Φραγκίσκου, για να γίνει μοναχός, όσο και θεολογικές σπουδές ενώ συνέχισε να ενδιαφέρεται για την τεχνολογία.

Αυτό θα τον οδηγούσε τελικά να αναπτύξει την έννοια της «αλγόρ-ηθικής», ενός κλάδου  της ηθικής που αντιμετωπίζει τον τρόπο με τον οποίο οι ανθρώπινες αρχές εφαρμόζονται από τις μηχανές.

Καθώς το ακαδημαϊκό έργο του Μπενάντι για το θέμα αυξανόταν σε όγκο και αναγνώριση, το ίδιο αυξήθηκε και η εμπλοκή του στο  σχεδιασμό ψηφιακών πολιτικών τόσο στη Ρώμη όσο και στην Πόλη του Βατικανού.

Την τελευταία δεκαετία, ο Μπενάντι έχει ξεπεράσει αυτό το όριο, συμμετέχοντας σε μια σειρά ειδικών ομάδων και επιτροπών που έχουν διοριστεί από την ιταλική κυβέρνηση που σχεδιάζουν τη στρατηγική AI της χώρας.

Η επιρροή του Μπενάντι στη Ρώμη έχει αυξηθεί με την υπέρμαχο της Χριστιανοσύνης Μελόνι στην πρωθυπουργία. Πριν από εβδομάδες διορίστηκε πρόεδρος ειδικής επιτροπής για την τεχνητή νοημοσύνη και τα μέσα ενημέρωσης.

Στην άλλη πλευρά του ποταμού Τίβερη στην Αγία Έδρα, ο Μπενάντι είναι πλέον επικεφαλής σύμβουλος του Βατικανού για τεχνητή νοημοσύνη.

«Ο Πάπας ανησυχεί κυρίως για την επίδραση που μπορεί να έχει η τεχνητή νοημοσύνη στους ηλικιωμένους και στους πιο ευάλωτους ανάμεσά μας», είπε ο Μπενάντι.

«Φοβάται ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να γίνει πολλαπλασιαστής αδικίας και ανισότητας».