Η Ουγγαρία και τα παλιά… νέα «άπλυτα» του Βίκτορ Όρμπαν

Στην πρώτη πρωθυπουργική θητεία του, το 1998-2002, ο Βίκτορ Όρμπαν ηγείτο ενός συντηρητικού κυβερνητικού συνασπισμού, που είδε την Ουγγαρία να γίνεται χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.

Ο Όρμπαν ήταν άλλωστε ο πρώτος αρχηγός κυβέρνησης στην Ανατολική και στην Κεντρική Ευρώπη, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, που δεν υπήρξε μέλος κομμουνιστικού κόμματος επί εποχής ΕΣΣΔ.

Η εποχή της σημερινής αυταρχικής πολιτικής ηγεμονίας του άρχισε το 2010, με την εξασφάλιση αυτοδυναμίας από την ακροδεξιά εθνικιστική συμμαχία υπό το κόμμα του, το Fidesz.

Συν τω χρόνω η Ουγγαρία μετατράπηκε σε συνώνυμο της κατάλυσης του κράτους δικαίου στην «ΕΕ των αξιών», στην οποία η χώρα εντάχθηκε το 2004, όταν ο Όμπραν δεν είχε επιστρέψει ακόμη στην εξουσία.

Επί της δεύτερης πρωθυπουργίας του, που μετρά πλέον 14 συναπτά έτη, υπήρξε διαρκής δημοκρατική οπισθοδρόμηση και αυταρχισμός, με το Fidesz και τη φίλα προσκείμενη εγχώρια οικονομική ελίτ να αναδιαμορφώνουν το τοπίο.

Τίποτα δεν αφέθηκε στην τύχη.

Οι συνταγματικές αλλαγές του 2011 καταγγέλθηκαν ευρέως ως βαθιά αντιδημοκρατικές, οδηγώντας σε ποδηγέτηση των θεσμών και περιορισμό των ατομικών ελευθεριών και της ελευθερίας του λόγου.

Μαζί με την αυτολογοκρισία και την ευνοϊκή επικοινωνιακή μεταχείριση της κυβέρνησης, η πλειονότητα των εγχώριων ΜΜΕ χρησιμοποιείται έκτοτε συστηματικά και συστημικά ως «εργαλείο» δυσφήμισης της αντιπολίτευσης, της κοινωνίας των πολιτών και ΜΚΟ, των Βρυξελλών και δυτικών κυβερνήσεων.

Κάπως έτσι λοιπόν επιχειρήθηκε να θεωρηθεί λήξαν στη Βουδαπέστη το τελευταίο σκάνδαλο, που εξώθησε σε παραίτηση την ίδια την πρόεδρο της χώρας, καθώς και την πρώην υπουργό Δικαιοσύνης, αμφότερες στενές συνεργάτιδες του Όρμπαν.

Στο επίκεντρο είναι οι πρόσφατες αποκαλύψεις για απονομή προεδρικής χάριτος σε κατάδικο που εμπλέκεται σε υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών σε κρατικό ορφανοτροφείο.

Αν και ο Ούγγρος πρωθυπουργός προσπάθησε να κρατήσει αποστάσεις ασφαλείας, οι εξελίξεις στραπατσάρουν το λαϊκιστικό αφήγημά του στο τρίπτυχο «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Και δη παραμονές των ταυτόχρονων τοπικών και ευρωπαϊκών εκλογών της 9ης Ιουνίου.

Λούτρινα παιχνίδια έξω από το προεδρικό μέγαρο στη Βουδαπέστη, στο πλαίσιο των διαμαρτυριών για το σκάνδαλο με την προεδρική χάρη σε κατάδικο εμπλεκόμενο σε υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων (REUTERS/Bernadett Szabo)

Πολιτική υποκρισία

Το σκάνδαλο ήρθε στο φως από τον αντιπολιτευόμενο ιστότοπο 444.hu στις 2 Φεβρουάριου.

Πρώην υποδιευθυντής σε κρατικό οικοτροφείο δυτικά της Βουδαπέστης, ο Έντρε Κ. είχε καταδικαστεί για συγκάλυψη σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικων αγοριών από τον (επίσης καταδικασθέντα) διευθυντή του ιδρύματος.

Όταν του απονεμήθηκε προεδρική χάρη πέρυσι τον Απρίλιο, είχε ήδη ασκήσει έφεση σε τρίτο βαθμό, αμφισβητώντας την καταδίκη του.

Η δικαστική απόφαση εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο, επαναβεβαιώνοντας την ενοχή του. Αλλά ο ο Έντρε Κ., ανέφερε, είχε πάρει προεδρική χάρη…

«Όλα αυτά λοιπόν δεν θα είχαν αποκαλυφθεί αν ο υποδιευθυντής δεν είχε αμφισβητήσει την ποινή του», επισημαίνει ο ουγγρικός ιστότοπος.

Η πολιτική υποκρισία έβγαλε διαμαρτυρόμενους πολλούς Ούγγρους στους δρόμους, που μαζί με την περιθωριοποιημένη αντιπολίτευση απαιτούσαν την παραίτηση της προέδρου Καταλίν Νόβακ.

Με τις «ευλογίες» του Όρμπαν, είχε γίνει η «μαζορέτα» των «παραδοσιακών οικογενειακών αξιών» του Fidesz.

Αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος, μέχρι η κυβερνητική πλειοψηφία να την ωθήσει το 2022 στον προεδρικό θώκο της Ουγγαρίας -η πρώτη γυναίκα στο εθιμοτυπικό αξίωμα- η Νόβακ είχε ήδη χτίσει ως υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων το πολιτικό προφίλ μιας συντηρητικής χριστιανής μητέρας, με φιλικές για τις οικογένειες… γηγενών πολιτικές.

Αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την προεδρία στις 10 Φεβρουαρίου, επιστρέφοντας άρον-άρον από επίσημο ταξίδι στο Κατάρ, μια εβδομάδα μετά τις αποκαλύψεις και εν μέσω λαϊκής κατακραυγής.

Σε ένα σύντομα διάγγελμα έκανε απλά λόγο για «λάθος», χωρίς να αναφερθεί στα κίνητρα της συγκεκριμένης προεδρικής χάρης.

Πολιτικά «μουγκή» παραίτηση υπέβαλε επίσης η βουλευτής και ανερχόμενο «αστέρι» του Fidesz, Γιούντιτ Βάργκα, υπουργός Δικαιοσύνης την επίμαχη περίοδο.

Αν και προοριζόταν για επικεφαλής της ευρωλίστας του Fidesz στις κάλπες του Ιουνίου, ανακοίνωσε απλά ότι βάζει τέλος στην πολιτική καριέρα της εν γένει.

Ήταν περίεργες κινήσεις, που ενέτειναν τις υποψίες ότι -αν και συνυπεύθυνες- οι δύο γυναίκες «βιτρίνες» του Fidesz έγιναν… πολιτικές «Ιφιγένειες» στο «βωμό» του Όρμπαν και της ανάγκης συγκάλυψης ενός μεγαλύτερου σκανδάλου.

Η παραιτηθείσα πρόεδρος της Ουγγαρίας και στενή συνεργάτιδα του πρωθυπουργού Όρμπαν, Καταλίν Νόβακ (REUTERS/Aleksandra Szmigiel/File Photo)

Διαχείριση πολιτικών ζημιών

Μεταξύ άλλων αυτοπροβαλλόμενος προστάτης των χριστιανικών αξιών απέναντι στον δυτικό φιλελευθερισμό και των παιδιών «από τους ΛΟΑΤΚΙ+», ο μακροβιότερος εν ενεργεία πρωθυπουργός στην ΕΕ πέρασε άμεσα σε λειτουργία «damage control».

Μια ημέρα πριν από την παραίτηση -κατά κοινή πεποίθηση πια «παραγγελιά»- της προέδρου Νόβακ, ο Όρμπαν υποσχέθηκε συνταγματική τροποποίηση για τον περιορισμό των εξουσιών χορήγησης προεδρικής χάρης.

Μετά τις παραιτήσεις το κόμμα του, Fidesz, προσπάθησε να αλλάξει το αφήγημα, υποστηρίζοντας ότι στην κυβέρνηση -σε αντίθεση με την αντιπολίτευση- τα λάθη πληρώνονται.

«Η ταχύτητα και η αξιοπρέπεια» της παραίτησης Νόβακ, σχολίασε ο ιστότοπος Hungary Today «συμβάλλει στην εξάλειψη μιας άλλης κατηγορίας που προέρχεται από την ίδια την πλευρά που είχε επενδύσει περισσότερο στην ανάφλεξη αυτού του σκανδάλου -αυτή περί απολυταρχίας, στην οποία οι άνθρωποι κοντά στην κυβέρνηση θα μπορούσαν να απολαμβάνουν ατιμωρησία και θα προστατεύονται από την κριτική».

«Το κύριο συμπέρασμα», υποστήριξε, «είναι αφενός ότι η ουγγρική δημοκρατία είναι ισχυρή και ανθεκτική, αφετέρου ότι η προσπάθεια για την προστασία των παιδιών μας είναι απαραβίαστη από τη φήμη ενός ατόμου».

«Αυτό εξακολουθεί να αποτελεί κεντρικό στοιχείο των κυβερνητικών  προσπαθειών να μπει φραγμός στις αυξανόμενες τάσεις  κακοποίησης παιδιών, τόσο από σεξουαλικά “αρπακτικά”, όσο και από εκείνα που απειλούν τη διανοητική ανάπτυξη των παιδιών σε ιδεολογική βάση»…

Όμως -πέρα από τις αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις που οργανώθηκαν για τις 17 Φεβρουαρίου, παραμονή της ομιλίας του Όρμπαν για την κατάσταση του ουγγρικού έθνους- άρχισαν να ανοίγουν στόματα στο φιλοκυβερνητικό «στρατόπεδο», βγάζοντας «λαβράκια».

Τόσο, ώστε να πλανάται στη Βουδαπέστη το ερώτημα εάν υποβόσκει κάποια ρήξη μεταξύ του Fidesz και μέρους της ουγγρικής ελίτ ή εάν δημιουργείται έστω μια πολιτική «βεντέτα».

Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ως «μαύρο πρόβατο» της ΕΕ, στη σύνοδο κορυφής των «27», τον περασμένο Δεκέμβριο στις Βρυξέλλες (REUTERS/Yves Herman//File Photo)

Ανοίγουν στόματα

Τον χορό των καταγγελιών «άνοιξε» ήδη ο πρώην σύζυγος της υπουργού Βάργκα, Πίτερ Μαγιάρ, δικηγόρος και βασικός σύνδεσμος του Fidesz με τον ιδιωτικό τομέα.

«Έπρεπε τελικά να συνειδητοποιήσω ότι όλα αυτά είναι στην πραγματικότητα απλώς ένα πολιτικό προϊόν, ένα πασπάλισμα που εξυπηρετεί μόνο δύο σκοπούς: να καλύψει τη λειτουργία μιας φάμπρικας εξουσίας και την απόκτηση τεράστιου πλούτου», έγραψε σε άλλο σχόλιο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε μια εκρηκτική συνέντευξη στον ιστότοπο Partizan.hu -με περισσότερες από 1,6 εκατομμύρια προβολές μέσα σε δύο ημέρες- κατονόμασε τον υπουργό παρά τω πρωθυπουργώ και «δεξί χέρι» του Όρμαν, Άνταλ Ρογκάν, ως διευθυντή μιας κεντρικής μηχανής προπαγάνδας, που ελέγχει τις υπηρεσίες πληροφοριών και το περιεχόμενο των ειδήσεων στην Ουγγαρία.

Σε ανάρτηση στο Facebook έβαλε στο «κάδρο» τον επιχειρηματία γαμπρό του Όρμπαν, Ίσταν Τίμπορτς, θέτοντας ερωτήματα για το πώς απέκτησε περιουσία.

«Δεν θέλω να είμαι ούτε ένα λεπτό μέρος ενός συστήματος όπου οι υπεύθυνοι κρύβονται πίσω από τις γυναικείες φούστες», έγραφε.

«Θέλω αυτή η χώρα να κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση».

Το εβδομαδιαίο περιοδικό HVG είχε εν τω μεταξύ ήδη σκιαγραφήσει μια παράλληλη «φάμπρικα» με τις προεδρικές χάρες της Νόβακ.

Μόνο πέρυσι -στον δεύτερο χρόνο της θητείας της, που τελικά δεν κράτησε πάνω από δύο έτη- είχε «σπάσει ρεκόρ 30 ετών», ανέφερε το δημοσίευμα.

Το 2022 απένειμε συνολικά 40 χάρες, εκ των οποίων οι 7 χορηγήθηκαν σε κατηγορούμενους που δεν είχαν ακόμη δικαστεί, λόγω της αργόσυρτης, ποδηγετημένης ουγγρικής Δικαιοσύνης.

Αυτοί οι επτά που επελέγησαν ήταν ακροδεξιοί, που κατηγορούνταν για τρομοκρατία.

Μέλη του λεγόμενου «Κινήματος των Ούννων», που είχε δημιουργηθεί το 2006 -προ της επανεκλογής Όρμπαν στην πρωθυπουργία- είχαν εξαπολύσει σειρά επιθέσεων με πολιτικά και ομοβοφικά κίνητρα, «για χάρη ενός περισσότερου εθνικού μέλλοντος».

Στόχοι τους ήταν κυρίως σπίτια πολιτικών της τότε κεντροαριστερής κυβέρνησης και τα κεντρικά γραφεία των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων.

Διαδήλωση υποστηρικτών της ουγγρικής αντιπολίτευσης έξω από το πρωθυπουργικό γραφείο του Βίκτορ Όρμπαν, στις 14 Φεβρουαρίου, με συνθήματα υπέρ της άμεσης παραίτησής του (REUTERS/Bernadett Szabo)

Πολιτική «τρικυμία»

Αν και οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές στην Βουδαπέστη ζητούν πλέον την παραίτηση του ίδιου του Όρμπαν, οι εκκλήσεις τους δεν πρόκειται να βρουν ευήκοα ώτα.

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2026. Το Fidesz «λύνει και δένει». Η φιλοκυβερνητική προπαγάνδα καλά κρατεί.

Αν και δημοσκοπήσεις κατέγραφαν από τις αρχές Ιανουαρίου κάμψη στα ποσοστά του κυβερνητικού σχήματος Fidesz-KDNP, παρέμενε πρώτο με διαφορά στο 32%, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να μην απορροφούν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, τροφοδοτούμενη κυρίως από την κρίση χρέους.

Μετά το σκάνδαλο, ερώτημα παραμένει εάν και πόσο μέρος της συντηρητικής εκλογικής βάσης θα αποξενωθεί από την πολιτική υποκρισία της κυβέρνησης Όρμπαν ή εάν οι αναποφάσιστοι θα στραφούν προς το αντιπολιτευόμενο «στρατόπεδο».

Όμως ο χρόνος για αυτή φαντάζει αρκετός για να γυρίσει το «παιχνίδι» μέχρι τις ταυτόχρονες τοπικές εκλογές και ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου.

Ειδικά στις τελευταίες, ο Όρμπαν οραματίζεται κέρδη, με ώθηση την  εν γένει άνοδο της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς.

Θα ήταν για τον ίδιο μια «κρύα εκδίκηση» για την -έστω όψιμη και επικοινωνιακά οικειοθελή- έξοδό του από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), σχεδόν προ τριετίας.

Πολλώ μάλλον όταν η Ουγγαρία θα αναλάβει τον Ιούλιο την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της ΕΕ.

Προοπτική που -συνδυαστικά με την ορατή προοπτική επικράτησης του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου- προκαλεί ρίγη ανατριχίλας στην Ευρώπη, μέχρι και στην εμπόλεμη Ουκρανία.

Ήδη, στον απόηχο του σκανδάλου, ο Όρμπαν δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν προσθέτει τίποτα στην άμυνα της Ευρώπης και ότι θα πρέπει να λειτουργήσει ως «ουδέτερη ζώνη» με τη Ρωσία.

Με την… ευκαιρία, προσέθεσε ότι η Δύση βρίσκεται σε παρακμή και ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι «τρελοκομείο», για το οποίο δεν θα πρέπει να γίνονται εκλογές.