Προσφυγικό: Οι πολιτικές της ΕΕ ευθύνονται για θανάτους 3.000 ανθρώπων στη Μεσόγειο

Πολλές ομάδες που εκτελούν αποστολές διάσωσης προσφύγων στη Μεσόγειο ζητούν αλλαγές στις πολιτικές της ΕΕ, καθώς πιστεύουν ότι έχουν συμβάλει σε πνιγμούς περισσότερων από 3.000 ανθρώπων πέρυσι.

Ένα διάταγμα του 2023, που εφαρμόστηκε από τον Ιταλό υπουργό Εσωτερικών Ματέο Πιαντεδόζι, μείωσε σημαντικά την ικανότητα ανταπόκρισης των αποστολών έρευνας και διάσωσης του πολιτικού στόλου που διευθύνονται από ΜΚΟ, βάζοντας σε κίνδυνο έτσι τις ζωές των ανθρώπων που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο.

Το διάταγμα αναφέρει ότι μόλις ολοκληρωθεί μια διάσωση, οι πολιτικοί στόλοι πρέπει να κατευθυνθούν αμέσως σε ένα καθορισμένο λιμάνι αποβίβασης χωρίς καθυστέρηση, χρησιμοποιώντας την πιο άμεση διαδρομή. Αυτό σταματά τις πρόσθετες διασώσεις, ανέφεραν οι ομάδες.

Ταυτόχρονα, η Ιταλία έχει αρχίσει να τοποθετεί σωστικά σκάφη στα λιμάνια της μακριά από το σημείο όπου επιχειρούν, γεγονός που τις αναγκάζει να πλεύσουν εκατοντάδες επιπλέον μίλια, εμποδίζοντας τις περιπολίες τους στη Μεσόγειο.

Το διάταγμα αναφέρει ότι μόλις ολοκληρωθεί μια διάσωση, οι πολιτικοί στόλοι πρέπει να κατευθυνθούν αμέσως σε ένα καθορισμένο λιμάνι αποβίβασης

Το 2023, η ιταλική ΜΚΟ Emergency διέσωσε 1.077 ανθρώπους κατά τη διάρκεια 14 αποστολών στην κεντρική Μεσόγειο. Εννέα φορές κατά τη διάρκεια του έτους, αντί να κατευθυνθεί στο πλησιέστερο λιμάνι από τη ζώνη έρευνας και διάσωσης –όπως η Σικελία– το Emergency έλαβε εντολή να ελλιμενιστεί μέχρι την Τοσκάνη, προσθέτοντας αρκετές επιπλέον ημέρες πλεύσης, σύμφωνα με τον Guardian.

Τα μέτρα κοστίζουν ζωές

Η ιταλική κυβέρνηση είπε ότι τέτοια μέτρα βοηθούν στην κατανομή των αφίξεων, αλλά οι ΜΚΟ υποστηρίζουν ότι κοστίζουν ζωές και αυξάνουν τις δαπάνες για καύσιμα.

«Το κόστος για τέτοιες παρακάμψεις είναι υπερβολικό», είπε ο Εμανουέλε Νανίνι, ο οποίος ηγείται των αποστολών διάσωσης της Έκτακτης Ανάγκης. «Συχνά πρέπει να πληρώνουμε επιπλέον 50.000 ευρώ (43.000 £) ανά διάσωση μόνο με καύσιμα».

Ωστόσο, είπε ότι ανησυχούσε κυρίως για τους ανθρώπους που η οργάνωση δεν μπόρεσε να σώσει. «Το να πλέουμε σε αυτά τα μακρινά λιμάνια μας εμποδίζει να κάνουμε αποστολές διάσωσης για τουλάχιστον οκτώ ημέρες. Στο μεταξύ, άνθρωποι πνίγονται».

Από τους σχεδόν 30.000 μετανάστες που έχασαν τη ζωή τους ή χάθηκαν από το 2014, το έργο του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης για τους Αγνοούμενους Μετανάστες ανέφερε ότι τουλάχιστον 27.088 πνίγηκαν

Η ΕΕ δεν διαθέτει συντονισμένη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, αλλά, σύμφωνα με το διεθνές ναυτικό δίκαιο, κάθε παράκτιο κράτος που εντοπίζει σκάφος σε κίνδυνο έχει καθήκον να παρέμβει. Ωστόσο, αυτό συχνά δεν συμβαίνει και οι ΜΚΟ που προσπαθούν να καλύψουν αυτό το κενό λαμβάνουν ελάχιστη υποστήριξη – μόνο πρόσθετα εμπόδια.

«Είναι νομικό μας καθήκον να ενημερώσουμε όλα τα κέντρα θαλάσσιας διάσωσης και συντονισμού αυτών των χωρών όταν βρίσκουμε ένα μη αξιόπλοο σκάφος σε κίνδυνο», είπε ο Nannini, προσθέτοντας ότι η πρώτη κομητεία που θα απαντήσει –είτε είναι η Λιβύη, η Τυνησία, η Μάλτα ή η Ιταλία– θα συντονίσει η διάσωση.

Η ΕΕ δεν διαθέτει συντονισμένη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης

«Η Ιταλία είναι επανειλημμένα η μόνη χώρα που απαντά», πρόσθεσε. «Τα άλλα παράκτια κράτη απλώς μας αγνοούν. Μόλις ολοκληρωθεί μια διάσωση, μας ανατίθεται αμέσως ένα λιμάνι, γεγονός που καθιστά σχεδόν αδύνατο να πραγματοποιήσουμε πρόσθετες διασώσεις – εκτός εάν τα σκάφη που βρίσκονται σε κίνδυνο βρίσκονται στο άμεσο δρομολόγιό μας προς το λιμάνι».

Η πλειοψηφία των σκαφών που βρίσκονται σε κίνδυνο που έχουν αναχωρήσει από τη βόρεια Αφρική για να διασχίσουν τη Μεσόγειο εξακολουθούν να διασώνονται από την ιταλική ακτοφυλακή και άλλες κυβερνητικές οντότητες, με τις ΜΚΟ να αντιπροσωπεύουν μόλις το 8% των συνολικών διασώσεων, σύμφωνα με το Emergency.

Το σύμφωνο μετανάστευσης της ΕΕ

Προς τα τέλη του περασμένου έτους, η ΕΕ κατέληξε σε συμφωνία με στόχο να κατανείμει το κόστος και την ευθύνη για τη φιλοξενία των αιτούντων άσυλο σε όλα τα κράτη μέλη.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είπε ότι το σύμφωνο θα «διασφαλίσει μια αποτελεσματική ευρωπαϊκή απάντηση σε αυτήν την ευρωπαϊκή πρόκληση» και σημαίνει ότι «οι Ευρωπαίοι θα αποφασίσουν ποιος θα έρθει στην ΕΕ και ποιος μπορεί να μείνει, όχι οι λαθρέμποροι».

Ωστόσο, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των Amnesty, Oxfam, Caritas και Save the Children, επέκριναν τις αλλαγές, λέγοντας σε ανοιχτή επιστολή ότι θα δημιουργήσουν ένα «σκληρό σύστημα».

Η συμφωνία Ιταλίας-Αλβανίας

Η ιταλική δεξιά κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης μια πιθανή συμφωνία με την Αλβανία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεταφορά έως και 36.000 μεταναστών ετησίως από την Ιταλία σε κέντρα υποδοχής στην Αλβανία. Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε την πρόταση «μη εφαρμόσιμη, επιβλαβή και παράνομη».

Ο Matteo de Bellis, ερευνητής της Αμνηστίας για τη μετανάστευση και το άσυλο, είπε ότι η συμφωνία θα σημαίνει ότι «άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο [υποβάλλονται] σε μακρές και περιττές μεταφορές δια θαλάσσης και καταλήγουν σε αυτόματη και δυνητικά παρατεταμένη κράτηση, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου».

Ο Νανίνι είπε ότι ήταν απογοητευμένος από τις πολιτικές της ΕΕ, ειδικά όταν σκεφτόταν τις συνθήκες από τις οποίες διέφυγαν τα άτομα και πόσο διακινδύνευαν στην πορεία, από το πέρασμα στη θάλασσα μέχρι τα κέντρα κράτησης στη Λιβύη.

«Φαίνεται ότι υπάρχει πολιτική βούληση να κρατήσουμε την Ευρώπη κλειστή γιατί δεν θέλουμε να μοιραστούμε το προνόμιό μας με ανθρώπους που μπορεί να είχαν λιγότερη τύχη. που δεν μπορούσαν να επιλέξουν πού γεννήθηκαν», είπε. «Είναι απογοητευτικό – και επικίνδυνο για όσους επιχειρούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο».