Η Τουρκία κλείνει μέτωπα και ισχυροποιείται

Ο τούρκος πρόεδρος είναι αλήθεια ότι επεδίωκε και περίμενε εδώ και χρόνια να λάβει μία πρόσκληση από τον ομόλογο του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι για να επισκεφθεί το Κάιρο.

Ακόμα και όταν συμπεριελάμβανε την Αίγυπτο στον «άξονα του κακού», στις συσκέψεις για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, όπως αποκάλυπταν τουρκικά ΜΜΕ ήδη από το 2021, σημείωνε την ανάγκη για εξομάλυνση των σχέσεων Άγκυρας – Καΐρου, έστω και αν αναγνώριζε πως πρόκειται για έναν δύσκολο στόχο.

Η καχυποψία

Δύσκολο όχι λόγω των χαρακτηρισμών που είχε απευθύνει στο Σίσι, αλλά λόγω της στήριξης του Ερντογάν στον Μόρσι και την Μουσουλμανική Αδελφότητα, που οικοδόμησε την καχυποψία της Αιγύπτου και της κυβέρνησης Σίσι απέναντι του.

Μία καχυποψία η οποία ακόμα και σήμερα δεν μπορεί να πει κανείς ότι έχει υποχωρήσει, που Αίγυπτος και Τουρκία ενώνει ο πόλεμος στη Γάζα.

Υποδοχή

Ο Σίσι υποδέχθηκε ο ίδιος τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο αεροδρόμιο στις 14 Φεβρουαρίου και φρόντισε να δώσει μία εικόνα φιλοξενίας που δεν θα περίμενε κανείς στον τούρκο πρόεδρο. Αναδεικνύοντας τη σημασία που έχει και για το Κάιρο το σπάσιμο των πάγων στις σχέσεις Αιγύπτου – Τουρκίας αυτήν τη δεδομένη στιγμή.

Τουρκία και Αίγυπτος αποφάσισαν να προχωρήσουν και στη θεσμοθέτηση συναντήσεων στο πλαίσιο ενός Στρατηγικού Συμβουλίου Υψηλού Επιπέδου.

Η νέα σελίδα

Ο αιγύπτιος πρόεδρος αναφέρθηκε στη νέα σελίδα που μπορούν να ανοίξουν στις σχέσεις τους Τουρκία και Αίγυπτος, ενώ ο Ερντογάν έκανε αναφορά και στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας την οποία και επιδιώκει σαφώς να προωθήσει.

Για την Ελλάδα και την Κύπρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι αναφορές Σίσι τόσο στη Λιβύη, όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Λιβύη

Ο αιγύπτιος πρόεδρος αναφερόμενος στο κεφάλαιο Λιβύη, σύμφωνα με την Al Ahram είπε ότι συμφώνησε με τον Τούρκο Πρόεδρο να ενισχύσει τη διαβούλευση μεταξύ των δύο χωρών για τον φάκελο της Λιβύης με τρόπο που θα βοηθήσει στη διεξαγωγή προεδρικών και βουλευτικών εκλογών και στην ενοποίηση του στρατιωτικού κατεστημένου στη χώρα.

Υποστηρίζοντας ότι «η επιτυχία μας θα συμβάλει στην επίτευξη ασφάλειας και πολιτικής σταθερότητας στη Λιβύη και θα λειτουργήσει ως πρότυπο για την επίλυση άλλων διαφορών», είπε ο Αιγύπτιος ηγέτης.

Υπενθυμίζεται ότι η πολιτική της Άγκυρας στη Λιβύη ήταν ο λόγος που Αίγυπτος και Τουρκία διέκοψαν το 2022 τις διερευνητικές επαφές που είχαν ξεκινήσει, με τον Σούκρι να καταγγέλλει την πολιτική Ερντογάν.

Αίγυπτος και Λιβύη άλλωστε έχουν συγκρουστεί διπλωματικά στο ζήτημα των θαλασσίων ζωνών, με το Κάιρο να απορρίπτει επίσης το τουρκολιβυκό μνημόνιο και να υπογράφει οριοθέτηση με την Ελλάδα από το 2020. Να σημειωθεί ότι η Αίγυπτος έχει οριοθετήσει θαλάσσιες ζώνες και με την Κύπρο.

Ανατολική Μεσόγειος

Οι δηλώσεις Σίσι κατά την επίσκεψη Ερντογάν για την Ανατολική Μεσόγειο ωστόσο πυροδότησαν σειρά σεναρίων. Ο αιγύπτιος πρόεδρος δήλωσε πως χαιρετίζει «την τρέχουσα ηρεμία στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και ανυπομονούμε να χτίσουμε πάνω σε αυτήν, επιλύοντας τις υπάρχουσες διαφορές μεταξύ των παράκτιων κρατών στην περιοχή, ώστε να μπορέσουμε όλοι να συνεργαστούμε για να επιτύχουμε το μέγιστο όφελος από το φυσικό διαθέσιμοι πόροι εκεί».

Θα μπορούσε η Αίγυπτος να αναλάβει πρωτοβουλία συνεννόησης και σε ποια βάση;

Άραγε έχει το Κάιρο τόση επιρροή στην Άγκυρα ώστε να επιβάλει την Κύπρο στο τραπέζι των συνομιλιών και με τι προϋποθέσεις;

Η επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Αιγύπτου μπορεί να απειλήσει τα συμφέροντα της Ελλάδας εφόσον το Κάιρο αποδεχθεί ενδεχόμενη πρόταση της Άγκυρας; Και υπό ποιους όρους; Ακόμα και αν δεν είναι κάτι που μπορεί να συμβεί άμεσα, δεν μπορεί κανείς να το αποκλείσει.

Η Αθήνα

Στην Αθήνα οι διπλωμάτες σημειώνουν ότι παρακολουθούν τις εξελίξεις στις σχέσεις Τουρκίας – Αιγύπτου. Αναγνωρίζουν δε το γεγονός ότι ακόμα και στην περίοδο της δεκαετούς και πλέον που οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών είχαν μπει στον πάγο, οι οικονομικές σχέσεις δεν διακόπηκαν ποτέ.

Όπως λένε η καχυποψία στις σχέσεις Καΐρου – Άγκυρας δεν μπορεί να μετατραπεί σε εμπιστοσύνη από τη μία μέρα στην άλλη και σημειώνουν το ρόλο της Ελλάδας για την Αίγυπτο.

Οι σχέσεις δεν μπαίνουν σε ζυγαριά

Την ίδια στιγμή και στην περίπτωση της Αιγύπτου η ελληνική πλευρά επιδιώκει να αποφύγει να βάλει τις σχέσεις σε μία ζυγαριά με την Τουρκία. Επιμένει δε να υπογραμμίζει ότι οι διπλωματικές σχέσεις της Ελλάδας με άλλες χώρες είναι αυτόφωτες και δεν εταιροπροσδιορίζονται. Συμπληρώνοντας παράλληλα πως η Αθήνα δεν θα απαγορεύσει σε κανένα σύμμαχο της ή κράτος που διατηρεί επαφές να συνομιλεί με την Άγκυρα ή οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Για την Αθήνα είναι σημαντικό να μην δείξει φόβο ότι απειλείται.

Η Τουρκία επανέρχεται

Ωστόσο όλοι παραδέχονται πως η Τουρκία κλείνει τα μέτωπα της, παίζει σωστά τα διπλωματικά της χαρτιά και επιστρέφει στο γεωπολιτικό παιχνίδι πιο ισχυρή, κυρίως μετά την επαναπροσέγγιση με τις ΗΠΑ και την αποδέσμευση της πώλησης των F-16.

Οι ΗΠΑ

Ο ρόλος της Ουάσιγκτον στο παιχνίδι και το πώς θα αξιοποιήσουν τον παράγοντα Τουρκία αναμένεται να κρίνει πολλά.

Τα όσα ανέφερε σε άρθρο του ο αμερικανός πρεσβευτής στην Άγκυρα, Τζεφ Φλέικ επιβεβαιώνουν τα όσα ήταν ήδη γνωστά, πως η Τουρκία αποτελεί έναν μετρήσιμο παίκτη στην περιοχή, που δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει.

Όπως ανέφερε: «Προσβλέπουμε στην Τουρκία να χρησιμοποιήσει την επιρροή της, τους ιστορικούς της δεσμούς και την οικονομική της δύναμη σε πολλές γωνιές του κόσμου, επειδή η Τουρκία είναι μοναδική στην ικανότητά της να κάνει διάλογο με τους αντιπάλους μας με τρόπους και σε μέρη που εμείς δεν μπορούμε. Η Τουρκία, για παράδειγμα, είναι σε θέση να διαδραματίσει ρόλο στην επίλυση της σύγκρουσης στη Γάζα. Όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Τουρκία υποστηρίζει την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους ως τον καλύτερο δρόμο για μια διαρκή ειρήνη. Η Τουρκία έχει επίσης αποδειχθεί βιώσιμη εναλλακτική λύση έναντι της Κίνας στην υποσαχάρια Αφρική και την κεντρική Ασία για τις χώρες που αναζητούν υποδομές υψηλής ποιότητας χωρίς την παγίδα του χρέους».

Ο Ερντογάν

Ακόμα και αν ο Ερντογάν δεν είναι στη λίστα των πρόθυμων και άνευ όρων συμμάχων, είναι ένας ισχυρός παίκτης στην περιοχή που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει. Και οι ΗΠΑ απέδειξαν στην πάροδο των χρόνων πως ήταν έτοιμες να κάνουν τα πάντα να συγκρατήσουν την Τουρκία ακόμα και υπό τη σχετική επιρροή τους, αλλά σε καμία περίπτωση να τη χάσουν.

Και σε αυτή τη νέα περίοδο, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και ο πόλεμος στη Γάζα απειλεί τη Μέση Ανατολή με αποσταθεροποίηση, με τα βλέμματα όλων στην Αίγυπτο, το διπλωματική παιχνίδι αναμένεται να γίνει ακόμα πιο σκληρό.