Γιούλια Ναβάλναγια: Μια πολιτική καριέρα για τη χήρα του Ναβάλνι;

Το καλοκαίρι του 1998, κατά τη διάρκεια διακοπών στην Τουρκία, η τότε 22χρονη Γιούλια από τη Ρωσία γνώρισε έναν γοητευτικό συνομήλικο δικηγόρο, συμπατριώτη της και επίσης κάτοικο Μόσχας. Το όνομά του ήταν Αλεξέι Ναβάλνι.   

Δύο χρόνια μετά ήταν πια παντρεμένοι, φέρνοντας το 2001 στον κόσμο το πρώτο παιδί τους -τη Ντάρια– και μια επταετία αργότερα το δεύτερο, τον Ζαχάρ.   

Η νεαρή οικονομολόγος αφιερώθηκε στον ρόλο της συζύγου και μητέρας. 

Βοηθούσε ενίοτε τα πεθερικά της στη βιοτεχνία καλαθοπλεκτικής,  που είχαν στην περιφέρεια Βόλογκντα, στη βορειοδυτική Ρωσία. 

Πρωτίστως όμως ήταν στο πλευρό του Αλεξέι.

Τον είχε ακολουθήσει ακόμη και στην προσχώρηση, από το 2000,  στο φιλελεύθερο κόμμα Γιάμπλοκο, το οποίο επιδίωκε σύσφιξη των σχέσεων με τη Δύση και την οικοδόμηση στα πρότυπά της μιας σύγχρονης Ρωσίας. 

Μέχρι το 2007, ο Ναβάλνι είχε εξελιχθεί σε στέλεχος του αντιπολιτευόμενου κόμματος, και μάλιστα από τα πιο γνωστά.   

Όμως οι δεσμοί του Αλεξέι με το Γιάμπλοκο έσπασαν οριστικά το 2007, κατόπιν ρήξης με την κομματική ηγεσία και εκδίωξης του για τις «εθνικιστικές απόψεις» του. 

Είχε προηγηθεί αίτημα του Ναβάλνι το 2006 για αδειοδότηση στη ρωσική πρωτεύουσα της Ρωσικής Πορείας, μιας ετήσιας συγκέντρωσης ακροδεξιών, νεοναζιστών και εθνικιστών. 

Λίγο αφότου το Γιάμπλοκο του έδειξε την πόρτα της εξόδου, ο Αλεξέι συνίδρυσε το Εθνικό Ρωσικό Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα, με ξενοφοβική ατζέντα και θέσεις υπέρ της οπλοκατοχής.  

Αν και η Γιούλια παρέμεινε μέχρι το 2011 τυπικά μέλος του Γιάμπλοκο, ήταν πάντα στο πλευρό του συζύγου της. 

Υπήρξε μόνιμο στήριγμα, η πρώτη γραμματέας και βοηθός του Αλεξέι Ναβάλνι, καθώς αυτός μετεξελισσόταν σε ηγετική φυσιογνωμία της εξωκοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης στη Ρωσία.

Ήταν ένας ρόλος που η Γιούλια θα καλούταν, με το πέρασμα των χρόνων, να επιτελέσει αμέτρητες φορές… 

Το ζεύγος Αλεξέι και Γιούλια Ναβάλνι σε φωτογραφία στα social media, σε άγνωστη τοποθεσία, τον Σεπτέμβριο του 2020 (Courtesy of Instagram @NAVALNY/Social Media via REUTERS)

«Πρώτη κυρία της ρωσικής αντιπολίτευσης»

Η Γιούλια στήριξε τον Αλεξέι όταν το 2010 πήρε 4μηνη υποτροφία στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Γέιλ, σε ένα πρόγραμμα για «ανερχόμενους παγκόσμιους ηγέτες».

Όταν ίδρυσε ένα χρόνο αργότερα τη ρωσική MKO FBK κατά της διαφθοράς ή όταν συνελήφθη λίγους μήνες μετά, ως ένας από τους μπροστάρηδες στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και το κίνημα αμφισβήτησης του εκλογικού αποτελέσματος εκείνης της χρονιάς.   

Ήταν δίπλα του όταν -ως κεντρώος πια- έκανε προεκλογική εκστρατεία για δήμαρχος της Μόσχας, το 2013, εν μέσω καταδίκης του σε πέντε χρόνια φυλάκιση με αναστολή για υπεξαίρεση χρημάτων από μια εταιρεία υλοτομίας, την Kirovles.   

Καταδίκη που το 2018 έκοψε τα «φτερά» της προεδρικής υποψηφιότητάς του κόντρα στον Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά ρωσικά ΜΜΕ έχρισαν τη Γιούλια «πρώτη κυρία της ρωσικής αντιπολίτευσης». Έστω της εξωκοινοβουλευτικής…   

Έσπευσε δίπλα του τον Αύγουστο του 2020, όταν ο Αλεξέι κατέρρευσε σε μια εσωτερική πτήση προς τη Μόσχα και εισήχθη σε κώμα σε νοσοκομείο της Σιβηρίας, όπου το αεροσκάφος έκανε αναγκαστική προσγείωση.     

Για να εξασφαλίσει τη μεταφορά του στη Γερμανία για νοσηλεία, η Γιούλια απηύθυνε ανοιχτή επιστολή στον πρόεδρο Πούτιν, ζητώντας του να εγκρίνει την επείγουσα αεροδιακομιδή.

Ήταν εκεί, στο Βερολίνο, που διαπιστώθηκε ότι ο Ναβάλνι είχε δηλητηριαστεί με τον νευροπαραλυτικό παράγοντα Νόβιτσοκ.    

«Γιούλια, με έσωσες» είχε γράψει στο Instagram κάτω από την πρώτη κοινή φωτογραφία τους μετά τη νοσηλεία. 

Η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Novaya Gazeta την ανακήρυξε «Ήρωα της χρονιάς για το 2020».  

Τον Ιανουάριο του 2021, όταν το ζεύγος επέτρεψε στη Ρωσία και ο Ναβάλνι συνελήφθη σχεδόν με το που πάτησε το πόδι του στα πάτρια εδάφη, η Γιούλια απευθύνθηκε στους συγκεντρωμένους υποστηρικτές του συζύγου της στο αεροδρόμιο της Μόσχας. 

«Ο Αλεξέι δεν φοβάται», είπε. «Ούτε κι εγώ φοβάμαι. Κι αυτό πρέπει να κάνετε κι εσείς». 

Το πλήθος ξέσπασε σε χειροκροτήματα, φωνάζοντας ρυθμικά το όνομά της…

Η Γιούλια Ναβάλναγια προσέρχεται στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, στις 19 Φεβρουαρίου,  στις Βρυξέλλες, συνοδευόμενη από τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ (REUTERS/Yves Herman/Pool)

Μια «νέα ηρωίδα»;

Τρία χρόνια μετά και πολλά πήγαινε-έλα στο μεσοδιάστημα μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, την οποία η Γιούλια έκανε δεύτερο «σπίτι», πληροφορήθηκε το θάνατο του φυλακισμένου στη Σιβηρία συζύγου της, στις 16 Φεβρουαρίου, ενώ η ίδια ήταν στο Μόναχο. 

Συμμετείχε στην 60η Διάσκεψη για την Ασφάλεια, στη βαυαρική πρωτεύουσα. 

Παρά τις σοκαριστικές εξελίξεις, εκφώνησε ομιλία από βήματος της Διάσκεψης, λέγοντας πως ότι ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν και το περιβάλλον του «θα τιμωρηθούν για αυτό που έκαναν στη χώρα μας, στην οικογένειά μου και στον σύζυγό μου». 

Την ίδια ημέρα, χήρα πλέον, συναντήθηκε στο Μόναχο με τη Σβιατλάνα Τσιχανόφσκαγια: την αυτοεξόριστη στη Λιθουανία ηγέτιδα της φιλοδυτικής λευκορωσικής αντιπολίτευσης. 

Αναδείχθηκε σε αυτόν τον ρόλο παίρνοντας τη θέση του συλληφθέντα συζύγου της και επίδοξου αντιπάλου του Λευκορώσου προέδρου, Αλεξάντερ Λουκασένκο, στις προεδρικές εκλογές του 2020.  

Η Τσιχανόφσκαγια δεν είχε πολιτική εμπειρία. Είχε όμως τη στήριξη της Δύσης. 

Σήμερα έχει σχηματίσει εξόριστη «σκιώδη κυβέρνηση» της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, με έδρα τη Λιθουανία και την Πολωνία. 

Η χήρα του Ναβάλνι δείχνει τώρα να ακολουθεί τα βήματά της. 

Το βίντεο που ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 19 Φεβρουαρίου -τρεις ημέρες μετά το θάνατο του συζύγου της και ανήμερα των συναντήσεών της με τους ΥΠΕΞ των «27» και με την ηγεσία της Ε.Ε., στις Βρυξέλλες- ήταν κάτι παραπάνω από ένα δριμύ «κατηγορώ» για το Κρεμλίνο. 

Ήταν ένα πρώιμο πολιτικό μανιφέστο.  

«Θα συνεχίσω το έργο του Αλεξέι Ναβάλνι», τόνισε η Γιούλια Ναβάλναγια, γιατί «θέλω να χτίσω μια ελεύθερη Ρωσία». 

Κάλεσε τους συμπατριώτες της «να σταθείτε στο πλευρό μου» και «να ενωθούμε σε μια δυνατή γροθιά και να χτυπήσουμε αυτό το τρελό καθεστώς» του Πούτιν.

Προθέσεις και προκλήσεις

Το πώς ακριβώς θα το κάνει, από πού και με ποια απήχηση στη ρωσική κοινή γνώμη είναι κάτι που μένει να φανεί. 

Όμως «ο ρόλος της Γιούλια Ναβάλναγια έχει σίγουρα αλλάξει», είχε τονίσει στους Times από τον Ιανουάριο του 2021 ο Ρώσος πολιτικός αναλυτής Κονσταντίν Καλάτσεφ, μόλις λίγες ημέρες μετά τη σύλληψη του Ναβάλνι. 

«Από σύζυγος πολιτικού, γίνεται η ίδια πολιτικός», ανέφερε από τότε. «Έχει χάρισμα και γοητεία και μπορεί εύκολα να αντικαταστήσει τον σύζυγό της, αν χρειαστεί»… 

Μεταξύ σοβαρού και αστείου μάλιστα, ο ίδιος ο Ναβάλνι είχε πει λίγους μήνες νωρίτερα σε συνέντευξη του 2020 -όταν ήταν ακόμη στην ανάρρωση- ότι η Γιούλια έχει «πιο ριζοσπαστικές απόψεις» από τις δικές του…   

Τώρα, ως χήρα του Ναβάλνι, έχει μπροστά της σημαντικές προκλήσεις, τονίζει η Ρωσίδα πολιτική αναλύτρια Τατιάνα Στανοβάγια σε ανάρτηση στο Χ.  

Για να κάνει αυτή τη «σαφή κίνηση προς έναν ανεξάρτητο πολιτικό ρόλο», υπογραμμίζει, η Γιούλια Ναβάλναγια θα πρέπει να αντιπαλέψει πολλά. 

«Τη σκιά του Ναβάλνι».

Τη «σύνδεσή της με τη Δύση», που «για το ρωσικό κοινό θεωρείται συχνά συνώνυμη της προδοσίας ή της συμμαχίας με τον εχθρό, ιδίως σε πολεμικό πλαίσιο». 

Τον παραλληλισμό της με την Τσιχανόφσκαγια, η οποία «πρόβαλε ως τρομερή αντίπαλος του Λουκασένκο, αλλά πάσχισε να καθιερωθεί ως σημαντική μορφή της εξόριστης αντιπολίτευσης».  

Παρά δε «την πιθανή αναγνώριση και τον σεβασμό από τη διεθνή κοινότητα», καταλήγει η αναλύτρια, «η ουσιαστική υποστήριξη εντός της Ρωσίας» για την πολιτικό Γιούλια Ναβάλναγια ουδόλως θεωρείται δεδομένη…