Η ώρα της αλήθειας για τη Δύση και τον Τζούλιαν Ασάνζ

Ενώ οι ηγέτες της Δύσης θρηνούν και εκφράζουν οργή κατά της Μόσχας για το μυστηριώδη θάνατο στη φυλακή του σφοδρού και πιο διάσημου επικριτή του Κρεμλίνου, Αλεξέι Ναβάλνι, ένας άλλος αγωνιστής της αλήθειας και της διαφάνειας αργοπεθαίνει σε ένα κελί στη  Βρετανία, υπό ένα πέπλο ένοχης κυβερνητικής σιωπής και στις δύο όχθες του Ατλαντικού.

Ο Αυστραλός ιδρυτής του Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, έχει πλέον περάσει σχεδόν πέντε χρόνια πίσω από τα κάγκελα της φυλακής υψίστης ασφαλείας Μπέλμαρς του Λονδίνου, όπου κρατούνται τρομοκράτες, δολοφόνοι και βιαστές.

Συνελήφθη από τη βρετανική αστυνομία τον Απρίλιο του 2019, κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ για την έκδοσή του. Είχε περάσει ήδη επτά χρόνια εγκλεισμού στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο για να το αποφύγει.

Από το 2012, η τότε κυβέρνηση της λατινοαμερικανικής χώρας είχε χορηγήσει πολιτικό άσυλο στον άνθρωπο που είχε αποκαλύψει το 2010 εγκλήματα πολέμου των ΗΠΑ στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και βασανισμούς κρατουμένων στο κολαστήριο του Γκουαντάναμο, δημοσιεύοντας στο Wikileaks 700.000 διαβαθμισμένα έγγραφα.

Εκείνη την περίοδο ο Ασάνζ ήταν αντιμέτωπος με έκδοση από τη Βρετανία στη Σουηδία, στο πλαίσιο έρευνας σε βάρος του για βιασμό στη σκανδιναβική χώρα.

Η υπόθεση είχε θεωρηθεί ως «προπέτασμα καπνού» για πιθανή έκδοσή του στις ΗΠΑ. Οι σουηδικές κατηγορίες αργότερα αποσύρθηκαν.

Όταν όμως η νέα κυβέρνηση του Ισημερινού ανακάλεσε το καθεστώς ασύλου, οι βρετανικές αρχές συνέλαβαν τον Ασάνζ -επισήμως τότε για παραβίαση των όρων εγγύησης στην υπόθεση στη Σουηδία, η οποία τελικά κατέπεσε, ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων.

Έκτοτε βρίσκεται σε εξέλιξη μια πολυετής νομική διελκυστίνδα για την έκδοσή του στις ΗΠΑ, όπου ο 52χρονος Αυστραλός δημοσιογράφος και ακτιβιστής βρίσκεται αντιμέτωπος με 18 κατηγορίες, οι 17 για κατασκοπεία.

Εάν εκδοθεί στις ΗΠΑ, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης 175 ετών. Το διακύβευμα για την ελευθεροτυπία είναι πολύ πιο υψηλό…

Αυτό το διήμερο, 20 και 21 Φεβρουαρίου, είναι το πιο καθοριστικό.

Ο ιδρυτής του Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, κατά τη σύλληψή του στο Λονδίνο, τον Απρίλιο του 2019 (REUTERS/Peter Nicholls/File Photo)

Κρίνοντας την τύχη της Δημοκρατίας

Η διήμερη ακρόαση στο Βασιλικό Δικαστικό Μέγαρο του Λονδίνου ίσως να είναι η τελευταία νομική ευκαιρία του Ασάνζ επί βρετανικού εδάφους.

Ζητά να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης έκδοσής του, που είχε ληφθεί από βρετανική κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2022.

Είχε καταθέσει τότε σχετικό αίτημα, όμως το Ανώτατο Δικαστήριο το απέρριψε πέρυσι τον Ιούνιο.

Η νέα απόφαση θα κρίνει εάν η νομική διελκυστίνδα του Ασάνζ στα δικαστήρια της Βρετανίας -στενού συμμάχου των ΗΠΑ- θα συνεχιστεί ή όχι.

Μια παλαιότερη απόφαση του 2021 είχε απαγόρευσε την έκδοση του 52χρονου λόγω της κακής κατάστασης της ψυχικής και σωματικής υγείας του και των αναμενόμενων συνθηκών κράτησης στις ΗΠΑ.

Ανετράπη με έφεση που άσκησε η Ουάσιγκτον επί προεδρίας του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν, ο οποίος τώρα -εν μέσω στρατηγικού αδιεξόδου στην Ουκρανία- εξαπολύει νέους μύδρους κατά του Ρώσου ομολόγου του Πούτιν για την υπόθεση Ναβάλνι.

Όμως η σύζυγος και οι συνήγοροι του Ασάνζ κρούουν κώδωνα κινδύνου.

Ζητούν να γίνουν δεκτά στο δικαστήριο νέα στοιχεία για σχέδια της CIA να απαγάγει και να δολοφονήσει τον Ασάνζ.

Καταγγέλλουν το αίτημα έκδοσης του πελάτη τους στις ΗΠΑ ως δίωξη για τις πολιτικές απόψεις του, κατά παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του λόγου.

Πάνω από όλα όμως, τονίζει η συνήγορος του Ασάνζ, Τζένιφερ Ρόμπινσον, «αν εκδοθεί στις ΗΠΑ, οι συνθήκες θα τον οδηγήσουν στην αυτοκτονία».

Ήδη εξαιτίας της έως τώρα μεταχείρισής του ο Ασάνζ υποφέρει από βαριά κατάθλιψη, υπογράμμισε. Έχει επίσης υποστεί ένα μικρό εγκεφαλικό, εν μέσω της αέναης δικαστικής διαμάχης.

«Η ζωή του είναι σε κίνδυνο και δεν υπερβάλλω», τόνισε η δικηγόρος.

Σε περίπτωση έκδοσης, «ο Τζούλιαν θα βρεθεί σε μια τρύπα τόσο βαθιά, που δεν θα τον ξαναδούμε ποτέ», προειδοποίησε δημόσια η σύζυγός του, Στέλλα.

Ο Τζούλιαν Ασάνζ κατά την αναχώρησή του από δικαστήριο του Λονδίνου, τον Ιανουάριο του 2020. (REUTERS/Simon Dawson/File Photo)

Δύο μέτρα και σταθμά

Η ελπίδα είναι το δικαστήριο να αποφασίσει υπέρ του και να ορίσει ημερομηνία για ακρόαση της έφεσης.

Σε αντίθετη περίπτωση, ο Ασάνζ θα έχει εξαντλήσει όλες τις νομικές οδούς προσφυγής στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στο «τραπέζι» της υπερασπιστικής γραμμής είναι η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με τη δικηγορική ομάδα του να υποβάλει αμέσως αίτηση ασφαλιστικών μέτρων.

Θα σταματούσε έτσι η διαδικασία έκδοσης.

Εκφράζονται ωστόσο φόβοι ότι αυτή μπορεί να γίνει fast-track από το Λονδίνο…

Στις ΗΠΑ, ο 52χρονος Ασάνζ κατηγορείται ότι, μαζί με την αναλύτρια των υπηρεσιών πληροφοριών του αμερικανικού στρατού -και τελικά πληροφοριοδότη των Wikileaks- Τσέλσι Μάνινγκ έκλεψαν και δημοσιοποίησαν απόρρητο υλικό, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τις ζωές Αμερικανών πληροφοριοδοτών στο εξωτερικό, αλλά και την ίδια την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Η Μάνινγκ συνελήφθη το 2010 και καταδικάστηκε το 2013 σε κάθειρξη 35 ετών, αλλά αποφυλακίστηκε το 2017 όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, της απένειμε χάρη στην εκπνοή της δεύτερης θητείας του στον Λευκό Οίκο.

Η κυβέρνηση Ομπάμα είχε επίσης αποφασίσει να μην προχωρήσει τελικά σε κατηγορίες εναντίον του Ασάνζ.

Αυτό ωστόσο άλλαξε όταν ανέλαβε επίσημα πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, που «ξέθαψε» τον νόμο περί κατασκοπείας του 1917.

Απόφαση, που δεν αναίρεσε ούτε ο Δημοκρατικός διάδοχός του στον Λευκό Οίκο, Τζο Μπάιντεν.

Τώρα -καθώς αναμένεται να έχει και πάλι απέναντί του τον Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου- η υπόθεση Ασάνζ έρχεται να υπογραμμίσει έτει περαιτέρω τα δύο μέτρα και σταθμά της δικής του πολιτικής, εν μέσω και της στήριξής του στο Ισραήλ, στον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας.

Μόλις προ ημερών το κοινοβούλιο στη Αυστραλία -χώρα καταγωγής του Ασάνζ και στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ- ενέκρινε όψιμα ψήφισμα, ζητώντας να τερματιστεί η δίωξη Ασάνζ, ώστε ο ίδιος και η οικογένειά του να επιστρέψουν στην πατρίδα.

«Φτάνει πια», διακήρυξε ο νέος κεντροαριστερός πρωθυπουργός της χώρας, Άντονι Αλμπανέζι.

«Μην εκδώσετε τον Ασάνζ», «Η δημοσιογραφία δεν είναι έγκλημα», αναγράφεται στην τεράστια αφίσα, σε παλαιότερες διαδηλώσεις στο Λονδίνο υπέρ του ιδρυτή των Wikileaks (EPA/PETER RAE)

Η ελευθερία του Τύπου στο σκαμνί

Μόλις 35 Βρετανοί νομοθέτες -βουλευτές και μέλη της Βουλής των Λόρδων- συνυπέγραψαν πέρυσι επιστολή προς υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Μέρικ Γκάρλαντ, ζητώντας τερματισμό της διαδικασίας έκδοσης του Ασάνζ.

Σχετίζεται, ανέφεραν, με «τον ρόλο του ως δημοσιογράφου και εκδότη στη δημοσίευση αποδεικτικών στοιχείων για εγκλήματα πολέμου, διαφθορά και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Τυχόν έκδοση «θα οδηγούσε ουσιαστικά στο εδώλιο του κατηγορουμένου την ελευθερία του Τύπου», προειδοποίησαν, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον σεβασμό «της ελευθερίας της έκφρασης και το κράτος δικαίου» στις ΗΠΑ.

Στο ίδιο μήκος κύματος διακομματική ομάδα Αμερικανών βουλευτών κάλεσε τον περασμένο Νοέμβριο την κυβέρνηση Μπάιντεν να αποσύρει τις κατηγορίες σε βάρος του Ασάνζ.

«Ο νόμος περί κατασκοπείας του 1917 προοριζόταν προφανώς για την τιμωρία και φυλάκιση κυβερνητικών υπαλλήλων και εργολάβων για την παροχή ή την πώληση κρατικών μυστικών σε εχθρικές κυβερνήσεις», τόνισαν.

«Όχι να τιμωρήσει δημοσιογράφους και πληροφοριοδότες στην προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού για σοβαρά ζητήματα, που κάποιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ ίσως θα προτιμούσαν να κρατήσουν μυστικά».

Πιο… σταράτα τα είπαν στην κυβέρνηση Μπάιντεν 35 καθηγητές Νομικής, με ανοιχτή επιστολή στις 14 Φεβρουαρίου.

Μπορεί «οι προσωπικές απόψεις μας για τον Ασάνζ και το WikiLeaks να ποικίλλουν», υπογραμμίζουν, όμως «ένας ελεύθερος τύπος δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στην ανεκτικότητα της κυβέρνησης για την παροχή πληροφοριών».

«Κατά συνέπεια, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει ορθά και επανειλημμένα κρίνει», υπενθύμισαν, «ότι οι δημοσιογράφοι έχουν το δικαίωμα να δημοσιεύουν αληθείς και αξιόλογες πληροφορίες, ακόμη και αν οι πηγές τους απέκτησαν ή δημοσιοποίησαν τις πληροφορίες παράνομα».

Όμως «εάν ένας Αυστραλός πολίτης που κάνει δημοσιεύσεις στην Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης στις ΗΠΑ, τότε ουδείς δημοσιογράφος, πουθενά, θα είναι ασφαλής στο μέλλον», δήλωσε η αρχισυντάκτρια του ιστότοπου WikiLeaks, Κρίστιν Χράφνσον.

«Υπό αυτήν την έννοια», προσέθεσε, «ο Τζούλιαν Ασάνζ ήταν σαν καναρίνι στο ανθρακωρυχείο»…