[…] Οι ύστατοι δογματικοί λένε (φανερά ή κρυφά) πως η αυτοκρατορία θα είχε μείνει αλώβητη, αν ο Γκορμπατσώφ δεν είχε αποσκορακίσει τη σταλινική ορθοδοξία και την ανελέητη πρακτική των δεσμωτηρίων και των Γκουλάγκ. Αλλά αποσιωπούν σκόπιμα πως αιτία της σημερινής διάλυσης δεν είναι η κατάλυση του σταλινικού συστήματος αλλά αντίθετα το σύστημα το ίδιο, με την πολιτική και οικονομική αφροσύνη του, την κτηνωδία του και τη μεγαλομανία του. Την τωρινή αποσάρκωση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» την προκάλεσε η ίδια η ύπαρξή του, όχι η αποκάλυψη της ουσιαστικής ανυπαρξίας του.

Παρόμοια, ωστόσο, δεν ήταν η μοίρα όλων των αυτοκρατοριών που «χάρηκε» ο κόσμος μέσα στους αιώνες; Αυτή η δραματική νομοτελειακή καμπύλη απ’ το τράνεμα, την άμετρη δύναμη κι επέκταση, στην εσωτερική κρίση… κι απ’ τη λεηλάτησή τους μέσα κι έξω, στην τελική αποσάθρωσή τους. Περσία και Ρώμη, Βυζάντιο και Κίνα, οθωμανικό δοβλέτι και Ισπανία, τσαρική Ρωσία και Γερμανία, αποικιοκρατικές Βρεταννία και Γαλλία, όλες «εμεγαλαύχουν και έπραττον ανομήματα» — για να φτάσουν στην κατάρρευση, τη σήψη ή τη συρρίκνωση, όπως οι δυο τελευταίες αποικιοκρατίες, που επιζούν σαν όποια άλλα «κοινά» κράτη.

Η αιτία είναι κοινή και απλή: επειδή σχηματίσθηκαν με τη βία, manu militari, έγιναν «απέραντες φυλακές λαών» (όπως είχε πει ο Λένιν για την τσαρική Ρωσία — αλλά και όπως θα έπρεπε να πει, αν ζούσε, και για το δικό του δημιούργημα, την ΕΣΣΔ). Οι λαοί αυτοί δεν είχαν πραγματικούς συνεκτικούς δεσμούς με τη «Μητρόπολη», αλλ’ αντίθετα πάλευαν να διατηρήσουν το εθνικό τους πρόσωπο, τη γλώσσα τους, τη θρησκεία τους, τον πολιτισμό τους, και ν’ ανακτήσουν ή ν’ αποκτήσουν την αυτοκυριαρχία τους και την αυτοδιάθεσή τους. Πανάρχαιος είναι ο νόμος: ό,τι κερδίζεται με τη βία, με τη βία θα χαθεί…

Αλλά και όταν υπάρχουν κάποιοι δεσμοί των λαών αυτών (όπως η γλώσσα και η θρησκεία στο Βυζάντιο), πάλι η υπέρμετρη υπερ-εξάπλωση, υπερ-σπατάλη, υπερ-καταπίεση (που είναι αναπότρεπτο παρακολούθημά τους) κατατρώνε αργά ή γρήγορα τον πελώριο κορμό της αυτοκρατορικής Βαβέλ.

[…]

Αλλά αυτά, οι κάθε καιρού «αυτοκρατορικοί» τα λογαριάζουν «μωροφιλολογίες». Και δεν πείθονται για την αλήθεια τους παρά μόνο όταν συναντήσουν τους αυτοκρατορικούς προδρόμους τους στο οστεοφυλάκιο της Ιστορίας…


Τα ανωτέρω γράφτηκαν διά χειρός Μάριου Πλωρίτη την εποχή της αποσύνθεσης της σοβιετικής αυτοκρατορίας («Το Βήμα», 14 Οκτωβρίου 1990).

Οι αναγωγές όσον αφορά τη σύγχρονη αυτοκρατορία του Βλαντίμιρ Πούτιν, ακαριαίες και καθ’ όλα εύλογες.

Headlines