Κεντρική Μακεδονία: Μέτρα αντιμετώπισης του ελλιπούς ψύχους στις δενδροκαλλιέργειες

Δεδομένα για την πορεία συσσώρευσης χειμερινού ψύχους για τις δενδροκαλλιέργειες της Κεντρικής Μακεδονίας παραθέτει το Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας του ΕΛΓΟ – Δήμητρα.

Έως τις 12 Φεβρουαρίου 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία, το χειμερινό ψύχος είναι οριακό για μερικές ποικιλίες μέχρι τώρα. Ακόμα και στις ποικιλίες που θα ανθίσουν κανονικά, συνιστάται οι παραγωγοί να ελέγχουν τα άνθη για την παρουσία ατελών ανθέων, καθώς είναι επίσης σύμπτωμα μη ικανοποιητικής διάσπασης του ληθάργου. Σ’ αυτήν την περίπτωση η παρουσία μελισσιών στον οπωρώνα μπορεί να βοηθήσει την αύξηση της καρπόδεσης σε καλά αναπτυγμένα άνθη.

Ακόμα και στις ποικιλίες που θα ανθίσουν κανονικά, συνιστάται οι παραγωγοί να ελέγχουν τα άνθη για την παρουσία ατελών ανθέων, καθώς είναι επίσης σύμπτωμα μη ικανοποιητικής διάσπασης του ληθάργου

Τα στοιχεία

Στα παρακάτω γραφήματα παρουσιάζονται και συγκρίνονται δεδομένα με προηγούμενες χρονιές καθώς και οι απαιτήσεις διαφορετικών ποικιλιών βερικοκιάς και ροδακινιάς με διαφορετικά μοντέλα.

Σχήμα 1. Συσσώρευση ψύχους μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου από το 1966 μέχρι και φέτος, με τα μοντέλα Ώρες Ψύχους 0-7,2 ⁰C, Μονάδες Ψύχους (Utah) και Μονάδες Ψύχους (Chill Portions, Dynamic). Οι κάθετες διακεκομμένες χρονιές είναι στα έτη 2020 και 2023 (χρονιές μειωμένης παραγωγής), και η συμπαγής γραμμή είναι στη φετινή χρονιά 2024.

Σχήμα 2. Πορεία συσσώρευσης ψύχους με το Δυναμικό μοντέλο στη Νάουσα, και σύγκριση με ιστορικά δεδομένα στη Νάουσα.

Σχήμα 3. Πορεία της συσσώρευσης ψύχους σε περιοχές της Ημαθίας και Πέλλας. Δεδομένα από μετεωρολογικούς σταθμούς των Novagreen και Novacert.

Σχήμα 4. Απαιτήσεις σε ψύχος για τη διάσπαση του ληθάργου ποικιλιών βερικοκιάς. Η κάθετη διακεκομμένη γραμμή παρουσιάζει τη συσσώρευση ψύχους μέχρι 12 Φεβρουαρίου στη Νάουσα. Οι μετρήσεις έγιναν σε δέντρα του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας και γειτονικών οπωρώνων και επαναλήφθηκαν για κάθε ποικιλία 2-4 χρονιές  τα έτη 2018-2021.

Σχήμα 5 Απαιτήσεις σε ψύχος για τη διάσπαση του ληθάργου ποικιλιών ροδακινιάς. Η κάθετη διακεκομμένη γραμμή παρουσιάζει τη συσσώρευση ψύχους μέχρι 12 Φεβρουαρίου στη Νάουσα. Οι μετρήσεις έγιναν σε δέντρα του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας και γειτονικών οπωρώνων και επαναλήφθηκαν για κάθε ποικιλία 2-4 χρονιές  τα έτη 2018-2021.

Μέτρα αντιμετώπισης του ελλιπούς ψύχους

Οι ψεκασμοί συνιστώνται να γίνονται όταν έχουν καλύψει περίπου το 70% των αναγκών τους σε ψύχος. Όσο αργά γίνονται τόσο περισσότερο είναι ο κίνδυνος για φυτοτοξικότητα.

• Το σκεύασμα DormexR (hydrogen cyanamide) στη χώρα μας έχει έγκριση μόνο για την ακτινιδιά και το επιτραπέζιο αμπέλι.
• Στη Νότια Ισπανία, για ποικιλίες βερικοκιάς με μικρές ή μέσες απαιτήσεις σε ψύχος, αναφέρεται πως έχει καλά αποτελέσματα η εφαρμογή του Erger® (30 L) σε συνδυασμό με το Active Erger® (50 L) (πρόκειται για μείγμα νιτρικής αμμωνίας και νιτρικού ασβεστίου) σε 1000 L νερό (προσωπική επικοινωνία με J. García Brunton, IMIDA). Επιτυχημένες εφαρμογές στη διάσπαση του ληθάργου ποικιλιών βερικοκιάς έχουν γίνει με την εφαρμογή του Erger® και στην Ελλάδα (Ρούσσος Π.). Τα σκευάσματα Syncron® και Vorax® σε συνδυασμό με νιτρικό κάλιο και λάδι, επίσης αναφέρονται ως διασπαστές του ληθάργου.
• Ψεκασμοί με KNO3 2.5%+ Ca(NO3)2 2%+ mineral oil 1,5%  γίνονται για τη διάσπαση του ληθάργου στην Ισπανία, αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματικοί όσο τα παραπάνω σκευάσματα.

Επίσης, οι παραγωγοί μπορούν να προχωρήσουν σε:

• Δροσισμός των δένδρων μπορεί να επιτευχθεί με ψεκασμό με καολίνη που αντανακλά την ηλιακή ενέργεια.
• Στη ροδακινιά, δεν συνιστάται να κλαδεύονται όλοι οι κοντοί βλαστοί σε ποικιλίες με υψηλές απαιτήσεις σε ψύχος, γιατί αυτοί οι οφθαλμοί έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε ψύχος. Εάν τα άνθη έχουν καλό στίγμα, να τοποθετηθούν κυψέλες στον οπωρώνα γιατί η γύρη έχει φτωχή ποιότητα.
• Σε περιοχές και περιόδους με μειωμένο ψύχος συνιστάται η καθυστέρηση του χειμερινού κλαδεύματος.