Οφέλη και προβλήματα από την τετραήμερη εργασία – Το παράδειγμα της Βρετανίας

Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που προσφέρει η τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα εξετάζουν οι Financial Times, μελετώντας τα αποτελέσματα σε μερικές από τις 61 επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην πιλοτική εφαρμογή του εν λόγω μέτρου στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 2022.

Όπως αναφέρει το οικονομικό έντυπο, λίγο αφότου η εταιρεία ψηφιακού μάρκετινγκ Trio Media μονιμοποίησε την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας της, η διευθύνουσα σύμβουλός της Claire Daniels παρατήρησε μια πτώση στην «προσπάθεια του προσωπικού». Ο δε Gary Conroy, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της 5 Squirrels, μιας εταιρείας παραγωγής προϊόντων περιποίησης δέρματος που επίσης συμμετείχε στη δοκιμή, κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα. «Η πειθαρχία πρέπει πάντα να διατηρείται. Κάθε άτομο ξεφεύγει κάποια στιγμή και η παραγωγικότητα θα υποχωρήσει», σημείωσε.

Οφέλη και δυσκολίες

Έναν χρόνο μετά τη δοκιμαστική εφαρμογή του μέτρου, η δεξαμενή σκέψης Autonomy, η οποία διεξάγει εκστρατεία υπέρ της τετραήμερης εβδομάδας, και ερευνητές του Boston College και των πανεπιστημίων του Cambridge και του Salford, αξιολογούν τις δυσκολίες και τα οφέλη για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους. Διαπίστωσαν ότι 54 από τους 61 οργανισμούς που συμμετείχαν συνεχίζουν να διατηρούν το ευέλικτο αυτό σχήμα, ενώ πέντε εξ αυτών επέστρεψαν στην πενθήμερη εργάσιμη εβδομάδα. Δύο συμμετέχοντες δεν απάντησαν.

Το ενδιαφέρον για την τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε πέρυσι από την εκστρατεία για την τετραήμερη εβδομάδα έδειξε ότι η πλειοψηφία του κοινού (58%) αναμένει ότι θα καταστεί ο συνήθης τρόπος εργασίας στη Βρετανία έως το 2030.

Δοκιμές, όπως αναφέρουν οι FT, έχουν διεξαχθεί σε όλο τον κόσμο. Το 2022, η βελγική κυβέρνηση έδωσε στους εργαζόμενους το δικαίωμα να συμπυκνώνουν το ωράριό τους σε τέσσερις ημέρες, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν επίσης επεκτείνει το Σαββατοκύριακο. Από την άλλη η Arup, η βρετανική εταιρεία μηχανικών, προχώρησε προς την αντίθετη κατεύθυνση, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να κατανέμουν το ωράριό τους σε μια επταήμερη εβδομάδα.

Το θέμα επανήλθε στην επιφάνεια τους τελευταίους μήνες, καθώς εργαζόμενοι και συνδικάτα ζητούσαν μείωση των ωρών εργασίας «ως συμβιβασμό για προσφορές κάτω του πληθωρισμού στις επερχόμενες μισθολογικές διαπραγματεύσεις».

Οι ακτιβιστές λένε ότι η παραδοσιακή πενθήμερη εβδομάδα είναι ξεπερασμένη και άκαμπτη, άποψη που συμμερίζονται πολλές από τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στη δοκιμή της μικρότερης εβδομάδας.

Τι λένε τα στοιχεία

Όλοι οι διευθυντές και οι διευθύνοντες σύμβουλοι που ερωτήθηκαν ανέφεραν κάποια θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με την έκθεση, το 82% ανέφεραν βελτιωμένη ευεξία. Λίγο λιγότερο από τους μισούς – 46% των ερωτηθέντων – περιέγραψαν προληπτικά «θετική αλλαγή όσον αφορά τους τρόπους εργασίας και την παραγωγικότητα, που οδήγησε σε διατήρηση ή αύξηση της συνολικής απόδοσης».

Οι μισοί δήλωσαν ότι η μικρότερη εβδομάδα εργασίας ενίσχυσε τη διατήρηση θέσεων εργασίας και το 32% δήλωσε ότι αύξησε τις προσλήψεις. Ένα χρόνο μετά τη λήξη της δοκιμής, οι εργαζόμενοι που συνέχιζαν με τετραήμερη εργασία ανέφεραν ότι η ικανοποίηση από την εργασία είχε μειωθεί, αν και εξακολουθούσε να είναι υψηλότερη από ό,τι όταν εργάζονταν πέντε ημέρες.

Οι ώρες εργασίας μεταξύ των συμμετεχόντων στη δοκιμή μειώθηκαν. Τα στοιχεία που παρείχαν 28 εταιρείες έδειξαν ότι η τυπική εβδομαδιαία εργασία τους ήταν 31,6 ώρες, μια μέση μείωση 6,6 ωρών την εβδομάδα σε σχέση με την περίοδο πριν από τη δοκιμή.

Τα πρότυπα εργασίας ποικίλλουν, με ορισμένους οργανισμούς να εφαρμόζουν μια καθολική ημέρα ρεπό, συνήθως Παρασκευή, ενώ άλλοι επέτρεψαν στις ομάδες να αποφασίζουν για τον ελεύθερο χρόνο. Το 7% των εταιρειών που συμμετείχαν στη δοκιμή επέλεξαν εβδομάδα 4,5 ημερών.

«Κλειδί» η ευελιξία

Ορισμένο προσωπικό πρέπει να είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του φόρτου εργασίας. Οι εργαζόμενοι στην εταιρεία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Stellar Asset Management, για παράδειγμα, αναμένεται να εργάζονται μέρος των ρεπό τους -που ονομάζονται «ευέλικτες ημέρες» – αν χρειαστεί.

Ο Daryl Hine, διευθύνων σύμβουλος λειτουργίας, δήλωσε ότι «το βασικό μάθημα αφορά τη σημασία της ευελιξίας από το προσωπικό. Είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την αιφνιδιαστική αύξηση των απαιτήσεων στη δουλειά και τα επείγοντα αντικείμενα που προκύπτουν».

Η Trio Media κάνει το ίδιο, αποκαλώντας την πέμπτη ημέρα «ημέρα εφημερίας». «Εάν υπάρχει επιχειρηματική απαίτηση, οι άνθρωποι εργάζονται πέντε ημέρες», δήλωσε η Daniels. «Χρειαζόμαστε την ευελιξία και προς τις δύο κατευθύνσεις».

Πάντως ο Michael Sanders, καθηγητής δημόσιας πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου, δήλωσε ότι είναι δύσκολο να εξαχθούν ευρεία συμπεράσματα από τη δοκιμή. «Η μελέτη είναι μια αυτοεπιλεγμένη ομάδα εργοδοτών και, στο εσωτερικό τους, μια αυτοεπιλεγμένη ομάδα εργαζομένων. Δεν υπάρχει καμία προσπάθεια να προσδιοριστεί το αντιπαραδειγματικό – τι θα είχε συμβεί διαφορετικά.»

Η Gemma Dale, σύμβουλος και λέκτορας στο Liverpool Business School, είναι επιφυλακτική σχετικά με το πόσο μεταβιβάσιμες είναι οι εμπειρίες των συμμετεχόντων. Περισσότερα από τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων είχαν λιγότερους από 50 υπαλλήλους. Μόλις το 7% είχε πάνω από 200 άτομα προσωπικό.

Εξάλλου, έκθεση του 2022 του οργανισμού ανθρώπινου δυναμικού CIPD διαπίστωσε ότι μόνο το 1% των εργοδοτών σχεδίαζε να μειώσει τις ώρες εργασίας χωρίς να μειώσει τις αποδοχές.

Άλλοι επιμένουν ότι η λύση βρίσκεται στα έξυπνα μοντέλα εργασίας, τα οποία περιλαμβάνουν νέες τεχνολογίες όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη.

Πηγή: ΟΤ