Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν χρειάζεται «σωτήρα», γιατί πολύ απλά δεν έχει μείνει τίποτα για να σωθεί

Το θέαμα δεν ήταν το πιο ευχάριστο, κυρίως για όσους πίστεψαν στο όραμα και με προσωπικές θυσίες, ενίοτε και ήττες, έζησαν το ταξίδι του ΣΥΡΙΖΑ. Όχι γιατί κανείς δεν μπορούσε να συμφωνήσει με αρκετά από όσα όσα έλεγε ο Στέφανος Κασσελάκης, αλλά γιατί πίσω από όλο αυτόν τον στόμφο και τη θεατρικότητα ενός ηγέτη που διεκδικούσε να επιβεβαιώσει τον ηγετικό του ρόλο το καθοριστικό στοιχείο ήταν ότι αναφερόταν σε ένα κόμμα που έχει κλείσει τον κύκλο του.

Ένα κόμμα, που η δυσανεξία που έχει για έναν ηγέτη τον οποίο το ίδιο επέλεξε, είναι απλώς σύμπτωμα μιας βαθύτερης κρίσης.

Γιατί το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι πλέον εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να βρει τον βηματισμό του, να κάνει ουσιαστική συζήτηση, να χαράξει στρατηγική και να έχει μια ηγεσία με ουσιαστική νομιμοποίηση. Έχει παρέλθει η εποχή που ήταν αυτό, εδώ και πολύ καιρό -για όσους τουλάχιστον μπορούν να αναγνώσουν την πραγματικότητα χωρίς κομματικές παρωπίδες, εξού και είχα μιλήσει για τέλος εποχής.

Πλέον το βασικό ζητούμενο και το μεγάλο ερώτημα είναι εάν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί πια να παίξει κάποιο ουσιαστικό ρόλο, εάν μπορεί όντως να πρωταγωνιστήσει στην Αριστερά και ευρύτερα στην προοδευτική παράταξη. Εάν μπορεί να εμπνεύσει τα λαϊκά στρώματα και τη μεσαία τάξη, να τα εκπροσωπήσει, να τους προσφέρει μια «ιδέα στεγανή» και πειστική εναλλακτική. Εάν μπορεί να αποτελέσει το αντίπαλο δέος σε μια κυβέρνηση που η φαινομενική της παντοδυναμία δύσκολα μπορεί να συγκαλύψει την πραγματική της αδυναμία και αποτυχία σε νευραλγικούς για την κοινωνία τομείς.

Και η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι αρνητική.

Ο ΣΥΡΙΖΑ που μπορούσε να παίξει αυτόν τον ρόλο έχει κλείσει τον κύκλο του.

Όχι με την ήττα του 2023· αυτή απλά υπογράμμισε ένα γεγονός που είχε συντελεστεί.

Ήδη από το 2019, ουσιαστικά ο κύκλος είχε αρχίσει να κλείνει, όταν το σχεδόν 31% παραπλάνησε και την ηγεσία και τη βάση, καθώς δεν τους επέτρεψε να δουν το ρήγμα που είχε αρχίσει να ανοίγει με την κοινωνία.

Το γιατί συνέβη αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την ελλιπή αυτοκριτική για την προηγούμενη περίοδο ή με τα σοβαρά ελλείμματα στην παραγωγή στρατηγικής και προγράμματος, που θα έσβηνε -έστω σε ένα βαθμό- και τη «ρετσινιά» του αριστερού μνημονίου. Οφείλεται και στο γεγονός ότι στο μεταξύ άλλαξε η ελληνική κοινωνία, οι προτεραιότητες και τα διακυβεύματα και κυρίως έσπασε ο συνδετικός κρίκος της αντίστασης στα μνημόνια που ένωσε τον ΣΥΡΙΖΑ με μεγάλα τμήματα της κοινωνίας το 2015. Έχει να κάνει με το ότι ήδη το 2019 χρειαζόταν κάτι το ριζικά νέο, αλλά κανένας δεν ήταν έτοιμος να το σκεφτεί και να το προτείνει, να ερμηνεύσει τη νέα κοινωνική συνθήκη.

Η πρόκληση παραμένει και σήμερα.

Φαίνεται αυτό και από ένα πολιτικό τοπίο πιο αντιφατικό παρά ποτέ.

Ένα τοπίο στο οποίο μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει μια πλειοψηφική κοινωνική διαμαρτυρία και μεγάλα κύματα κοινωνικής αντίδρασης, από τους φοιτητές, έως τους αγρότες και τους μελισσοκόμους, μια κυβέρνηση που συναντά απόρριψη βασικών πολιτικών της στις δημοσκοπήσεις, φαντάζει «παντοδύναμη», ακριβώς επειδή δεν έχει ουσιαστικά απέναντί της πραγματική πολιτική αντιπολίτευση.

Έχει, όμως, μια κοινωνική αντιπολίτευση. Που είναι αυτή τη στιγμή πολιτικά άστεγη και φαίνεται να εκπροσωπείται στις δημοσκοπήσεις κυρίως από τον «κανένα». Και που στην πραγματικότητα αναζητά έκφραση, πολιτικό λόγο και κατεύθυνση, για να αποφύγει τις διάφορες παραλλαγές καπηλείας που ετοιμάζονται, πρώτα και κύρια από την ακροδεξιά. Και που στη διαδρομή μπορεί να δώσει πραγματικές κοινωνικές εκρήξεις.

Η χώρα χρειάζεται να αποκτήσει ξανά αριστερά και προοδευτική παράταξη, με ραχοκοκαλιά την αριστερά. Με τον τρόπο που αυτές οι έννοιες σηματοδοτούνται σήμερα και όχι με τους όρους προηγούμενων δεκαετιών. Αλλά και με την ίδια επιμονή ότι η χώρα χρειάζεται μεγάλες κοινωνικές αλλαγές με στόχο περισσότερη δικαιοσύνη και πραγματική δημοκρατία.

Αυτό σήμερα δεν μπορεί παρά να πάρει τη μορφή νέων πολιτικών σχημάτων. Σχημάτων ικανών να συμπεριλάβουν τους ανθρώπους που βρίσκονται στους υπαρκτούς σχηματισμούς της Αριστεράς, χωρίς όμως να τους αντιγράφουν και ταυτόχρονα ικανά να συναντηθούν με όλους αυτούς τους ανθρώπους που σήμερα δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα πάνε να ψηφίσουν. Σχήματα που να μπορούν να κάνουν πολιτική και όχι επικοινωνία. Σχήματα που να κάνουν τις κοινωνικές εκρήξεις, δυνάμεις μετασχηματισμού και όχι απλώς «στιγμιαίες» καταγραφές οργής.

Όσες και όσοι εκτιμούν ότι αυτός είναι ο δρόμος που απαιτείται, οφείλουν να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί. Να υπερβούν τα ίδια τα όρια τους, τις εμμονές, τα γινάτια. Να τολμήσουν να προτείνουν κάτι και κυρίως να πάρουν την ευθύνη να το υλοποιήσουν.

Μια ευθύνη την οποία τους χρεώνει η ιστορία και η κοινωνική ανάγκη και ακριβώς για αυτό δεν πρόκειται να ξεφορτωθούν τόσο εύκολα.