Πώς η υψηλή τεχνολογία τροφοδοτεί τον εθισμό στις εφαρμογές γνωριμιών

Η 25χρονη Katie* είναι εθισμένη στα ραντεβού. Ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το Hinge το 2019, ενώ ζούσε στο Leeds, αλλά έχει επίσης αρχίσει να χρησιμοποιεί το Bumble, το Tinder και το Feeld από τότε που μετακόμισε στο Βερολίνο. «Πραγματικά πιστεύω ότι όπου κι αν πας η φάση των ραντεβού είναι αρκετά ζοφερή, κι όμως δεν σταματάω ποτέ να χρησιμοποιώ τις εφαρμογές», λέει, προσθέτοντας ότι δεν αισθάνεται ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι «για να γνωρίσεις ανθρώπους οργανικά» στην πραγματική ζωή.

Δεν χρειάζεται να είστε ο Καρλ Μαρξ για να καταλάβετε ότι οι σχεδιαστές εφαρμογών υιοθέτησαν το «ατελείωτο» scrolling στις πλατφόρμες τους επειδή η λειτουργία αυτή προκαλεί εθισμό και όσο περισσότερο χρόνο περνούν οι άνθρωποι στο διαδίκτυο, τόσα περισσότερα χρήματα μπορούν να κερδίσουν

Λέει ότι παρόλο που είναι «χρόνια μόνη» -εδώ και έξι χρόνια – και δεν είχε καμία τύχη στις εφαρμογές γνωριμιών, εξακολουθεί να αισθάνεται υποχρεωμένη να τις χρησιμοποιεί. «Σε κάνει να αισθάνεσαι σαν να αναλαμβάνεις πραγματικά δράση για να ξεκινήσεις να βγαίνεις ραντεβού, [αλλά] είναι απλώς μια άλλη μορφή zoning out στο τηλέφωνό σου, όπως το TikTok και τα reels του Instagram», λέει. «Πάντα τα βαριέμαι ή τα διαγράφω για λίγο, αλλά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που έχω αντέξει χωρίς αυτά είναι το πολύ ένας μήνας».

Το 90 % δηλώνει εθισμένο

Ο «εθισμός στις εφαρμογές γνωριμιών» είναι ένα πρωτόγνωρο, αλλά προφανώς συνηθισμένο φαινόμενο. Αν και, όπως και ο εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο εθισμός στις εφαρμογές γνωριμιών δεν αποτελεί αναγνωρισμένη ιατρική πάθηση, υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ότι η χρήση των πλατφορμών γνωριμιών όπως το Hinge και το Tinder είναι πλέον εκτός ελέγχου.

Έρευνα διαπίστωσε ότι το 90% των singles αισθάνονται «εθισμένοι» στις εφαρμογές γνωριμιών, ενώ το 70% πιστεύει ότι η χρήση των εφαρμογών βλάπτει την ψυχική τους υγεία. Υπολογίζεται ότι ο μέσος χρήστης εφαρμογών γνωριμιών ξοδεύει 55 λεπτά την ημέρα κάνοντας swiping, κάτι που αντιστοιχεί σε περίπου δύο εβδομάδες από όλο το χρόνο.

Η Δρ McKeever λέει ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν βοηθήσει ορισμένους ανθρώπους να βρουν την αγάπη

Αξιοσημείωτο είναι ότι την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου φέτος, έξι ενάγοντες κατέθεσαν αγωγή κατά της Match Group, της μητρικής εταιρείας των Tinder και Hinge, υποστηρίζοντας ότι οι «αρπακτικές» εφαρμογές τους ενθαρρύνουν την «καταναγκαστική» χρήση.

«Η Match δημιουργεί σκόπιμα πλατφόρμες με εθιστικά, παιχνιδιάρικα χαρακτηριστικά σχεδιασμού, τα οποία εγκλωβίζουν τους χρήστες σε έναν διαρκή pay-to-play κύκλο που δίνει προτεραιότητα στα εταιρικά κέρδη έναντι των εμπορικών υποσχέσεων και των στόχων των σχέσεων των πελατών της», αναφέρεται στην αγωγή. Πρόκειται για μια ασυνήθιστη υπόθεση και είναι σχεδόν απίθανο να υπάρξει «δικαίωση», αλλά το γεγονός ότι κατατέθηκε μια τέτοια αγωγή αποκαλύπτει τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι αισθάνονται όλο και πιο δυσάρεστα για τη σχέση τους με τις εφαρμογές γνωριμιών.

@ameliasamsonDating apps are being sued and for good reason♬ Chopin Nocturne No.2 Op.9-2(1391533) – 314P

Ο 27χρονος Joe λέει στο Dazed ότι και ο ίδιος έχει νιώσει «εθισμένος» σε αυτές τις εφαρμογές, εξηγώντας ότι αφού τον απάτησε ένας προηγούμενος σύντροφός του, άρχισε να χρησιμοποιεί τα Tinder, Bumble, Hinge και Feeld προκειμένου να «επανέλθει».

Αλλά ακόμη και αφού χόρτασε τις περιστασιακές γνωριμίες, ο Joe λέει ότι παρέμεινε δέσμιος αυτών των πλατφορμών. «Έγινε μέρος του doomscroll μου. Μου άρεσε πολύ να «ξεφυλλίζω» τους πάντες», λέει. Παραδέχεται ότι τώρα βρίσκει τον άκαρπο εθισμό του στις εφαρμογές «καταθλιπτικό», καθώς θέλει να βρει «αληθινή σύνδεση, αληθινή αγάπη».

«Μας αγκιστρώνουν δίνοντάς μας ένα χτύπημα ντοπαμίνης»

Ο Δρ Luke Brunning και η Δρ Natasha McKeever είναι και οι δύο λέκτορες στον τομέα της εφαρμοσμένης ηθικής στο Πανεπιστήμιο του Leeds και συνδημιουργοί του ερευνητικού δικτύου Ethical Dating Online.

Η Δρ McKeever λέει ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν βοηθήσει ορισμένους ανθρώπους να βρουν την αγάπη. «Έχουν αυξήσει κατά πολύ τον αριθμό των γνωριμιών που μπορούμε να κάνουμε με άλλους και μας διευκόλυναν να βρούμε ανθρώπους που έχουν παρόμοιες αξίες και ενδιαφέροντα με εμάς», λέει.

Αλλά την ίδια στιγμή, το πνεύμα της εποχής στρέφεται όλο και περισσότερο εναντίον των εφαρμογών γνωριμιών και δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. «Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι οι εφαρμογές γνωριμιών δεν λειτουργούν πλέον γι’ αυτούς- ότι ενθαρρύνονται να συμπεριφερθούν με τρόπους που τελικά τους ξενίζουν ή στους οποίους είναι δύσκολο να αντισταθούν», λέει ο Δρ Brunning. «Οι άνθρωποι θεωρούν ότι η χρήση των εφαρμογών ή οι αλληλεπιδράσεις στις εφαρμογές υπολείπονται της οικειότητας που επιθυμούν».

Ο Δρ McKeever εξηγεί ότι οι εφαρμογές γνωριμιών είναι εθιστικές και απογοητευτικές ως προς τη χρήση λόγω του σχεδιασμού τους. «Μας αγκιστρώνουν δίνοντάς μας ένα χτύπημα ντοπαμίνης και μια ώθηση στην αυτοεκτίμηση μας κάθε φορά που έχουμε ένα ταίρι ή ένα μήνυμα», λέει. «Μας ενθαρρύνουν επίσης να σκεφτούμε ότι αν περάσουμε λίγο περισσότερο χρόνο στην εφαρμογή, κάνουμε μερικά ακόμη swipes, στείλουμε μερικά ακόμη μηνύματα, τότε ίσως βρούμε «τον έναν», ή τουλάχιστον κάποιον καλύτερο από το άτομο με το οποίο συνομιλούμε αυτή τη στιγμή».

Ποσο δελεαστικός είναι ο «πάτος της τράπουλας»;

Αυτό συνάδει με την άποψη της Natasha Dow Schüll, πολιτισμικής ανθρωπολόγου και συγγραφέα του Addiction by Design. Σε συνέντευξή της το 2016, η Schüll περιέγραψε τη χρήση μιας εφαρμογής γνωριμιών ως κάτι παρόμοιο με τη χρήση ενός κουλοχέρη. «Οι παραλληλισμοί εντοπίζονται στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η εμπειρία, παρέχοντας ή όχι ανταμοιβές. Αν δεν ξέρεις τι θα πάρεις και πότε, τότε αυτό επιφέρει τα πιο επίμονα είδη συμπεριφοράς, τα οποία είναι πραγματικά τα πιο εθιστικά», δήλωσε.

«Δημιουργείς αυτή την προσμονή. Αυτή η προσμονή μεγαλώνει και υπάρχει ένα είδος απελευθέρωσης όταν παίρνεις μια ανταμοιβή: ένα τζάκποτ, ένα ντινγκ-ντινγκ-ντινγκ, ένα ταίρι».

Αυτή η παιδική επιθυμία για ένα ακόμη swipe μπορεί να αποδοθεί στην εμφάνιση του άπειρου scroll. Η λειτουργία αυτή δημιουργήθηκε αρχικά από τον μηχανικό τεχνολογίας Aza Raskin το 2006 για να επιτρέψει στους χρήστες του διαδικτύου να μετακινούνται απρόσκοπτα στους ιστότοπους χωρίς να διακόπτουν τη φόρτωση της επόμενης ιστοσελίδας.

Καθώς όμως είναι στην ανθρώπινη φύση να σκεφτόμαστε τις καταναλωτικές μας συνήθειες με όρους μετρήσιμων «μονάδων», είναι σχεδόν αδύνατο να νιώθουμε ικανοποίηση από την κύλιση ή το σάρωμά μας όταν δεν υπάρχει κάποιο διακριτό τελικό σημείο. Στις εφαρμογές γνωριμιών, το ατελείωτο scroll γίνεται μη ανθρώπινο.

«Οι άνθρωποι παρουσιάζονται ως μια τράπουλα που πρέπει να ταξινομηθεί και η προοπτική να φτάσουμε στον πάτο της τράπουλας είναι δελεαστική», λέει ο McKeever, παρόλο που δεν μπορούμε ποτέ να φτάσουμε πραγματικά στον «πάτο της τράπουλας».

Δεν χρειάζεται να είστε ο Καρλ Μαρξ για να καταλάβετε ότι οι σχεδιαστές εφαρμογών υιοθέτησαν το «ατελείωτο» scrolling στις πλατφόρμες τους επειδή η λειτουργία αυτή προκαλεί εθισμό και όσο περισσότερο χρόνο περνούν οι άνθρωποι στο διαδίκτυο, τόσα περισσότερα χρήματα μπορούν να κερδίσουν.

Αλλά τουλάχιστον οι άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο ξεδιάντροπες για το τι κάνουν (ο Elon Musk είπε ανοιχτά το 2023 ότι το Twitter κάνει τους ανθρώπους να θυμώνουν). Το γεγονός ότι οι εφαρμογές γνωριμιών χρησιμοποιούν χαρακτηριστικά όπως το άπειρο scroll αφήνει μια ιδιαίτερα ξινή γεύση στο στόμα, δεδομένου ότι διαφημίζονται ρητά ως πλατφόρμες που έχουν σχεδιαστεί για να διευκολύνουν στην εύρεση της αγάπης.

Πηγή: Dazed